Willemoes (1943)

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Willemoes
Ilustracja
Bliźniaczy „Huitfeldt” w 1947
Klasa

torpedowiec

Typ

Najaden

Historia
Stocznia

Orlogsværftet, Kopenhaga Dania

Położenie stępki

3 lipca 1942

Wodowanie

17 marca 1943

 Kongelige Danske Marine
Nazwa

Willemoes

Wejście do służby

24 maja 1947

Wycofanie ze służby

11 stycznia 1966

Los okrętu

złomowany

Dane taktyczno-techniczne
Wyporność

782 t standardowa
890 t pełna

Długość

86,51 m

Szerokość

8,5 m

Zanurzenie

3,25 m

Napęd
2 turbiny parowe o mocy 24 000 KM
2 kotły, 2 śruby
Prędkość

36 węzłów

Zasięg

1600 Mm przy prędkości 17 w

Uzbrojenie
• 1951:
2 działa 105 mm (2×I)
3 działka 40 mm plot. (3×I)
2 działka 20 mm plot. (2×I)
6 wt 533 mm (2×III)
4 mbg, 18 bg
60 min (możliwość)
Załoga

92–108

Willemoes – duński torpedowiec z okresu powojennego typu Najaden (zwanego też typem Huitfeld), później przeklasyfikowany na niszczyciel przybrzeżny, a ostatecznie na okręt patrolowy. Nosił znaki burtowe: T2, D321, P521.

Zbudowany w stoczni Orlogsværftet w Kopenhadze. Jego budowę rozpoczęto podczas II wojny światowej pod nazwą „Najaden”, po czym wszedł do służby w Duńskiej Marynarce Wojennej w 1947 roku pod nazwą „Willemoes”, na cześć XVIII-wiecznego oficera marynarki. Nie brał udziału w działaniach bojowych. Wycofany w 1966 roku, po czym złomowany. Uzbrojenie główne stanowiły dwa działa kalibru 105 mm i sześć wyrzutni torped. Napędzały go turbiny parowe, zapewniając prędkość maksymalną 35 węzłów.

Budowa[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Torpedowce typu Najaden.

„Willemoes” należał do dwóch torpedowców typu Najaden, które zaprojektowano w Danii przed II wojną światową i autoryzowano do budowy dla Duńskiej Marynarki Wojennej w 1939 roku[1]. Był to pierwszy typ duńskich torpedowców, które miały odpowiadać wielkością zagranicznym okrętom tej klasy, przy braku w składzie marynarki duńskiej niszczycieli[2]. Z tej racji miały być one zaklasyfikowane jako niszczyciele przybrzeżne (Kystjægeren)[1]. 31 stycznia 1939 roku Minister Marynarki zwrócił się do parlamentu o wyrażenie zgody na budowę dwóch okrętów za kwotę 12 milionów koron. Początkowo przewidywano dla nich nazwy od miast: „Aarhus” i „Aalborg”, lecz 6 listopada 1939 roku zmieniono je na pochodzące z mitologii, przy czym planowany główny okręt typu nazwano „Najaden” (najada)[1]. Do budowy okrętów przystąpiono jednak dopiero pod niemiecką okupacją Danii, która mogła utrzymywać ograniczoną marynarkę wojenną[1].

Stępkę pod budowę obu okrętów położono 3 lipca 1942 roku w stoczni Orlogsværftet w Kopenhadze[3]. „Najaden” wodowano jako pierwszy 17 marca 1943 roku[2]. Budowa została wstrzymana po likwidacji duńskiej marynarki przez Niemcy 29 sierpnia 1943 roku, a kadłuby okrętów stały do końca wojny w bazie Holmen w Kopenhadze[1]. Po wyzwoleniu Dania zdecydowała kontynuować budowę okrętów. W październiku 1945 roku zmieniono nazwę „Najaden” na „Willemoes” na cześć zasłużonego oficera marynarki Petera Willemoesa (1783-1808)[3]. „Willemoes” wszedł do służby jako pierwszy 24 maja 1947 roku, jednakże otrzymał drugi w kolejności numer burtowy T2 (oznaczający torpedowiec – Torpedobåd) i stąd część literatury określa cały typ okrętów jako typ Huitfeld od drugiego okrętu typu[3].

Skrócony opis[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Torpedowce typu Najaden.

