Wodorosiarczan metylu

Wodorosiarczan metylu
Nazewnictwo
	Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
	wodorosiarczan metylu
	Inne nazwy i oznaczenia
Stocka	wodorosiarczan(VI) metylu
	Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	CH4O4S
Inne wzory	(CH; 3)HSO; 4, CH; 3OSO; 3H
Masa molowa	112,11 g/mol
Wygląd	oleista ciecz
	Identyfikacja
Numer CAS	75-93-4
PubChem	6412
SMILES
	COS(=O)(=O)O
InChI
	InChI=1S/CH4O4S/c1-5-6(2,3)4/h1H3,(H,2,3,4)
	InChIKey
	JZMJDSHXVKJFKW-UHFFFAOYSA-N
Właściwości
	Rozpuszczalność w wodzie
	dobrze rozpuszczalny
	w innych rozpuszczalnikach
	dobrze w eterze dietylowym i etanolu
Temperatura topnienia	poniżej −30 °C
Temperatura rozkładu	135 °C
Kwasowość (pKa)	−3,4 ± 0,5
Niebezpieczeństwa
	Globalnie zharmonizowany system; klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
	Wiarygodne źródła oznakowania tej substancji; według kryteriów GHS są niedostępne.
	Podobne związki
Podobne związki	siarczan dimetylu
	Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą; stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Wodorosiarczan metylu, CH
3OSO
3H – organiczny związek chemiczny, monoester kwasu siarkowego i metanolu. Powstaje m.in. podczas częściowej hydrolizy siarczanu dimetylu:

(CH
3)
2SO
4 + H
2O → (CH
3)HSO
4 + CH
3OH

Syntezę związku opisali po raz pierwszy francuscy chemicy Jean-Baptiste Dumas i Eugène-Melchior Péligot w 1835 roku^[3]^[4].

Wodorosiarczan metylu jest bardzo mocnym kwasem (pK_a ≈ −3,4; dla porównania pK_a1 kwasu siarkowego wynosi ok. −2,8)^[5], ulega dysocjacji zgodnie z równaniem:

(CH
3)HSO
4 + H
2O ⇌ (CH
3)SO−
4 + H
3O+

Zastosowanie

W 1993 roku opublikowano wysokowydajną i selektywną metodę syntezy wodorosiarczanu metylu z metanu i kwasu siarkowego katalizowaną przez związki rtęci^[6]. Kilka lat później opracowano zmodyfikowaną procedurę, w której zamiast niebezpiecznych związków rtęci jako katalizator zastosowano związki kompleksowe platyny^[7]^[8]^[9]^[10]:

2CH
4 + 2SO
3 + O
2 → 2(CH
3)HSO
4

Reakcja przebiega prawdopodobnie poprzez związek pośredni zawierający ugrupowanie Pt−CH
3. Proces ten jest proponowany jako tania metoda produkcji metanolu z gazu ziemnego^[7].

Przypisy

↑ Estry pozostałych kwasów nieorganicznych niemetali (z wyłączeniem estrów halogenków wodoru) i ich sole; ich fluorowcowane, sulfonowane, nitrowane lub nitrozowane pochodne [online], Służba Celna Rzeczypospolitej Polskiej System ISZTAR [dostęp 2013-02-14] .
↑ ^a ^b ^c ^d CRC Handbook of Chemistry and Physics, William M.W.M. Haynes (red.), wyd. 97, Boca Raton: CRC Press, 2016, s. 3-396, ISBN 978-1-4987-5429-3 (ang.).
↑ Sulfuric acid monomethylester, [w:] Reaxys [online], Elsevier Information Systems, Reaxys Registry Number: 1701229 [dostęp 2014-09-04] (ang.).
↑ J.J. Dumas J.J., E.E. Peligot E.E., Ueber den Holzgeist und die verschiedenen ätherartigen Verbindungen, welche er bildet, „Annalen der Pharmacie”, 15 (1), 1835, s. 1–60, DOI: 10.1002/jlac.18350150102 (niem.).
↑ J. PeterJ.P. Guthrie J. PeterJ.P., Hydrolysis of esters of oxy acids: pK_a values for strong acids; Brønsted relationship for attack of water at methyl; free energies of hydrolysis of esters of oxy acids; and a linear relationship between free energy of hydrolysis and pK_a holding over a range of 20 pK units, „Canadian Journal of Chemistry”, 56 (17), 1978, s. 2342–2354, DOI: 10.1139/v78-385 (ang.).
↑ R.A.R.A. Periana R.A.R.A. i inni, A Mercury-Catalyzed, High-Yield System for the Oxidation of Methane to Methanol, „Science”, 259 (5093), 1993, s. 340–343, DOI: 10.1126/science.280.5363.493f, PMID: 17832346 (ang.).
↑ ^a ^b R.A.R.A. Periana R.A.R.A. i inni, Platinum Catalysts for the High-Yield Oxidation of Methane to a Methanol Derivative, „Science”, 280 (5363), 1998, s. 560–564, DOI: 10.1126/science.280.5363.560, PMID: 9554841 (ang.).
↑ D.D. Wolf D.D., High Yields of Methanol from Methane by C-H Bond Activation at Low Temperatures, „Angewandte Chemie, International Edition”, 37 (24), 1999, s. 3351–3353, DOI: 10.1002/(SICI)1521-3773(19981231)37:24<3351::AID-ANIE3351>3.0.CO;2-U (ang.).
↑ R.A.R.A. Periana R.A.R.A. i inni, High Yield Conversion of Methane to Methyl Bisulfate Catalyzed by Iodine Cations, „Chemical Communications”, 20, 2002, s. 2376–2377, DOI: 10.1039/b205366g (ang.).
↑ I.H.I.H. Hristov I.H.I.H., T.T. Ziegler T.T., The Possible Role of SO₃ as an Oxidizing Agent in Methane Functionalization by the Catalytica Process. A Density Functional Theory Study, „Organometallics”, 22 (8), 2003, s. 1668–1674, DOI: 10.1021/om020774j (ang.).

