51°37′07″N 15°19′17″E/51,618611 15,321389Wieża kościoła poewangelickiego w Żaganiu
| ||
 nr rej. 3337 z 16.07.1996[1]
| ||
 wieża widokowa | ||
| Państwo |  Polska
| |
| Miejscowość | Żagań | |
| Adres | Plac Królowej Jadwigi | |
| Typ budynku | wieża widokowa | |
| Styl architektoniczny | neogotyk | |
| Architekt | Eduard Knoblauch | |
| Inwestor | parafia ewangelicka w Żaganiu | |
| Ukończenie budowy | 1709 (kościół), 1843-1846 (wieża) | |
| Zniszczono | lata 60. XX wieku | |
| Pierwszy właściciel | Parafia ewangelicka w Żaganiu | |
Położenie na mapie Żagania  | ||
Położenie na mapie Polski  | ||
Położenie na mapie województwa lubuskiego  | ||
Położenie na mapie powiatu żagańskiego  | ||
| 51°37′07″N 15°19′17″E/51,618611 15,321389
| ||
Wieża kościoła poewangelickiego w Żaganiu – wieża znajdująca się w Żaganiu. Pierwotnie była częścią ewangelickiego kościoła Trójcy Świętej. Kościół ten powstał w roku 1709 jako jeden z sześciu śląskich kościołów łaski. Od 2004 roku pełni funkcje turystyczne, jako wieża widokowa o wysokości 70 m.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Kościół Trójcy Świętej powstał w roku 1709 jako jeden z sześciu śląskich kościołów łaski.
W roku 1842 w wyniku istniejącego zagrożenia katastrofą budowlaną podjęto decyzję o budowie nowej wieży w konstrukcji murowanej[2]. Wykonanie projektu zlecono w lutym 1843 roku berlińskiemu architektowi Karlowi Heinrichowi Eduardowi Knoblauchowi, dla którego wzorem miała być neogotycka wieża kościoła ewangelickiego w Bolesławcu[3]. Ukończony w październiku 1843 roku projekt został poddany korekcie z uwagi na niedostateczną – zdaniem inwestora – wysokość projektowanej wieży, mającej pełnić także funkcję dzwonnicy. Jako zwieńczenie budowli radca budowlany Stuhr zaprojektował wówczas także żeliwną ażurową iglicę. Budowę wieży rozpoczęto jeszcze w 1843, zakończono zaś w 1846 roku[4].
W związku z faktem, iż część kosztów inwestycji poniosły dwie z trzech żyjących wówczas córek księcia żagańskiego Piotra Birona, przyziemie wieży przeznaczono na książęcą kaplicę grobową, pod nią natomiast urządzono kryptę dla przedstawicieli rodu Bironów wyznania luterańskiego. Jako pierwszy w 1846 roku w krypcie spoczął ostatni książę kurlandzki, książę żagański Piotr Biron, w 1852 roku pochowano tu Piotra Gustawa Hermanna księcia Biron von Kurland (przedstawiciela sycowskiej linii Bironów, w 1876 roku – Joannę Katarzynę Pignatelli de Belmonte księżną Acerenza (z domu Biron), dwa lata później natomiast jej matkę księżną kurlandzką i żagańską Annę Charlotte Dorotę (z domu Medem) oraz siostrę Marię Luizę Paulinę księżną von Hohenzollern-Hechingen (z domu Biron)[5].
W latach 60. XX wieku kościół ewangelicki rozebrano, pozostawiając jedynie wieżę[6]. Do czasu zdemontowania wieńczącego iglicę krzyża miała ona wysokość 84 m[7], według innych źródeł 78,75 m[8]. Na ścianach dawnej kaplicy grobowej zachowały się epitafia Bironów. W posadzce znajdują się wykonane z żeliwa wrota do krypty zdobione tondami z wyobrażeniami aniołów.
W latach 2000–2004 odbył się remont generalny wieży, w wyniku którego obiekt adaptowano do celów widokowych. Wewnątrz wieży znajdują się ekspozycje udostępniane zwiedzającym.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa: Rejestr zabytków nieruchomych – województwo lubuskie. 2020-09-30. s. 125. [dostęp 2013-03-31].
- ↑ K. Adamek-Pujszo, Działalność kulturotwórcza książąt żagańskich Bironów (1786-1862), cz. 1, Zielona Góra 2007, s. 170
- ↑ ibidem, s. 172
- ↑ ibidem, s. 174
- ↑ ibidem, s. 66, 176
- ↑ K. Handke, G. Steller, Beschreibung der schlesischen Kreise Sagan und Sprottau, Lippstadt 1967, s. 360
- ↑ P. Lauschke, Führer durch Sagan und Umgegend, Sagan (o.J.), s. 36
- ↑ J. Wohlfahrt, G. Michael, Die Gnadenkirche zur heil. Dreifaltigkeit in Sagan-Schlesien, Sagan 1909, s. 16
|