Okręty typu Najaden miały gładkopokładowy kadłub, z pokładem wznoszącym się w kierunku wychylonej prostej dziobnicy. Na 1/3 długości znajdowała się nadbudówka dziobowa z mostkiem, a dalej maszt i pojedynczy szeroki pochylony komin[3]. Wyporność standardowa według projektu wynosiła 782 tony, zaś pełna 890 ton[2][4]. Długość całkowita wynosiła 86,51 m, a na linii wodnej 85 m, szerokość 8,5 m, a zanurzenie 3,25 m[3]. Załoga początkowo składała się z 92 osób, od 1951 roku z 108 osób, w tym 11 oficerów[5]. Okręty były napędzane przez dwie turbiny parowe z przekładniami redukcyjnymi, poruszające dwie śruby[3]. Łączna moc projektowa siłowni wynosiła 24 000 KM (17 647 kW)[3]. Projektowa prędkość maksymalna wynosiła 35 węzłów[2], natomiast faktycznie sięgała 36,3 węzła[6]. Zapas paliwa – mazutu wynosił 100 ton[6]. Zasięg wynosił 1600 mil morskich przy prędkości 17 węzłów[6].

Uzbrojenie artyleryjskie stanowiły dwa pojedyncze działa kalibru 105 mm LvSa o długości L/42 (42 kalibry), umieszczone w stanowiskach z maskami przeciwodłamkowymi na pokładzie na dziobie i rufie[6]. Kąt podniesienia lufy wynosił od -10° do +40°, a donośność do 16 400 m[6]. Strzelały amunicją zespoloną z pociskami o masie 15 kg[6]. Szybkostrzelność dochodziła do 15 strzałów na minutę[6]. Zapas amunicji wynosił po 300 pocisków na działo[6].

Uzbrojenie przeciwlotnicze stanowiły po wejściu do służby dwie pojedyncze armaty kalibru 40 mm M/37 LvSa Bofors L/60, na platformie na dolnym piętrze nadbudówki przed pomostem bojowym oraz na nadbudówce rufowej[6]. Miały one donośność do 9800 m, a zapas amunicji wynosił po 2000 nabojów[7]. Uzbrojenie to początkowo uzupełniało sześć duńskich pojedynczych działek kalibru 20 mm M/41 LvSa Madsen[7]. Zasilane były z magazynków bębnowych o pojemności 60 pocisków, a szybkostrzelność teoretyczna wynosiła 500 strz./min[7]. W 1951 roku dwa działka 20 mm z pokładówki rufowej zastąpiono trzecim działkiem 40 mm Bofors oraz zdjęto dwa dalsze działka tego kalibru ze skrzydeł pomostu, a w 1953 roku ostatnie dwa działka z pokładu dziobowego[5]. W 1957 roku działka 40 mm wymieniono na „Willemoes” na nowszy model M/48 LvSa Boforsa, o donośności 12 600 m i szybkostrzelności teoretycznej 240 strz./min[5].

Okręty początkowo uzbrojono tymczasowo w dwie potrójne wyrzutnie torped kalibru 450 mm[a]. Podczas modernizacji w 1951 roku zamieniono je na dwie potrójne wyrzutnie torped kalibru 533 mm[5]. Uzbrojenie uzupełniały dwa miotacze bomb głębinowych M/33[7]. Na rufie okręty miały dwie zrzutnie po 9 bomb głębinowych[b]. Dodatkowo były wyposażone w dwa tory minowe na pokładzie, na których mogły przenosić 60 min kotwicznych[7]. Po modernizacji w 1951 roku zamieniono miotacze bomb głębinowych na cztery nowsze brytyjskie Mk 6[5].

Do kierowania ogniem artylerii okręty były wyposażone w holenderskie dalocelowniki firmy Hazemeyer z dalmierzem 3-metrowym, zamontowane na dachu nadbudówki[7]. Posiadały brytyjski radar typu 293 na maszcie do wykrywania celów powietrznych, a w 1952 roku otrzymały dodatkowo radar wykrywania celów morskich produkcji Hollandse Signalaparaten[7]. Do wykrywania okrętów podwodnych służył brytyjski hydrolokator (Asdic) w kopule podkadłubowej[7]. W latach 50. okręty otrzymały wyrzutnie rakiet oświetlających montowane po bokach masek dział artylerii głównej[c].

Służba[edytuj | edytuj kod]

„Willemoes” wszedł do służby 24 maja 1947 roku, zaklasyfikowany jako torpedowiec, z numerem burtowym T2[3]. Został okrętem flagowym 1 Grupy Torpedowców[8]. W dniach 11-16 września 1947 roku odbył w składzie eskadry pierwszą wizytę zagraniczną w Sztokholmie, a między 27 września a 2 października eskortował wraz z bliźniaczym „Huitfeldem” jacht królewski „Dannebrog” podczas wizyty króla Fryderyka IX w Norwegii[9].

Między styczniem a marcem 1951 roku „Willemoes” przeszedł modernizację uzbrojenia (zamiana czterech działek kalibru 20 mm na trzecie kalibru 40 mm, wymiana wyrzutni torped na kalibru 533 mm i miotaczy bomb głębinowych)[10]. 1 kwietnia przeklasyfikowano go na niszczyciel przybrzeżny i przyporządkowano nowy znak burtowy D321[11][12].

