Frankfurt nad Menem

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Frankfurt nad Menem
Frankfurt am Main
Ilustracja
Herb Flaga
Herb Flaga
Dewiza: Stark im Recht
Państwo

 Niemcy

Kraj związkowy

 Hesja

Rejencja

Darmstadt

Burmistrz

Mike Josef(inne języki) (SPD)

Powierzchnia

248,31 km²

Wysokość

112 m n.p.m.

Populacja (31.12.2020)
• liczba ludności
• gęstość


764 104[1]
3100 os./km²

Nr kierunkowy

069, 06101 (Harheim, Nieder-Erlenbach), 06109 (Bergen-Enkheim)

Kod pocztowy

60306–60599, 65929–65936

Tablice rejestracyjne

F

Podział miasta

16 dzielnic, 46 Stadtteile, 121 Stadtbezirke

Plan Frankfurtu nad Menem
Położenie na mapie Hesji
Mapa konturowa Hesji, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Frankfurt nad Menem”
Położenie na mapie Niemiec
Mapa konturowa Niemiec, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Frankfurt nad Menem”
Ziemia50°07′N 8°41′E/50,116667 8,683333
Strona internetowa

Frankfurt nad Menem (niem. Frankfurt am Main, [ˈfʁaŋkfʊɐt am ˈmaɪn], Frankfurt a. M.) – miasto na prawach powiatu w Niemczech, w kraju związkowym Hesja, w rejencji Darmstadt, piąte pod względem liczby ludności miasto Niemiec (ponad 760 tys. mieszkańców pod koniec 2019 roku[1]). Natomiast cała metropolia ma populację ok. 5 milionów mieszkańców. Jest to jedna z najważniejszych metropolii finansowych świata oraz znane centrum wystawiennicze.

Położenie[edytuj | edytuj kod]

Miasto leży po obu stronach rzeki Men u stóp gór Taunus.

Dzięki swojemu centralnemu położeniu stanowi ważny węzeł komunikacyjny, z drugim pod względem liczby pasażerów lotniskiem w Europie (8. miejsce na świecie). Frankfurt jest największym miastem Hesji, lecz stolicą kraju związkowego jest Wiesbaden. Frankfurt leży w obszarze 5,8 milionowego regionu metropolitalnego Ren-Men (Rhein-Main-Gebiet).

Historia[edytuj | edytuj kod]

Na terenie obecnego Frankfurtu Rzymianie wznieśli w I w. n.e. kilka obozów wojskowych, a później także miasto Nida, istniejące do drugiej połowy III w. n.e.[2]

Frankfurt wzmiankowany jest po raz pierwszy dopiero w 793 r., jednak już w 794 r. pojawia się w dokumentach jako znacząca miejscowość.

W 843 r. Frankfurt był przejściowo siedzibą królów Franków Wschodnich i miejscem, gdzie odbywały się sejmy Rzeszy. W 1220 r. Frankfurt został wolnym miastem Rzeszy (Freie Reichsstadt), dzięki temu podlegał bezpośrednio władzy cesarskiej i posiadał własnych, niezależnych przedstawicieli w Reichstagu.

Większość wyborów królów Rzeszy od 1147 r. odbywała się we Frankfurcie. W 1356 r. Złota Bulla Karola IV potwierdziła Frankfurt jako miejsce wyboru cesarzy niemieckich. Od 1562 r. we Frankfurcie odbywały się koronacje królów i cesarzy Świętego Cesarstwa Rzymskiego aż do 1792 (wybór i koronacja Franciszka II Habsburga).

Od XVI wieku rozwój sztuki i rzemiosła, dbałość o naukę, wynalazek druku w niedalekiej Moguncji przyczyniły się również tu do rozwoju oświaty i nauki.

Od XV do XVII wieku odbywały się we Frankfurcie największe w Niemczech targi książki, wznowione od 1949 r.

