Cmentarz prawosławny w Teratynie
 Widok ogólny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Typ cmentarza |
wyznaniowy |
| Wyznanie | |
| Stan cmentarza |
nieczynny |
| Powierzchnia cmentarza |
0,42 ha |
| Liczba kwater cmentarnych |
nieczytelny podział |
| Data otwarcia |
I poł. XIX w. |
| Data ostatniego pochówku |
1945 |
| Data likwidacji |
ok. 1945 |
Położenie na mapie gminy Uchanie  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |
Położenie na mapie powiatu hrubieszowskiego  | |
 50°53′27,7″N 23°45′03,0″E/50,891028 23,750833
| |
Cmentarz prawosławny w Teratynie – nekropolia w Teratynie, utworzona na potrzeby miejscowej ludności unickiej w XIX w., użytkowana do końca II wojny światowej.
Historia i opis[edytuj | edytuj kod]
Data powstania cmentarza nie jest znana. Najprawdopodobniej powstał w I połowie XIX w. jako nowy cmentarz jeszcze na potrzeby parafii unickiej, a następnie po 1875 r. po erygowaniu nowej parafii prawosławnej, powstałej wskutek likwidacji unickiej diecezji chełmskiej w 1875[1]. Cmentarz był użytkowany przez miejscową ludność prawosławną do końca II wojny światowej i wysiedlenia prawosławnych Ukraińców. Najstarszy zachowany nagrobek pochodzi z 1855. Po wojnie wraz z wysiedleniami, cmentarz został porzucony[1].
Na początku lat 90. XX wieku na terenie nekropolii zachowały się w całości lub fragmentach 20 kamiennych i betonowych nagrobków na postumentach, kopcach, stellach, słupach oraz stylizowanych pniach drzew dekorowanych wielostopniowymi gzymsami uskokowymi i kostkowymi, draperiami, tympanonami, płaskorzeźbami ksiąg, zwójów papieru i rozetkami[1]. Niemal wszystkie nagrobki były porozbijane i poprzewracane[1]. Inskrypcje na nagrobkach wykonane zostały w językach: polskim i cerkiewnosłowiańskim[1]. Na cmentarzu rosną sosny, dęby, tarnina, głog, bez lilak, jaśminowiec oraz samosiewy jesionu, robinii i drzew owocowych[1].
Na cmentarzu w maju 1945[2] pochowany został zamordowany przez NSZ Bazyli Martysz, pułkownik Wojska Polskiego, naczelny kapelan Prawosławnego Ordynariatu Wojska Polskiego. W 1968 ekshumowany, a w 2003 kanonizowany przez Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- D. Kawałko, Cmentarze województwa zamojskiego, Państwowa Służba Ochrony Zabytków, Zamość 1994.