W dniach 18-26 czerwca 1952 roku brał udział w manewrach NATO Castenets na Morzu Północnym i w kanale La Manche, po czym we wrześniu ponownie brał udział w manewrach NATO Main Brace[13]. W dniach 10-13 września 1953 roku złożył wizytę w Belfaście[13]. Wycofany później do rezerwy do początku 1957 roku[13].

We wrześniu – październiku 1957 roku został przezbrojony w nowe działka kalibru 40 mm[13]. 1 września 1958 roku został przeklasyfikowany na okręt patrolowy, ze zmianą znaku na P520[8]. Brał udział w dalszych ćwiczeniach i odwiedzinach portów zagranicznych. W dniach 21-25 maja 1959 roku „Willemoes” i „Huitfeld” z okrętem-bazą „Ægir” złożyły wizytę w Polsce w Gdyni[13]. W dniach 24-28 lutego 1961 roku oba okręty i fregata „Valdemar Sejr” odwiedziły Oslo[13]. 21 listopada 1963 roku „Willemoes” uratował załogę szwedzkiego kutra rybackiego „Fylgia” w rejonie Lassø[13]. W dniach 4-8 czerwca 1964 roku „Willemoes” ponownie odwiedził Gdynię z fregatą „Esbern Snare” (typu Hunt)[13]. W dniach 20-27 czerwca 1965 roku z eskadrą duńską brał udział w Tygodniu Kilońskim w Kilonii[13].

„Willemoes” został wycofany ze służby 11 stycznia 1966 roku, po czym 27 maja tego roku sprzedany na złom do Antwerpii i w czerwcu zaholowany tam z bliźniaczym „Huitfeldem”[11].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Według Conway’s All the world’s fighting ships 1922–1946 ↓, s. 383 kalibru 450 mm (co było rzeczywistym kalibrem torped 18-calowych na świecie – por. John Campbell: Naval Weapons of World War Two. 1985, s. 81, 157. ISBN 0-87021-459-4.). Publikacje podają również przeliczony z 18 cali kaliber 456 mm (Malinowski 2009 ↓, s. 62) lub 457 mm (Daszjan 2005 ↓, s. 8)
  2. ↑ Według Malinowski 2009 ↓, s. 63 zrzutnie po 9 bomb głębinowych na rufie dodano po modernizacji w 1951 roku, ale widnieją już na oryginalnych planach (s. 59) oraz fotografii „Huitfelda” z 1947 (s. 60)
  3. ↑ Według Malinowski 2009 ↓, s. 63 wyrzutnie rakiet oświetlających otrzymały podczas modernizacji uzbrojenia w 1955 i 1957 roku, lecz widoczne są już na zdjęciu z 1952 roku (s. 65).

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e Malinowski 2009 ↓, s. 58.
  2. ↑ a b c d Daszjan 2005 ↓, s. 8.
  3. ↑ a b c d e f g h Malinowski 2009 ↓, s. 60.
  4. ↑ Conway’s All the world’s fighting ships 1922–1946 ↓, s. 383.
  5. ↑ a b c d e Malinowski 2009 ↓, s. 63.
  6. ↑ a b c d e f g h i Malinowski 2009 ↓, s. 61.
  7. ↑ a b c d e f g h Malinowski 2009 ↓, s. 62.
  8. ↑ a b Malinowski 2009 ↓, s. 64.
  9. ↑ Malinowski 2009 ↓, s. 64, 66.
  10. ↑ Malinowski 2009 ↓, s. 63, 66.
  11. ↑ a b Malinowski 2009 ↓, s. 66-67.
  12. ↑ Jane’s Fighting Ships 1953-54 ↓, s. 170.
  13. ↑ a b c d e f g h i Malinowski 2009 ↓, s. 67.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Jarosław Malinowski. Duńskie torpedowce typu „Huitfeld”. „Okręty Wojenne”. Nr 6/2009. XVII (98), listopad – grudzień 2009. Tarnowskie Góry. ISSN 1231-014X. 
  • A. Daszjan. Korabli Wtoroj mirowoj wojny – WMS Polszy i stran Skandinawii (Danii, Norwiegii, Szwiecyi i Finlandii). „Morskaja Kollekcyja”. Nr 3/2005, 2005. (ros.). 
  • Conway’s All the world’s fighting ships 1922–1946. Robert Gardiner, Roger Chesneau (red.). London: Conway Maritime Press, 1980. ISBN 0-85177-146-7. (ang.).
  • Jane’s Fighting Ships 1953-54. Raymond Blackman (red.). Londyn: Sampson Low, Marston & Co. Ltd., 1954. (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Willemoes_(1943)&oldid=71440447”