Wojskowe więzienie Wehrmachtu w Torgau
Wojskowe więzienie Wehrmachtu w Torgau – właściwie zespół więzień, składający się z bardziej znanego „Fort Zina” i mniej znanego „Brückenkopf”. Wojskowa jednostka penitencjarna Wehrmachtu w Torgau, która funkcjonowała w latach 1936 – 1945. Po wojnie w związku z przydzieleniem miasta do radzieckiej strefy okupacyjnej istniejące zakłady karne przejęła i wykorzystywała NKWD, a później NRD.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Twierdza „Fort Zina” od połowy XIX w. była wykorzystywana do celów więziennych przez armię pruską. W okresie istnienia Republiki Weimarskiej po likwidacji wojskowego wymiaru sprawiedliwości twierdzę do celów penitencjarnych wykorzystywał cywilny wymiar sprawiedliwości. W 1936 r. wraz z rozwojem armii rozbudowano także więzienie tak, że stało się jednym z najnowocześniejszych zakładów karnych Wehrmachtu.
Od 1941 r. w jednostce tej przetrzymywano również czasowo więźniów skierowanych do karnych batalionów. W latach 1943-1945 w więzieniu Torgau wydano i wykonano ponad tysiąc wyroków śmierci.
W ramach „Fort Zina” funkcjonowały też dwa tymczasowe obiekty więzienne „Feldstraflager I“ i „Feldstraflager II“. Więzienia w Torgau zostały zajęte-wyzwolone pod koniec kwietnia 1945 r. przez 69 DP USA.
W okresie II wojny przez to więzienie przeszło wielu Polaków wysłanych do batalionów karnych czy straconych. Związane było to z przymusowym włączeniem części przedwojennych ziem II RP do III Rzeszy tj. Górny Śląsk, Wielkopolskę i Pomorze-Województwo pomorskie. Spowodowało to, że wielu przedwojennych polskich obywateli z tych terenów często nawet pomimo walki w 1939 r. w szeregach WP przeciwko Wehrmachtowi później otrzymywało powołanie do Wehrmachtu[1]. Często też podpisanie Volkslisty w celu zapewnienia bezpieczeństwa rodzinie i otrzymaniu tzw. III grupy powodowało wcielenie do Wehrmachtu[2][3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Grażyna Kuźnik: Franciszek, więzień Torgau. Dziennik Zachodni, 2015-10-23. [dostęp 2017-11-15]. (pol.).
- ↑ A. Gąsiorowski, K. Steyer: Tajna organizacja wojskowa Gryf Pomorski. Gdańsk: POLNORD -Wydawnictwo OSKAR, 2010, s. 412-413. ISBN 978-83-89923-56-1.
- ↑ Jean-Marie Fawer (reżyser): Torgau 1939–1945 - zbrodnie sądu wojennego (Film). Teleagazyn. [dostęp 2017-11-15]. (ang. • pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Bernd Ziesemer: Ein Gefreiter gegen Hitler. Auf der Suche nach meinem Vater. Hoffmann und Campe, Frankfurt/Main; Februar 2012, ISBN 978-3-455-50254-1.
- Kurt Kohlsche: „So war es! Das haben Sie nicht gewußt.“ Konzentrationslager Sachsenburg 1935/36 und Wehrmachtgefängnis Torgau-Fort Zinna 1944/45 – ein Häftlingsschicksal. Eingeleitet und kommentiert von Yvonne Hahn. Stiftung Sächsische Gedenkstätten zur Erinnerung an die Opfer Politischer Gewaltherrschaft, Dresden 2001, ISBN 3-9805527-6-4 (Lebenszeugnisse – Leidenswege 7).
- Michael Eberlein, Norbert Haase, Wolfgang Oleschinski: Torgau im Hinterland des Zweiten Weltkriegs. Militärjustiz, Wehrmachtgefängnisse, Reichskriegsgericht. Schriftenreihe der Stiftung Sächsische Gedenkstätten zur Erinnerung an die Opfer Politischer Gewaltherrschaft Bd. 6, Leipzig 1999, ISBN 3-378-01039-8.
- Michael Eberlein, Norbert Haase: Luxemburger Zwangsrekrutierte im Wehrmachtgefängnis Torgau – Fort Zinna 1943–1945. Stiftung Sächsische Gedenkstätten zur Erinnerung an die Opfer Politischer Gewaltherrschaft, Dresden 1996, ISBN 3-9805527-0-5 (Lebenszeugnisse – Leidenswege 1).
- Andrzej Gąsiorowski, Tajna organizacja wojskowa Gryf Pomorski, Krzysztof Steyer, Gdańsk: Oskar, 2010, ISBN 978-83-89923-56-1, OCLC 798463854.
- Na podstawie tłumaczenia hasła z niemieckojęzycznej Wikipedii