Zdzisław Jachimecki

Zdzisław Jachimecki

Zdzisław Jachimecki

Zdzisław Jan Jachimecki (ur. 7 lipca 1882 we Lwowie, zm. 27 października 1953 w Krakowie) – polski historyk muzyki, kompozytor, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, członek PAU.

Był synem Wojciecha (właściciela zakładu krawieckiego) i Bronisławy z Kraśniewiczów. Uczęszczał do gimnazjum we Lwowie, od dzieciństwa grał na fortepianie i skrzypcach. Studiował teorię muzyki w Konserwatorium Galicyjskiego Towarzystwa Muzycznego we Lwowie (1899-1901), następnie muzykologię na uniwersytecie w Wiedniu (1902-1906). Na Uniwersytecie Jagiellońskim obronił w 1906 doktorat (praca Psalmy Mikołaja Gomółki), a w 1910 habilitował się (pracę Wpływy włoskie w muzyce polskiej od roku 1540 do 1640 przygotował pod kierunkiem Guido Adlera). W latach 1907-1913 prowadził wykłady z historii muzyki na Kursach im. Baranieckiego i w Konserwatorium Muzycznym w Krakowie, od 1910 był docentem w Seminarium Historii i Teorii Muzyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1918 otrzymał nominację na profesora nadzwyczajnego oraz kierownika Katedry Historii i Teorii Muzyki, od 1921 był profesorem zwyczajnym; w roku akademickim 1932/1933 pełnił funkcję dziekana Wydziału Filozoficznego. Prowadził także wykłady z muzykologii i historii muzyki na uniwersytetach w Rzymie, Florencji, Bolonii, Padwie (1924-1925), Frankfurcie nad Menem, Hamburgu, Wiedniu (1937), ponownie w Bolonii, Florencji, Rzymie i Wiedniu (1938), w Budapeszcie (1939). Działał jednocześnie jako dyrektor artystyczny Towarzystwa Muzycznego w Krakowie, współpracował z krakowskim Teatrem im. Słowackiego. Dla Polskiego Radia przygotował w latach 1926-1934 liczne audycje słowno-muzyczne, pogadanki oraz prawie 400 koncertów. W 1930 przyczynił się do nadania Karolowi Szymanowskiemu godności doktora honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Został aresztowany przez Niemców w ramach Sonderaktion Krakau, był więziony od listopada 1939 do marca 1940 kolejno w Krakowie, Wrocławiu i obozie w Sachsenhausen. Później prowadził wykłady w ramach tajnego nauczania uniwersyteckiego. Po wojnie powrócił do obowiązków kierownika Katedry Historii i Teorii Muzyki. Współpracował z wieloma czasopismami, m.in. "Echem Muzycznym", "Czasem", "Przeglądem Polskim", "Nową Reformą", "The Slavonic and East European Review" (Londyn), "The Musical Quarterly" (Nowy Jork), "La Revue Musicale" (Paryż), "Kritika" (Praga). W 1930 został członkiem-korespondentem Polskiej Akademii Umiejętności, w 1947 członkiem czynnym akademii. Od 1925 brał udział w pracach Komisji Historii Sztuki PAU, od 1926 Komisji Etnograficznej PAU, a w latach 1947-1952 przewodniczył Komisji Muzykologicznej PAU. Był jednym z założycieli Sekcji Muzykologów Związku Kompozytorów Polskich (1948), członkiem paryskiego Societe Francaise de Musicologie, rzymskiego Komitetu Honorowego Wydawnictwa Dzieł Palestriny, wiedeńskiego Towarzystwa im. Chopina.

Polskie Radio uhonorowało go nagrodą za słuchowisko o życiu Chopina. Był odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Komandorskim Orderu Polonia Restituta (1936), Krzyżem Komandorskim Orderu Corona d'Italia (1926), Krzyżem Komandorskim czechosłowackiego Orderu Białego Lwa (1933).

Jako kompozytor był twórcą pieśni solowych i chóralnych (m.in. Powój, Królewna); ponadto napisał komedię Wysokie C (1916) oraz opracował przekład libretta opery Wesele Figara Mozarta. W pracy naukowej zajmował się historią muzyki nowożytnej, historią polskiej muzyki renesansowej, biografistyką. Był autorem kilku syntetycznych opracowań historii muzyki i kultury muzycznej w Polsce od średniowiecza do XX wieku (Rozwój kultury muzycznej w Polsce, 1914; Historia muzyki polskiej, 1920; Muzyka polska, 1929-1932, 3 części, w: Polska, jej dzieje i kultura; Muzyka polska w rozwoju historycznym. Od czasów najdawniejszych do doby obecnej, 1948-1951, 2 części). Zajmował się twórczością operową XIX i XX wieku. Badał życie i twórczość Chopina, wydał zbiór jego korespondencji z obszernym wstępem i objaśnieniami (1949). Jako jeden z pierwszych zajmował się dorobkiem i życiem Bartłomieja Pękiela i Władysława Żeleńskiego, napisał pierwszą monografię twórczości Szymanowskiego (Karol Szymanowski. Rys dotychczasowej twórczości, 1927). Badał również pieśni Moniuszki.

Tablica pamiątkowa na gmachu przy ul. Grodzkiej 47 w Krakowie, w którym mieszkał prof. Zdzisław Jachimecki

Z innych prac naukowych Jachimeckiego można wymienić:

• Mozart. W 150 rocznicę urodzin (1906)
• Hugo Wolf (1908)
• Józef Haydn (1910)
• Ryszard Wagner (1911)
• Wspomnienia Kurpińskiego (1911)
• Artega i Wagner jako teoretycy dramatu muzycznego (1912)
• Muzyka na dworze króla Władysława Jagiełły, 1424-1430 (1915)
• Moniuszko (1921)
• Fryderyk Chopin (1927)
• Na marginesie pieśni studenckiej z XV-go wieku (1930)
• Nieuwzględnione dotychczas źródło melodii Bogurodzicy (1930)
• Średniowieczne zabytki polskiej kultury muzycznej (1930)
• Mikołaj Gomółka i jego poprzednicy w historii muzyki polskiej (1946)
• Muzykologia i piśmiennictwo muzyczne w Polsce (1948)
• Chopin, rys życia i twórczości (1947)
• Z pism (1957-1961, 3 tomy)
• Władysław Żeleński (1959)

Źródła:

• Biogramy uczonych polskich, Część I: Nauki społeczne, zeszyt 1: A-J, Wrocław 1983