Willa „Telimena”
 Willa w początku lat 70. XX w. | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
Droga Do Białego 7b, 34-500 Zakopane |
| Typ budynku | |
Położenie na mapie Zakopanego  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu tatrzańskiego  | |
 49°17′03,2201″N 19°57′28,8439″E/49,284228 19,958012
| |
Willa „Telimena” – murowana willa w Zakopanem, zlokalizowana w górnej części Drogi do Białego.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Budynek został wybudowany w latach 30. XX wieku, wraz z innymi, nazwą związanymi z twórczością Adama Mickiewicza[1]: „Panem Tadeuszem” i nieco mniejszą „Zosią”[2]. Mieścił pensjonat prowadzony przez Zofię i Stanisławę Drzewieckie (stanowiąc własność Ewy z Michajdów Gryczowej-Zubrzyckiej[3]). Po rozpoczęciu okupacji niemieckiej pensjonat nadal działał. Drzewieckie zostały członkami ruchu oporu i pracowały dla polskiego podziemia. Przyjmując Niemców w pensjonacie, zyskiwały cenną przykrywkę dla swojej działalności podziemnej. Willa stała się ważnym punktem kontaktowym dla kurierów tatrzańskich przemycających ludzi, sprzęt, pieniądze i korespondencję z okupowanej Polski na Węgry i w drugą stronę. W jednym z małych pokoi na poddaszu przechowywano broń i materiały wybuchowe. Często oczekiwali tutaj kurierzy, jeśli sytuacja wymagała szybkiego reagowania lub oczekiwania na decyzje. W 1940 w kryjówce umieszczono zbiegłego z więzienia Montelupich w Krakowie Stanisława Marusarza (na Węgry wyekspediował go wówczas m.in. Wincenty Galica i Alfons Filar). Według Alfonsa Filara siostry Drzewieckie zostały zdemaskowane i zamordowane przez gestapo[4]. Według innych źródeł zostały wysłane do obozu KL Auschwitz, gdzie zginęły w listopadzie 1942 roku[5]
W 1940 r. wille „Telimena” i „Pan Tadeusz” były możliwym miejscem konferencji funkcjonariuszy NKWD i gestapo w sprawie współdziałania w zakresie walki z polską konspiracją niepodległościową[6].
W okresie PRL obiekt należał do Urzędu Rady Ministrów[2]. Obecnie jest prywatnym pensjonatem[3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Maciej Krupa, Zakopane jest szkołą tęsknoty, „Konteksty”, 2013.
- ↑ a b Lidia Długołec̨ka, Zakopane. Przewodnik historyczny, Wyd. 1, Warszawa: Wydawn. PTTK "Kraj", 1988, s. 140, ISBN 83-7005-064-6, OCLC 21057641 [dostęp 2023-03-06].
- ↑ a b Pensjonat Telimena *** - O Pensjonacie [online], www.telimenazakopane.pl [dostęp 2023-03-06].
- ↑ Alfons Filar, Opowieści tatrzańskich kurierów, KiW, Warszawa, 1973, s. 179, 195-196
- ↑ Księga Pamięci: transporty Polaków do KL Auschwitz z Krakowa i innych miejscowości Polski południowej, 1940-1944 Warszawa", Tow. Opieki nad Oswiecimiem ; Panstwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau st. 2134
- ↑ Witold Wasilewski, Współpraca sowiecko-niemiecka a zbrodnia katyńska, w: Pamięć i Sprawiedliwość, 2010, s. 54