W 1648 r. w ramach postanowień pokoju westfalskiego potwierdzono status Frankfurtu jako wolnego miasta Rzeszy (Freie Reichsstadt Frankfurt), co przyczyniło się do jego ponownego rozwoju po zniszczeniach wojny trzydziestoletniej.

W drugiej połowie XVIII wieku przybyło do Frankfurtu wiele rodzin niderlandzkich, które przyczyniły się do ożywienia przedsiębiorczości i rozwoju rzemiosła. Jednocześnie odbywające się tu koronacje cesarzy niemieckich znacznie ożywiły miasto.

W 1836 r. Frankfurt przyłączył się do Niemieckiego Związku Celnego (Deutscher Zollverein).

W 1848 r. we frankfurckim kościele Świętego Pawła (Paulskirche) obradował parlament frankfurcki – pierwszy demokratyczny parlament o charakterze ogólnoniemieckim. Obradowano tam nad zjednoczeniem rozczłonkowanych przez Kongres wiedeński Niemiec. Uchwały tego parlamentu były także podstawą Konstytucji Republiki Weimarskiej z 1919 r.

W 1866 r. Frankfurt wcielono do Prus, a po II wojnie światowej stał się częścią kraju związkowego Hesja.

W 1944 r. na skutek alianckich bombardowań Frankfurt został zniszczony w ponad 70%, a stopień zniszczeń Starego Miasta przekroczył 90%. Po wojnie odbudowano tylko niewielką część zniszczonych historycznych obiektów. W latach 1945–1949, podczas alianckiej okupacji Niemiec Frankfurt n. Menem znalazł się w strefie francuskiej, natomiast duża część Hesji w strefie amerykańskiej.

W 1949 r. miasto było typowane jako ewentualna stolica Niemiec Zachodnich w zastępstwie Berlina. Pomysł ten forsowany był przez socjaldemokratów (SPD).

Miasto stało się siedzibą wielu instytucji bankowych i towarzystw ubezpieczeniowych. Od 1999 r. mieści się tu Europejski Bank Centralny. Z miastem przez szereg lat związany był były przewodniczący Centralnej Rady Żydów w Niemczech Ignatz Bubis (był m.in. radnym miejskim).

Podział administracyjny[edytuj | edytuj kod]

Podział administracyjny Frankfurtu

Miasto podzielone jest administracyjnie na 46 części miasta (Stadtteile) ponumerowanych od 1 do 47 (numer 23 nie istnieje).

Części miasta: Altstadt, Bahnhofsviertel, Bergen-Enkheim, Berkersheim, Bockenheim, Bonames, Bornheim, Dornbusch, Eckenheim, Eschersheim, Fechenheim, Flughafen, Frankfurter Berg, Gallus, Ginnheim, Griesheim, Gutleutviertel, Harheim, Hausen, Heddernheim, Höchst, Innenstadt, Kalbach-Riedberg, Nied, Nieder-Erlenbach, Nieder-Eschbach, Niederrad, Niederursel, Nordend-Ost, Nordend-West, Oberrad, Ostend, Praunheim, Preungesheim, Riederwald, Rödelheim, Sachsenhausen-Nord, Sachsenhausen-Süd, Schwanheim, Seckbach, Sindlingen, Sossenheim, Unterliederbach, Westend-Nord, Westend-Süd oraz Zeilsheim.

Politycznie miasto podzielone jest na 16 okręgów (Ortsbezirke).

Okręgi: Bergen-Enkheim, Harheim, Innenstadt I, Innenstadt II, Innenstadt III, Innenstadt IV, Kalbach-Riedberg, Mitte-Nord, Mitte-West, Nieder-Erlenbach, Nieder-Eschbach, Nord-Ost, Nord-West, Ost, Süd oraz West.

