Wycinka (powieść)

Wycinka

Holzfällen. Eine Erregung

Autor	Thomas Bernhard
Tematyka	środowisko artystyczne
Typ utworu	powieść
Wydanie oryginalne
Miejsce wydania	Austria
Język	niemiecki
Data wydania	1984 rok
poprzednia Przegrany następna Dawni mistrzowie. Komedia

Wycinka (niem. Holzfällen. Eine Erregung) – powieść austriackiego pisarza Thomasa Bernharda z roku 1984. Jej tematem jest życie wiedeńskiego środowiska artystycznego, a większość z przedstawionych postaci miała swoje pierwowzory w rzeczywistości.

Opis fabuły

"Akcja powieści Bernharda z 1984 roku rozgrywa się podczas „artystycznej kolacji” wydanej przez małżeństwo Auersbergów na cześć aktora z Burgtheater. Aktor się spóźnia, głodni goście - wiedeńscy artyści - są coraz bardziej pijani. Tylko narrator, alter ego autora, siedzący w półmroku przedpokoju, spogląda na nich jak widz w teatrze i w bezlitosnym, obsesyjnym, miejscami komicznym monologu rozprawia się z dawnymi przyjaciółmi, którzy w jego oczach zamienili się w żałosną zgraję snobów, megalomanów i pozorantów. Tłem spotkania z nimi po latach jest samobójstwo wspólnej przyjaciółki, niespełnionej artystki.

Publikacja powieści wywołała skandal. Gerhard Lampersberg, kompozytor i dawny przyjaciel Bernharda, rozpoznał się w powieściowym Auersbergerze, „epigonie Weberna”, homoseksualiście i alkoholiku, i wytoczył autorowi proces o zniesławienie. Powieść została skonfiskowana i objęta zakazem sprzedaży w Austrii, co oczywiście stało się dla niej najlepsza reklamą".

Adaptacje Krystiana Lupy

W 2013 Krystian Lupa przygotował adaptację Holzfällen w Shauspielhaus Graz, za którą otrzymał prestiżową austriacką nagrodę Nestroy Preis w kategorii najlepsza reżyseria.

Polska prapremiera scenicznej adaptacji powieści w reżyserii Krystiana Lupy i przekładzie Moniki Muskały, odbyła się 23 października 2014 na deskach Sceny im. Jerzego Grzegorzewskiego w Teatrze Polskim we Wrocławiu. Apokryfy będące integralną częścią adaptacji zostały stworzone przez reżysera, improwizacje aktorskie oraz zaczerpnięte z dzieł Jeannie Ebner i Friederike Mayröcker; myśli Joany w "Sebastianplatz" Verena Lercher (Graz).

Spektakl Lupy został nagrodzony przez Międzynarodowe Jury podczas Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego Boska Komedia w Krakowie (nagrody dla najlepszego spektaklu, reżysera i aktora) i odniósł międzynarodowy sukces. Wycinka była prezentowana w Japonii, Korei Południowej, Hiszpanii i Czechach; jako pierwsze polskie przedstawienie w historii zainaugurowała prestiżowy LXIX Festival d’Avignon (2015), była także prezentowana podczas Festival d'Automne à Paris na deskach Odéon Théâtre de l'Europe (2016).

Obsada wrocławskiej adaptacji:

Bohater	Pierwowzór	Aktor / Aktorka
Thomas	Thomas Bernhard	Piotr Skiba
Maja Auersberger	Maja Lampersberg	Halina Rasiakówna
Gerhard Auersberger	Gerhard Lampersberg	Wojciech Ziemiański
Joana Thul	Elfriede Skusal	Marta Zięba
Aktor Teatru Narodowego	brak	Jan Frycz
Jeannie Billroth	Jeannie Ebner	Ewa Skibińska
Anna Schrecker	Friederike Mayröcker	Bożena Baranowska
Albert Rehmden	Anton Lehmden	Andrzej Szeremeta
Joyce	brak	Adam Szczyszczaj
James	brak	Michał Opaliński
John	Friedrich Riedl	Marcin Pempuś
Mira	brak	Anna Ilczuk
Kucharka	brak	Krzesisława Dubielówna