Cmentarz rzymskokatolicki w Księżpolu
50°24′58″N 22°44′48″E/50,416111 22,746667 Kopiec-cmentarz wojenny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Typ cmentarza |
wyznaniowy |
| Wyznanie | |
| Stan cmentarza |
czynny |
| Powierzchnia cmentarza |
1 ha |
| Data otwarcia |
pocz. XIX w. |
| Zarządca | |
Położenie na mapie gminy Księżpol  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |
Położenie na mapie powiatu biłgorajskiego  | |
| 50°24′58″N 22°44′48″E/50,416111 22,746667
| |
Cmentarz rzymskokatolicki w Księżpolu – nekropolia w Księżpolu, utworzona na potrzeby miejscowej ludności unickiej w XIX w., od 1875 prawosławna. Od okresu międzywojennego użytkowany przez miejscową ludność katolicką. W jego granicach znalazł się również autonomiczny pierwotnie cmentarz wojenny. Czynny do dzisiaj.
Historia i opis[edytuj | edytuj kod]
Data powstania cmentarza nie jest znana. Najprawdopodobniej powstał na początku XIX w. na potrzeby parafii unickiej, zastępując starszy cmentarzy przycerkiewny[1]. Po 1875 r. wskutek likwidacji unickiej diecezji chełmskiej funkcjonował jako prawosławny[1]. Użytkowany był przez miejscową ludność prawosławną do końca XIX w. także po wytyczeniu nowego cmentarza[1]. Podczas I wojny światowej obok nekropolii założono kwaterę wojenną z kopcem mieszczącym ciała żołnierzy rosyjskich[1]. W dwudziestoleciu międzywojennym cmentarz przejęła parafia rzymskokatolicka; w jego granicach po pewnym czasie znalazł się także kopiec. W latach 40. i 70. cmentarz powiększano[1]. Nekropolia jest czynna do dzisiaj[1].
Na początku lat 90. na jej terenie znajdowało się 13 kamiennych nagrobków sprzed 1945 r. Znajdują się tu krzyże na postumentach prostopadłościennych, postumentach z nadstawami, słupach w formie pni, obeliskach, a także urny na postumentach, monumentalne krzyże i grobowce[1]. Nagrobki dekorowane są wielostopniowymi gzymsami uskokowymi, trójkątnymi tympanonami, akroterionami i ornamentami roślinnymi[1]. Współczesne nagrobki wykonane są przede wszystkim z betonu, metalu i lastriko[1].
Na cmentarzu wyróżniają się ponadto monumentalny postument z niebieską urną kryjący prochy biskupa bełzkiego Jana Teraszkiewicza[1], ogromny krzyż z marmurową inskrypcją na grobie miejscowego dzierżawcy Antoniego Jastrzębca Kierskiego, a także groby księdza unickiego Stanisława Chruściewicza i jego syna Kiriłła, duchownego unickiego, a następnie prawosławnego[1]. Na terenie znajduje się również kopiec-mogiła z okresu I wojny światowej, częściowo zdewastowany w latach 80[1]., i umiejscowione obok mogiły 12 żołnierzy Wojska Polskiego poległych w dniach 13-17 września 1939 r.[1].
Cmentarz porasta 20 dębów, 15 kasztanowców, 10 jesionów, po 5 robinii i brzóz. Na kopcu-mogile rosną świerki[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Kawałko D., Cmentarze województwa zamojskiego, Państwowa Służba Ochrony Zabytków, Zamość 1994.