Frankfurt nad Menem
Zniszczone centrum Frankfurtu w 1945 r.
Hauptwache

Polityka[edytuj | edytuj kod]

Władze miasta składają się ze zgromadzenia deputowanych miejskich oraz z 16 rad dzielnic, wybieranych co pięć lat.

Władzę wykonawczą sprawuje burmistrz miasta wraz z magistratem, wybieranymi bezpośrednio co sześć lat.

26 marca 2023 nowym burmistrzem miasta został urodzony w Syrii[3] Mike Josef(inne języki) (SPD), który niewielką przewagą głosów wygrał z kandydatem CDU, Uwe Beckerem(inne języki)[4]. Zaprzysiężenie polityka, który uzyskał 51,7% głosów odbyło się 11 maja 2023[3].

Gospodarka[edytuj | edytuj kod]

Przedsiębiorstwa[edytuj | edytuj kod]

Frankfurt nad Menem jest przede wszystkim znanym na świecie centrum finansowym. W centrum miasta (Bankenviertel) znajdują się centrale największych niemieckich banków prywatnych – Deutsche Bank czy mieszczący się w charakterystycznym prawie trzystumetrowym wieżowcu Commerzbank. We Frankfurcie ma również swoją siedzibę banki komercyjne: ING-DiBA(inne języki), SEB AG, jak również wiele znaczących prywatnych domów bankierskich oraz innych instytucji finansowych.

Z innych instytucji finansowych w mieście należy wymienić DZ Bank (i jego spółki-córki: Union Investment(inne języki), DVB Bank i Reisebank), Frankfurter Sparkasse(inne języki) (Fraspa), Frankfurter Volksbank(inne języki), Landesbank Hessen-Thüringen (Helaba) oraz DekaBank(inne języki). Ponadto we Frankfurcie ma swoją siedzibę około 300 innych banków, przeważnie zagranicznych.

Frankfurt jest również drugim na świecie miejscem obrotu papierami wartościowymi, obsługując zdecydowaną większość rynku niemieckiego. Mieści się tu prowadzona przez Deutsche Börse AG giełda papierów wartościowych Börse Frankfurt oraz elektroniczna platforma obsługi rynku kasowego XETRA.

Poza licznymi instytucjami finansowymi w mieście mają swoją siedzibę również przedsiębiorstwa z branży chemicznej, przedsiębiorstwa z branży oprogramowania komputerowego i call center.

Przemysł spożywczy[edytuj | edytuj kod]

W mieście znajduje się centrala koncernu piwowarskiego Radeberger Gruppe(inne języki), który kontroluje m.in. powstały w 1870 browar Binding oraz przejętego w 2001 konkurenta Henninger[5]. Produkcja tradycyjnego we Frankfurcie piwa marki Binding zostanie zamknięta w dzielnicy Sachsenhausen-Süd w 2023[5]. Zakończy to epokę wielkoskalowej produkcji piwa w mieście[5].

Targi[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Messe Frankfurt.

Ważniejsze imprezy targowe:

Skyline

Instytucje publiczne i organizacje[edytuj | edytuj kod]

Frankfurt nad Menem jest metropolią bankową, również w odniesieniu do publicznych instytucji finansowych, a mianowicie swe siedziby mają tu:

Poza tym Frankfurt jest siedzibą Niemieckiej Biblioteki Narodowej (Deutsche Nationalbibliothek), Oberlandesgericht Frankfurt am Main(inne języki), Hessisches Landesarbeitsgericht(inne języki), Landgericht Frankfurt am Main(inne języki) i Bundesdisziplinargericht(inne języki).

Transport[edytuj | edytuj kod]

Można powiedzieć, że Frankfurt jest centralnym punktem Europy, co stanowi o jego znaczeniu jako węzła komunikacyjnego:

Frankfurt odgrywa również znaczącą rolę w internecie. Znajduje się tu największy w Niemczech internetowy punkt wymiany ruchu DE-CIX(inne języki) oraz DENIC(inne języki), organizacja zarządzająca niemiecką domeną internetową .de.

