Złotka (roślina)
Wygląd
Aurinia saxatilis | |
Systematyka[1][2] | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Podkrólestwo | |
Nadgromada | |
Gromada | |
Podgromada | |
Nadklasa | |
Klasa | |
Nadrząd | |
Rząd | |
Rodzina | |
Rodzaj |
złotka |
Nazwa systematyczna | |
Aurinia Desvaux J. Bot. Agric. 3: 162. 1815 (prim.) ('1814')[3] | |
Typ nomenklatoryczny | |
non designatus[3] |
Złotka, aurinia[4] (Aurinia Desv.) – rodzaj roślin z rodziny kapustowatych (Brassicaceae). Należy do niego 10 gatunków bylin[5][6][7]. Rośliny te występują w środkowej i południowo-wschodniej Europie (9 gatunków[7]) sięgając po rejon Kaukazu i południowo-zachodniej Azji[6]. Uprawiane bywają w ogrodach skalnych, zwłaszcza smagliczka (złotka) skalna Aurinia saxatilis[7]. Gatunek ten jest też jedynym przedstawicielem rodzaju we florze Polski[8].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Pokrój
- Byliny, rośliny dwuletnie i półkrzewy drewniejące u nasady pędu. Rośliny owłosione, włoski gwiazdkowate (z 6 do 10 promieniami). Łodygi wzniesione lub pokładające się, zwykle rozgałęziające się w górnej części[6].
- Liście
- Odziomkowe i łodygowe. Liście odziomkowe w rozecie przyziemnej, ogonkowe, z ogonkiem wgłębionym, o blaszce pierzastowcinanej, lirowatej, o blaszce rozszerzającej się w górnej części liścia. Liście łodygowe także ogonkowe, ale o blaszce znacznie mniejszej, całobrzegiej lub ząbkowanej[6].
- Kwiaty
- Zebrane w groniasty, wydłużający się podczas owocowania kwiatostan. Pąki kwiatowe kulistawe (w odróżnieniu od roślin z rodzaju smagliczka Alyssum[7]). Działki kielicha cztery, rozpostarte, bez woreczkowatych rozszerzeń u nasady. Płatki korony także cztery, żółte. Płatki w górnej części zaokrąglone, w dolnej wyciągnięte w niezbyt wyraźny paznokieć. Pręcików 6, z czego cztery dłuższe. Z boku nitek bocznych pręcików znajdują się pojedyncze miodniki. Pylniki jajowate. Słupek trwały, ze znamieniem główkowatym. W zalążni z 10–40 zalążkami[6].
- Owoce
- Jajowate, elipsoidalne, do kulistawych, 4–8-nasienne łuszczynki[6].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Rodzaj z plemienia Alysseae z rodziny kapustowatych Brassicaceae[9].
- Aurinia corymbosa Griseb.
- Aurinia cyclocarpa (Boiss.) Czerep.
- Aurinia gionae (Quézel & Contandr.) Greuter & Burdet
- Aurinia leucadea (Guss.) K.Koch
- Aurinia moreana Tzanoud. & Iatroú
- Aurinia petraea (Ard.) Schur
- Aurinia rupestris (Sweet) Cullen & T.R.Dudley
- Aurinia saxatilis (L.) Desv. – smagliczka skalna, złotka skalna
- Aurinia sinuata (L.) Griseb. – złotka powcinana
- Aurinia uechtritziana (Bornm.) Cullen & T.R.Dudley
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens , Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2019-01-01] (ang.).
- ↑ a b Aurinia. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2019-01-01].
- ↑ a b Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 35. ISBN 978-83-925110-5-2.
- ↑ a b Aurinia. [w:] The Plant List (2013). Version 1.1. [on-line]. [dostęp 2019-01-01].
- ↑ a b c d e f Ihsan A. Al-Shehbaz: Aurinia Desvaux. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2019-01-01].
- ↑ a b c d David J. Mabberley , Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 88, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
- ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
- ↑ Aurinia. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2019-01-01].
Identyfikatory zewnętrzne:
- EoL: 71313
- Flora of China: 103199
- Flora of North America: 103199
- GBIF: 3053997
- identyfikator iNaturalist: 64617
- IPNI: 12344-1
- ITIS: 23048
- NCBI: 169390
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:12344-1
- Tela Botanica: 85963
- identyfikator Tropicos: 40023025
- USDA PLANTS: AURIN
- identyfikator taksonu Fossilworks: 86320