Wilhelm Bauer (inżynier)

Wilhelm Bauer

Data i miejsce urodzenia	23 grudnia 1822 Dillingen
Data i miejsce śmierci	20 czerwca 1875 Monachium
Zawód, zajęcie	konstruktor

Wilhelm Bauer (ur. 23 grudnia 1822, zm. 20 czerwca 1875) – niemiecki inżynier i wynalazca, pionierski konstruktor okrętów podwodnych napędzanych siłą ludzkich mięśni. Był jednym z najbardziej znaczących konstruktorów okrętów podwodnych drugiej połowy dziewiętnastego wieku. Między rokiem 1850 a 1875 zaprojektował kilka jednostek podwodnych, których projekty usiłował sprzedać rządom Niemiec, Francji, Wielkiej Brytanii, Rosji, Austrii oraz Stanów Zjednoczonych.

Życiorys

W młodości Wilhelm Bauer poznawał techniki obróbki drewna, później, idąc w ślady ojca – sierżanta kawalerii, wstąpił do wojska. Służąc w artylerii, był świadkiem niemiecko-duńskiej wojny o Szlezwik (1848-1851). Zastanawiając się nad sposobem przerwania blokady morskiej, jaką nałożyła flota duńska na północne wybrzeża Niemiec, wpadł na pomysł nowego typu statku – podwodnego. W związku z tym zajął się zgłębianiem tajników konstrukcji statków i hydrauliki.

Zanim jednak jego studia przyniosły owoce, Związek Niemiecki zdecydował o oddaniu Danii spornego regionu. Bauer zrezygnował więc ze dotychczasowej służby i zaciągnął się do armii Schleswigu-Holsteinu. Z trudnością przychodziło mu przekonanie administracji wojskowej do swoich planów i zdobycie funduszy. Dzięki pomocy m.in. Wernera von Simensa otrzymał jednak niewielką sumę pieniędzy na skonstruowanie modelu swojego okrętu podwodnego.

Brandtaucher

Skizze des Brandtaucher

„Brandtaucher” w muzeum w Dreźnie

Przekrój jednostki (muzeum w Dreźnie)

Pomysł Bauera opierał się na sprawdzonej koncepcji branderów – umyślnie podpalanych jednostek wypełnionych łatwopalnymi materiałami, puszczanych z wiatrem lub prądem w stronę floty przeciwnika. W zamyśle okręt miał zbliżać się pod powierzchnią wody do okrętu nieprzyjaciela, jego załoga mocowałaby do kadłuba minę i detonowałaby ją z bezpiecznej odległości (na podobnej zasadzie opierały się inne konstrukcje z tamtego okresu: „Turtle” czy późniejszy „H.L. Hunley”).

Ponieważ próby z modelem wykonanym własnoręcznie przez Bauera okazały się udane, uzyskał fundusze na budowę pełnowymiarowej jednostki, która nazwał „Brandtaucher”. Okręt, wykonany w stoczni Augusta Howaldta, miał ok. 8 m długości i ważył ok. 30,5 tony. Ponieważ nie dysponowano wtedy jeszcze odpowiednim napędem mechanicznym, zastąpiła go siła ludzkich mięśni. Dwóch członków załogi obracało ogromne koło, które napędzało śrubę. Trzeci – kapitan – zajmował się sterowaniem; po dotarciu do celu miał on za pomocą szczelnej, gumowej rękawicy umieścić ładunek na jego kadłubie.

Pierwsze próby jednostki miały miejsce w grudniu 1850. Bauer chciał poczynić dalsze udoskonalenia okrętu, i tak już na żądanie władz wojskowych pomniejszonego i uproszczonego (ze względu na koszty), a przez to mniej stabilnego. Polecono mu jednak przeprowadzić publiczną prezentację wynalazku w lutym 1851. Próba zakończyła się klęską – „Brandtaucher” zaczął tonąć i uszkodzony osiadł na dnie Zatoki Kilońskiej. Bauer i jego załoga zdołali wydostać się dopiero po 6 godzinach.

W 1887 okręt został podniesiony i obecnie jest wystawiony w Muzeum Wojskowo-Historycznym Bundeswehry w Dreźnie.

Seeteufel

Mimo niepowodzenia, Bauer szybko zaczął tworzyć plany nowego, większego i doskonalszego okrętu podwodnego. Rząd Schleswigu-Holsteinu odmówił jednak finansowania dalszych prób, w związku z tym wynalazca poszukiwał nowego mecenasa m.in. w Austro-Węgrzech, Imperium Brytyjskim czy Francji. Ostatecznie znalazł go w Rosji. W Sankt Petersburgu skonstruował swój drugi okręt, który nazwał „Seeteufel”. Zachowało się o nim mniej informacji niż o poprzedniku – wiadomo, że był dwa razy większy, miał stalowy kadłub o grubości 0,5 cala z 21 iluminatorami. Załoga miała liczyć 12 osób.

"Seeteufel” okazał się dobrym projektem. W przeciągu 4 miesięcy wykonał 133 udanych zanurzeń, jednak kolejne okazało się pechowe. Okręt uderzył w dno i chociaż wynurzono się na tyle, że załoga (w tym sam Bauer) zdołała go opuścić, to jednak jednostki nie udało się uratować przed zatonięciem.

Dalsze losy

Po tym wydarzeniu Bauer opuścił Rosję. Gdy zdał sobie sprawę, że nie jest w stanie zdobyć funduszy na budowę kolejnego okrętu, zajął się innymi projektami.

Zmarł w 1875 w Monachium. Został pochowany na Starym Cmentarzu Północnym w Monachium.

W 1960 imieniem Wilhelma Bauera nazwano niemiecki okręt podwodny – był to podniesiony z dna U-Boot typu XXI – U-2540.