Do głównych ulic handlowych miasta należą: Zeil i Freßgass.

 Z tym tematem związana jest kategoria: Transport we Frankfurcie nad Menem.

Architektura i zabytki[edytuj | edytuj kod]

Kościół Świętego Pawła (Paulskirche)

Kościoły ewangelickie[edytuj | edytuj kod]

  • Katharinenkirche (kościół św. Katarzyny)
  • Alte Nikolaikirche (kościół św. Mikołaja)
  • Peterskirche (kościół św. Piotra)
  • Dreikönigskirche (Trzech Króli)

Kościoły katolickie[edytuj | edytuj kod]

  • Liebfrauenkirche
  • Leonhardskirche
  • Kaiserdom St. Bartholomäus (Katedra Cesarska)
  • Herz-Marien-Kirche (kościół Niepokalanego Serca Maryi – polska parafia)
  • Markuskirche (kościół św. Marka)
  • Justinuskirche (kościół św. Justyna)

Synagogi[edytuj | edytuj kod]

Inne zabytki architektury[edytuj | edytuj kod]

Ratusz

Oświata i nauka[edytuj | edytuj kod]

Kultura[edytuj | edytuj kod]

Alte Oper we Frankfurcie nad Menem

Muzea i galerie[edytuj | edytuj kod]

We Frankfurcie działa wiele znaczących muzeów, często o zasięgu krajowym lub szerszym. W pobliżu Menu funkcjonuje tzw. Wybrzeże Muzeów (Museumsufer(inne języki)). W niedużej odległości od siebie, na obu brzegach rzeki znajduje się 13 różnych muzeów. Co roku we Frankfurcie odbywa się Noc Muzeów, a pod koniec sierpnia także Museumsuferfest(inne języki) (Festiwal Wybrzeża Muzeów).

Media[edytuj | edytuj kod]

Sport i rekreacja[edytuj | edytuj kod]

Kluby sportowe[edytuj | edytuj kod]

Frankfurt jest siedzibą kilku klubów sportowych, m.in.:

Miasto gości corocznie m.in. wyścigi kolarskieEschborn–Frankfurt, maratonFrankfurt Marathon(inne języki) oraz zawody w triathlonieIronman Germany(inne języki).

Obiekty sportowe[edytuj | edytuj kod]

Największymi obiektami sportowymi we Frankfurcie są:

Miasta partnerskie[edytuj | edytuj kod]

Miasta partnerskie Frankfurtu nad Menem od 2005 roku

Ponadto zawarto umowy o współpracy z:

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b Bevölkerung in Hessen am 31.12.2020 nach Gemeinden, Hessisches Statistisches Landesamt [dostęp 2021-08-24] [zarchiwizowane z adresu 2021-06-24].
  2. Piekarz P., 2017: Frankfurt nad Menem: od osadnictwa rzymskiego do siedziby Karolingów. Archeologia Żywa, 4 (66): 46-53.
  3. a b Frankfurt Germany, Amtsgeschäfte übernommen: Mike Josef ist neuer Frankfurter Oberbürgermeister, hessenschau.de, 11 maja 2023 [dostęp 2023-05-11] (niem.).
  4. Steffen Rebhahn, Mike Josef zeigt sich nach OB-Stichwahl in Frankfurt sichtlich berührt, [w:] hessenschau.de [online], hessenschau.de, 26 marca 2023 [dostęp 2023-03-27] (niem.).
  5. a b c e, Aus für Traditionsunternehmen: Binding-Brauerei in Frankfurt schließt, hessenschau.de, Frankfurt am Main, 30 września 2022 [dostęp 2022-12-17] (niem.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Barbara M. Henke, Thomas Kirn, Ruth Rieger: Edition Die deutschen Städte – Frankfurt. Verlag C. J. Bucher München 1994, ISBN 3-7658-0873-3.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]