Wrotycz maruna
| ||
Systematyka[1] | ||
Domena | eukarionty | |
Królestwo | rośliny | |
Klad | rośliny naczyniowe | |
Klad | Euphyllophyta | |
Klad | rośliny nasienne | |
Klasa | okrytonasienne | |
Klad | astrowe | |
Rząd | astrowce | |
Rodzina | astrowate | |
Podrodzina | Asteroideae | |
Rodzaj | wrotycz | |
Gatunek | wrotycz maruna | |
Nazwa systematyczna | ||
Tanacetum parthenium (L.) Sch.Bip. Tanaceteen 55 (1844) 55 1844[2] | ||
Synonimy | ||
|
Wrotycz maruna (Tanacetum parthenium (L.) Sch.Bip.) – gatunek rośliny z rodziny astrowatych. Występuje naturalnie we wschodniej części basenu Morza Śródziemnego, ale szeroko rozpowszechniony jako roślina uprawiana i dziczejąca – niemal w całej Europie, w Azji północnej, środkowej i na Dalekim Wschodzie, w Ameryce Północnej i w Chile. W Polsce jest gatunkiem pospolitym w uprawie i w wielu miejscach zdziczałym i zadomowionym[3]. Rośnie w górskich zaroślach w miejscach kamienistych, nad strumieniami, a jako roślina dziczejąca zwykle na siedliskach ruderalnych: przydrożach, przypłociach, na nieużytkach[4][3]. Roślina o silnej woni[3] jest uprawiana jako ozdobna, poza tym wykorzystywana jest jako roślina lecznicza[4].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Pokrój
- Pęd rozgałęziony w górnej części, osiąga zwykle 30–60 cm wysokości, jest prawie nagi lub z rzadka pokryty prostymi włoskami. Łodyga bruzdowana, dołem często czerwono nabiegła. Korzeń dość krótki, wrzecionowaty, silnie rozgałęziony[3].
- Liście
- Skrętoległe, o cienkiej blaszce do 10 cm długiej i zwykle do 3,5, czasem do 6 cm szerokiej. Liście w zarysie szeroko jajowate, podwójnie lub potrójnie pierzasto sieczne lub dzielne. Poszczególne odcinki eliptyczne do jajowatych, karbowane, z tępymi ząbkami. Dolne liście na ogonkach długości blaszki, im wyższe tym ogonek i rozmiary blaszki są mniejsze[3].
- Kwiaty
- Zebrane w 5–20 koszyczków o średnicy 12–23 mm. Okrywa koszyczka talerzykowata, do 1 cm średnicy i do 3,5 mm wysokości. Brzeżne kwiaty języczkowate, białe, w jednym szeregu i w liczbie 5–15 (u odmian uprawnych może być ich znacznie więcej). Wewnętrzne kwiaty rurkowate, żółte[3].
- Owoce
- Cylindryczne niełupki o długości 1,6 mm i szerokości 0,4 mm. Pokryte 8–10 podłużnymi, płytkimi żeberkami. Na szczycie z błoniastym rąbkiem stanowiącym pozostałość po kielichu o długości do 0,2 mm[3].
Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]
Bylina kwitnąca w Europie Środkowej od czerwca do października[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2017-02-24].
- ↑ a b Tanacetum parthenium (L.) Sch.Bip.. W: The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2017-02-24].
- ↑ a b c d e f g h Bogumił Pawłowski i Adam Jasiewicz (red.): Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. T. XII. Warszawa, Kraków: PAN, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1971, s. 278-279.
- ↑ a b Beata Grabowska, Tomasz Kubala. Encyklopedia bylin, tom II. Poznań, Zysk i S-ka Wydawnictwo, s. 837, 2012.