[System_ISZTAR-1] Estry pozostałych kwasów nieorganicznych niemetali (z wyłączeniem estrów halogenków wodoru) i ich sole; ich fluorowcowane, sulfonowane, nitrowane lub nitrozowane pochodne [online], Służba Celna Rzeczypospolitej Polskiej System ISZTAR [dostęp 2013-02-14] .

[CRC-2] CRC Handbook of Chemistry and Physics, William M.W.M. Haynes (red.), wyd. 97, Boca Raton: CRC Press, 2016, s. 3-396, ISBN 978-1-4987-5429-3 (ang.).

[reaxys-3] Sulfuric acid monomethylester, [w:] Reaxys [online], Elsevier Information Systems, Reaxys Registry Number: 1701229 [dostęp 2014-09-04] (ang.).

[Dumas1835-4] J.J. Dumas J.J., E.E. Peligot E.E., Ueber den Holzgeist und die verschiedenen ätherartigen Verbindungen, welche er bildet, „Annalen der Pharmacie”, 15 (1), 1835, s. 1–60, DOI: 10.1002/jlac.18350150102 (niem.).

[Guthrie1978-5] J. PeterJ.P. Guthrie J. PeterJ.P., Hydrolysis of esters of oxy acids: pK_a values for strong acids; Brønsted relationship for attack of water at methyl; free energies of hydrolysis of esters of oxy acids; and a linear relationship between free energy of hydrolysis and pK_a holding over a range of 20 pK units, „Canadian Journal of Chemistry”, 56 (17), 1978, s. 2342–2354, DOI: 10.1139/v78-385 (ang.).

[Periana-6] R.A.R.A. Periana R.A.R.A. i inni, A Mercury-Catalyzed, High-Yield System for the Oxidation of Methane to Methanol, „Science”, 259 (5093), 1993, s. 340–343, DOI: 10.1126/science.280.5363.493f, PMID: 17832346 (ang.).

[Periana2-7] R.A.R.A. Periana R.A.R.A. i inni, Platinum Catalysts for the High-Yield Oxidation of Methane to a Methanol Derivative, „Science”, 280 (5363), 1998, s. 560–564, DOI: 10.1126/science.280.5363.560, PMID: 9554841 (ang.).

[Wolf-8] D.D. Wolf D.D., High Yields of Methanol from Methane by C-H Bond Activation at Low Temperatures, „Angewandte Chemie, International Edition”, 37 (24), 1999, s. 3351–3353, DOI: 10.1002/(SICI)1521-3773(19981231)37:24<3351::AID-ANIE3351>3.0.CO;2-U (ang.).

[Periana3-9] R.A.R.A. Periana R.A.R.A. i inni, High Yield Conversion of Methane to Methyl Bisulfate Catalyzed by Iodine Cations, „Chemical Communications”, 20, 2002, s. 2376–2377, DOI: 10.1039/b205366g (ang.).

[Hristov-10] I.H.I.H. Hristov I.H.I.H., T.T. Ziegler T.T., The Possible Role of SO₃ as an Oxidizing Agent in Methane Functionalization by the Catalytica Process. A Density Functional Theory Study, „Organometallics”, 22 (8), 2003, s. 1668–1674, DOI: 10.1021/om020774j (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]