Winorośl
| ||
 Winorośl właściwa | ||
| Systematyka[1] | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | rośliny | |
| Klad | rośliny naczyniowe | |
| Klad | rośliny nasienne | |
| Klasa | okrytonasienne | |
| Rząd | winoroślowce | |
| Rodzina | winoroślowate | |
| Rodzaj | winorośl | |
| Nazwa systematyczna | ||
| Vitis L. Sp. Pl. 202. 1753 | ||
| Typ nomenklatoryczny | ||
| Vitis vinifera L.[2] | ||
| Synonimy | ||
| ||
.jpg)
Winorośl (Vitis L.) – rodzaj pnączy z wąsami czepnymi z rodziny winoroślowatych, obejmujący około 60 gatunków. Występują one w strefie klimatu umiarkowanego półkuli północnej, nieliczne rosną także w strefie subtropikalnej. Największe zróżnicowanie gatunkowe jest na obszarze Chin (30 endemitów) oraz we wschodniej części Ameryki Północnej[3].
Spis treści
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Pokrój
- Drewniejące liany[3].
- Łodyga
- Długowieczne, zdrewniałe pędy pnące się lub płożące. Kora zwykle łuszcząca się i odpadająca. Na zakończeniach osi pędu powstają pędowe wąsy czepne, po czym spychane są na bok przez kontynuujące wzrost odgałęzienie boczne[4].
- Liście
- Pojedyncze, zwykle 3- do 5-klapowe, czasem dłoniastozłożone. Przylistki szybko odpadające[3].
- Kwiaty
- Drobne, rozdzielno- lub obupłciowe zebrane w groniaste kwiatostany. Kwiaty 5-krotne. Kielich kubeczkowaty z drobnymi działkami. Płatki korony połączone wierzchołkami, odrzucane są razem podczas rozwoju pręcików. Pręciki naprzeciwległe względem płatków, nie rozwijają się lub szybko odpadają w kwiatach żeńskich. Kwiaty zawierają okazały krążek miodnikowy kolisty lub 5-płatowy. Słupek pojedynczy z cienką szyjką z rozszerzonym nieco znamieniem[3].
- Owoce
- Kuliste jagody nazywane winogronami o 2 do 4 nasionach. Nasiona jajowate i jajowato-eliptyczne[3].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Jeden z 14 rodzajów w obrębie podrodziny Viticoideae Eaton w rodzinie winoroślowatych (Vitaceae)[1].
- Gatunki (wybór)
- winorośl amurska (Vitis amurensis)
- winorośl japońska (Vitis coignetiae)
- winorośl lisia, w. labruska (Vitis labrusca)
- winorośl pachnąca, w. nadbrzeżna (Vitis riparia)
- winorośl piaskowa, w. skalna (Vitis rupestris)
- winorośl właściwa, w. winna, latorośl winna (Vitis vinifera L.)
- winorośl zimowa, w. truskawkowa (Vitis vulpina)
- winorośl letnia (Vitis aestivalis)
- winorośl popielata (Vitis cinerera)
- winorośl dębowa (Vitis lincecumii)
- winorośl wapniolubna (Vitis berlandieri)
Jest ich znacznie więcej. Tylko Amerykanie doliczyli się w Stanach Zjednoczonych kilkudziesięciu gatunków winoroślowatych; pewna ich część została „spożytkowana” w postaci krzyżówek międzygatunkowych, dzięki którym uprawa winorośli w ostatnich dziesięcioleciach rozszerzyła się znacznie na terenach, gdzie wcześniejsze próby uprawy Vitis vinifera kończyły się niepowodzeniem. Chodzi tu głównie o obszary o chłodniejszym klimacie (w tym Polska, a nawet część Skandynawii), na których konieczna jest wyższa odporność mrozowa, a krótszy okres wegetacyjny i mniejsze nasłonecznienie preferują krzyżówki o odpowiednich cechach. Są to przede wszystkim odmiany wczesne i bardzo wczesne, zdolne wykształcić owoce i doprowadzić je do stanu dojrzałości w krótszym okresie. Rzutuje to na ich wydajność, lecz nie przekreśla możliwości gospodarczego wykorzystania.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2012-08-13].
- ↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-04-25].
- ↑ a b c d e f Hui Ren, Jun Wen: Vitis. W: Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2013-07-31].
- ↑ Strasburger E., Noll F., Schenck H., Schimper A. F. W.: Botanika. Szczecin: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1972, s. 265-266, 512-516.
