Przejdź do zawartości

Żebrowiec górski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Żebrowiec górski
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

selerowce

Rodzina

selerowate

Rodzaj

żebrowiec

Gatunek

żebrowiec górski

Nazwa systematyczna
Pleurospermum austriacum (L.) Hoffm.
Gen. Pl. Umbell. x 1814

Żebrowiec górski (Pleurospermum austriacum (L.) Hoffm.) – gatunek rośliny z rodziny selerowatych. Występuje w Europie, w tym także w Polsce.

Rozmieszczenie geograficzne

[edytuj | edytuj kod]

Rośnie od Francji na zachodzie do Ukrainy na wschodzie, od Włoch i Bułgarii na południu po Szwecję i kraje bałtyckie na północy[3].

W Polsce występuje w górach (w Karpatach i Sudetach), na rozproszonych stanowiskach w pasie wyżyn oraz na północy – po zachodniej i wschodniej stronie doliny dolnej Wisły[4].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Kwiatostany
Owoce
Liście
Pokrój
Tęga roślina zielna z grubym, często bulwiasto zgrubiałym kłączem, u nasady pędu z tuniką z pozostałości liści. Łodyga jest gruba, pusta w środku, bruzdowana, naga, o wysokości od 0,6 do 2 m[5] (zazwyczaj 1–1,5 m[6]).
Liście
Ciemnozielone i błyszczące, na brzegu szorstkie[5]. Dolne liście są długoogonkowe o blaszce w zarysie trójkątnie jajowatej, 2–3-krotnie pierzastej[5]. Odcinki ostatniego rzędu są jajowatolancetowate, zbiegające po osadce, ząbkowane, delikatnie orzęsione na brzegu[6]; na szczytach ząbków znajduje się chrząstkowate ostrze[5]. Górne liście u nasady z pochwami obłonionymi na brzegu, są mniejsze i słabiej podzielone od dolnych[5].
Kwiaty
Zebrane w liczne, ustawione na jednym poziomie baldachy złożone (baldachy boczne wyrastają na długich szypułach). Pokrywy są liczne i pierzasto wcinane. Pokrywki lancetowate, odgięte, o długości szypułki[6], na brzegu obłonione[5]. Ząbki kielicha krótkie. Płatki korony białe, zaokrąglone, o długości do 3–4 mm[6][5].
Owoce
Rozłupnie o długości 5–8 mm[6] (czasem do 10 mm[5]), krótsze od szypułek[6]. Krążek miodnikowy na szczycie owocu niski, z karbowanym brzegiem, zwieńczony dwiema szyjkami słupka od niego dłuższymi[5].

Biologia i ekologia

[edytuj | edytuj kod]

Roślina dwuletnia i bylina[5], hemikryptofit[7]. Kwitnie w czerwcu i lipcu. Rośnie na skałach, zboczach, w zaroślach i lasach oraz nad potokami[5]. Gatunek charakterystyczny zespołu wysokogórskich traworośli Bupleuro-Calamagrostietum arundinaceae[8].

Liczba chromosomów 2n =22[7].

Zagrożenia i ochrona

[edytuj | edytuj kod]

Gatunek wymieniony na polskiej czerwonej liście w kategorii NT (bliski zagrożenia)[9].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-12-18] (ang.).
  3. Pleurospermum austriacum (L.) Hoffm., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-07-08].
  4. Zając A., Zając M.: Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce. Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej, Instytut Botaniki, Uniwersytet Jagielloński, 2001, s. 412. ISBN 978-83-61191-72-8.
  5. a b c d e f g h i j k Marian Koczwara, Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. T. IX. Dwuliścienne wolnopłatkowe-dwuokwiatowe. Cz. VII, Kraków 1960, s. 46.
  6. a b c d e f Szafer W., Kulczyński S., Pawłowski B. Rośliny polskie. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1969
  7. a b Rutkowski Lucjan: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
  8. Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
  9. Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.