Somerset (wyspa)
73°15′N 93°30′W/73,250000 -93,500000 Wyspa Somerset znajduje się w centrum tej mozaiki | |
| Kontynent | |
|---|---|
| Państwo | |
| Terytorium | |
| Akwen | |
| Archipelag | |
| Powierzchnia |
24 786[1] km² |
| Długość linii brzegowej |
1297[1] |
| Populacja • liczba ludności |
|
Położenie na mapie Nunavut  | |
Położenie na mapie Kanady  | |
| 73°15′N 93°30′W/73,250000 -93,500000
| |
| |
Wyspa Somerset (ang. Somerset Island) – kanadyjska wyspa na Oceanie Arktycznym, należąca do Archipelagu Arktycznego, administracyjnie należy do terytorium Nunavut. Jej powierzchnia wynosi 24 786 km², co czyni ją 46. największą wyspą na świecie, 12. kanadyjską wyspą pod względem wielkości i 10. w Archipelagu Arktycznym. Wyspa jest niezamieszkana.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Około 1000 roku n.e. północna część wybrzeża wyspy Somerset zamieszkana była przez przodków Inuitów, tzw. lud Thule. Thule zostawili po sobie ślady bytności w postaci kości wielorybów, tuneli i kamiennych ruin.
Pierwszym Europejczykiem, który według źródeł historycznych zobaczył wyspę, był William Edward Parry w 1819 roku[2].
Ekspedycje badawcze[edytuj | edytuj kod]
HMS Fury był arktycznym statkiem badawczym dowodzonym przez Henry’ego Parkynsa Hoppnera. Został uszkodzony przez lód podczas zimowania i porzucony 25 sierpnia 1825 r. w miejscu, które od tego czasu nazywane jest Fury Beach. Jej zapasy zostały wyładowane na plażę, a później przyszły na ratunek Johnowi Rossowi, który podróżował lądem do opuszczonego schowka, gdy stracił swój statek dalej na południe w Zatoce Boothia podczas swojej wyprawy w 1829 roku.
James Clark Ross był bratankiem Johna Rossa i towarzyszył mu w wyprawie z 1829 roku. Pod koniec 1848 roku James Clark Ross powrócił na wyspę Somerset, lądując na zimę dwoma statkami w Port Leopold na północno-wschodnim wybrzeżu. W kwietniu następnego roku rozpoczął eksplorację wyspy saniami.
Roald Amundsen przepłynął przez przejście między Somerset, a Wyspą Księcia Walii na statku Gjøa w pierwszym udanym trawersie Przejścia Północno-Zachodniego w 1904 roku. Henry Larsen przepłynął przez przejście w St Roch w drugim udanym przejściu w 1943 roku. Stwierdził jednak, że trasa ta była niebezpiecznie zalodzona, a także zbyt płytka dla podróży komercyjnych.
Fort Ross i historia wyspy po 1948[edytuj | edytuj kod]
W 1937 roku na południowo-wschodnim wybrzeżu wyspy Kompania Zatoki Hudsona założyła placówkę handlową Fort Ross (72°00′00″N, 94°13′59″W). Jednakże 11 lat później, ze względu na ciężkie warunki i trudny dostęp do placówki, Fort Ross okazał się nieekonomiczny i został zamknięty. Po jego zamknięciu wyspa pozostała niezamieszkana, z wyjątkiem okazjonalnego wykorzystywania dawnego sklepu i domu kierownika jako schronienia przez eskimoskich łowców karibu z Taloyoak oraz małej osady w Creswell Bay, która po 1967 r. składała się wyłącznie z rodziny Timothy’ego Idlouta i Naomi Nangat[3]. Rodzina Idlout opuściła wyspę Somerset w 1991 r., pozostawiając ją całkowicie niezamieszkaną. W 2006 roku CBC’s The National włączył Fort Ross do specjalnej serii poświęconej zmianom klimatycznym[4].
Ze względu na ruiny, dziką naturę oraz łatwy dostęp z Resolute, północne wybrzeże wyspy stało się popularnym celem turystycznym. Arctic Watch Lodge, obiekt turystyczny zbudowany w 1992 roku, znajduje się na wyspie Somerset. Arctic Watch został założony w Cunningham Inlet ze względu na dużą liczbę wielorybów bieługi, które gromadzą się tam latem. Arctic Watch Lodge jest prowadzony przez Richarda Webera i Josée Auclair[5]. Na miejscu znajduje się prywatne lądowisko Arctic Watch Lodge Aerodrome[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Sea Islands. [w:] The Atlas of Canada [on-line]. Natural Resources Canada. [dostęp 2020-01-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-22)]. (ang.).
- ↑ https://archive.org/details/bub_gb_sdM0AAAAQAAJ.
- ↑ http://pubs.aina.ucalgary.ca/arctic/Arctic46-1-96.pdf.
- ↑ CBC News In Depth: Northwest Passage [online], www.cbc.ca, 3 listopada 2006 [zarchiwizowane z adresu 2006-11-03] (ang.).
- ↑ About Weber Arctic [online], Weber Arctic [dostęp 2023-11-23] (ang.).
- ↑ Canada Flight Supplement. Effective 0901Z 16 July 2020 to 0901Z 10 September 2020.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Migratory Bird Population Surveys in the District of Keewatin and Somerset Island, 1976 – AIPP Preliminary Report 1977, 1978
- Canadian Oceanographic Data Centre. Stanwell-Fletcher Lake, Somerset Island, N.W.T, 1965-1966 CODC References: 07-65-002, 07-66-002, Ottawa, ON: Queen’s Printer, 1968
- Savelle, James M.; Cultural and Natural Formation Processes of a Historic Inuit Snow Dwelling Site, Somerset Island, Arctic Canada, American Antiquity, Vol. 49, No. 3, 1984
- VanStone, James W.; Anderson, James E.; and Merbs, C. F.; An Archaeological Collection from Somerset Island and Boothia Peninsula, N.W.T, Toronto, ON, 1962