Zamek Homola
 Przypuszalna lokalizacja zamku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Typ budynku | |
| Ukończenie budowy |
XV wiek |
| Zniszczono |
przed 1529 r. |
| Odbudowano |
1547 r. |
| Pierwszy właściciel |
nieznany |
| Kolejni właściciele |
Jordanowie, Nawojowscy |
Położenie na mapie gminy Szczawnica  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu nowotarskiego  | |
 49°24′23,4″N 20°32′52,8″E/49,406500 20,548000
| |
Zamek Homola – średniowieczny zamek, położony w Jaworkach, w pobliżu Wąwozu Homole, u zbiegu potoków Grajcarek i Kamionka. Jego nazwa pochodzi prawdopodobnie od nazwy pobliskiego wąwozu lub potoku Kamionka, znanego również jako Potok Homole[1].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwsza wzmianka o obiekcie pochodzi z 1463 roku. W dokumencie dotyczącym przygotowań starosty sądeckiego Jakuba z Dębna do wyprawy przeciw węgierskim rozbójnikom, zamek zostaje wymieniony jako zdobyty przez zbójców[2]. Kolejny raz nazwa castrum Homola pojawia się w 1529 roku, w dokumencie dotyczącym uposażenia wikariuszy kolegiaty w Bobowej, do którego należała m.in. dziesięcina z folwarku opustoszałego wówczas zamku (et de praedio castri deserti dicti Homola)[3][4][5]. Zamek zostaje jednak po tym wydarzeniu prawdopodobnie dość szybko odbudowany, gdyż w zapisach z 1547 roku dotyczących odstąpienia dóbr Jaworki przez Hermolausa Jordana z Tęgoborza, nie wspomina się już o złym stanie obiektu[3]. Dalsze losy warowni nie są obecnie znane, jednak prawdopodobnie zamek został zniszczony w wyniku wojen w XVII wieku[6].
Opis[edytuj | edytuj kod]
Zamek znajdował się na niewielkim skalnym cyplu, między potokami Grajcarek i Kamionka. Otoczony był od strony zachodniej sztucznie utworzoną fosą, której pozostałości widoczne są do dnia dzisiejszego. W 1988 roku jego pozostałości zostały zbadane przez zespół archeologów pod kierownictwem Krzysztofa Sobczaka, Adama Szybowicza i Stanisława Kołodziejskiego. Badania wykazały, że omawiane miejsce zasiedlone było co najmniej od XVI wieku. Ponadto na miejscu wykopalisk odnaleziono szczątki glinianych naczyń ceramicznych i cegieł, których okres powstania datuje się na XVI lub XVII wiek[3][2].
Obecnie jedynym zachowanym na powierzchni fragmentem dawnego zamku, są pozostałości fosy znajdujące się naprzeciwko kościoła w Jaworkach[2].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1993, str. 148, ISBN 978-83-04-02201-0 [dostęp 2023-09-03] (pol.).
- ↑ a b c Stanisław Kołodziejski, Rezultaty wstępnych badań weryfikacyjnych średniowiecznych założeń obronnych w Pieninach, [w:] Michał Zacłona (red.), Rocznik Sądecki, wyd. 19, Nowy Sącz: Polskie Towarzystwo Historyczne, 1990, str. 260-261 [dostęp 2023-09-02] (pol.).
- ↑ a b c Zamek Homola, [w:] Andrzej Skorupa, Zamki i kasztele na polskim Podtatrzu, wyd. 2, Kraków: Wydawnictwo Podhalańskie, 1998, str. 33-34 [dostęp 2023-09-03] (pol.).
- ↑ Zamki w Polsce – zamek Homola [online], www.zamkipolskie.net.pl, 25 listopada 2010 [dostęp 2023-09-03] [zarchiwizowane z adresu 2023-09-03] (pol.).
- ↑ Zamek Homola – opis [online], www.zamki.pl [dostęp 2023-09-03] [zarchiwizowane z adresu 2023-09-03] (pol.).
- ↑ Maria Irena Mileska, Słownik geograficzno-krajoznawczy Polski, Państwowe Wyd. Nauk., 1992, str. 206, ISBN 978-83-01-09822-3 [dostęp 2023-09-03] (pol.).