Przejdź do zawartości

Zawonia (województwo dolnośląskie)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Zawonia
wieś
Ilustracja
Kościół poewangelicki
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Powiat

trzebnicki

Gmina

Zawonia

Liczba ludności (III 2011)

1174[2]

Strefa numeracyjna

71

Kod pocztowy

55-106[3]

Tablice rejestracyjne

DTR

SIMC

0883880

Położenie na mapie gminy Zawonia
Mapa konturowa gminy Zawonia, w centrum znajduje się punkt z opisem „Zawonia”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Zawonia”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Zawonia”
Położenie na mapie powiatu trzebnickiego
Mapa konturowa powiatu trzebnickiego, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Zawonia”
Ziemia51°18′59″N 17°11′50″E/51,316389 17,197222[1]

Zawonia (niem. Schawoine) – wieś w Polsce, położona w województwie dolnośląskim, w powiecie trzebnickim, w gminie Zawonia[4][5]. Siedziba gminy wiejskiej Zawonia. Dawniej miasto; uzyskała lokację miejską w 1252 roku, zdegradowana przed 1293 roku[6]. W latach 1975–1998 wieś należała administracyjnie do województwa wrocławskiego.

Z racji swojej niewielkiej odległości od Wrocławia i stosunkowo spokojnej okolicy Zawonia jest często odwiedzana przez mieszkańców Wrocławia w celach wypoczynkowych. Znajduje się tutaj basen (czynny tylko w okresie wakacyjnym), sala widowiskowa, siłownia i wiele innych obiektów tworzących wypoczynkowy charakter miejscowości.

Demografia

[edytuj | edytuj kod]

Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 1174 mieszkańców[2]. Jest największą miejscowością gminy Zawonia.

Toponimia

[edytuj | edytuj kod]

W księdze łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna w latach 1295–1305 miejscowość wymieniona jest w zlatynizownej formie Zawon[7][8].

W spisanym około 1300 roku średniowiecznym łacińskim utworze opisującym żywot świętej Jadwigi Śląskiej Vita Sanctae Hedwigis wieś wymieniana jest w zlatynizowanej formie Sauon w notce dotyczącej Bogusława z Sawony – Boguslaus de Sauon[9].

W okresie hitlerowskiego reżimu, w latach 1936–1945 nazwę miejscowości zmieniono na całkowicie niemiecką Blüchertal[10].

Historia

[edytuj | edytuj kod]

27 lutego 1874 utworzono Amtsbezirks Schawoine dystrykt-powiat Zawonia przemianowany 11 lutego 1936 na Amtsbezirk Blüchertal obejmujący wsie: Zawonia, Tarnowiec, Cielętniki, Niedary, Grochowa, Pfaffenmühle i majątek ziemski Tarnowiec. Administratorem nowo utworzonego okręgu urzędowego został właściciel ziemski Hempe[11]. W 1976 roku odsłonięto obelisk upamiętniający fakt stacjonowania tu na przełomie marca i kwietnia 1945 roku 2 Dywizji Artylerii[12].

Zabytki

[edytuj | edytuj kod]

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest[13]:

  • kościół rzymskokatolicki parafialny pw. św. Jadwigi, z 1689 r., w początku XX w., jednonawowy, murowany; należący do dekanatu Trzebnica. Zbudowany został u schyłku XVII w. zastępując świątynię z XVI w. Zbudowany w stylu barokowym. Aktualny wystrój świątyni pochodzi w większości z XVIII w.
  • kościół ewangelicki, dawniej magazyn, z 1800 r., wieża dobudowana w 1936 r[14].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 160142
  2. a b GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1598 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  5. GUS. Rejestr TERYT
  6. Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 86–87.
  7. Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis online
  8. H. Markgraf, J. W. Schulte, Codex Diplomaticus Silesiae T.14 Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis, Breslau 1889.
  9. Monumenta Poloniae Historica, Tom IV, Akademia Umiejętności w Krakowie, Lwów 1884, "Vita Sanctae Hedwigis", s. 537.
  10. Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Trebnitz. [dostęp 2016-04-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-03)].
  11. Amtsbezirk Blüchertal [online], territorial.de [dostęp 2017-11-27].
  12. Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa, Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939–1945, Sport i Turystyka 1988, ISBN 83-217-2709-3, s. 803.
  13. Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 179. [dostęp 2012-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].
  14. Janusz Czerwiński, Ryszard Chanas, Dolny Śląsk - przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka, 1977, s. 459.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Czesław Cetwiński, Zabytki architektury w województwie wrocławskim, Wyd. Urzędu Wojewódzkiego we Wrocławiu, 1987.