Żylak promienisty
 Żylak promienisty na pniaku | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
żylak promienisty |
| Nazwa systematyczna | |
| Phlebia radiata Fr. Syst. mycol. (Lundae) 1: 427 (1821) | |
.jpg)
.jpg)
.JPG)
Żylak promienisty (Phlebia radiata Fr.) – gatunek grzybów z rodziny strocznikowatych (Meruliaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Phlebia, Meruliaceae, Polyporales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go Elias Fries w 1821 r. Synonimów ma 23. Niektóre z nich:
- Auricularia aurantiaca Sowerby
- Hydnum carneum (Fr.) Fr.
- Irpex carneus (Fr.) Fr.
- Merulius contortus (Fr.) Höhn.
- Merulius fulvus Lasch
- Merulius merismoides Fr.
- Phlebia aurantiaca (Schumach.) J. Schröt.
- Phlebia aurantiaca var. radiata (Fr.) Bourdot & Galzin
- Phlebia cinnabarina Schwein.
- Phlebia contorta Fr.
- Phlebia kriegeriana Henn.
- Phlebia merismoides (Fr.) Fr.,
- Radulum carneum (Fr.) Fuckell
- Sistotrema carneum Fr.
- Xylodon carneus (Fr.) Kuntze[2].
Nazwę polską nadali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1968 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten ma też inne nazwy: żylak kosmaty i żylak ukośny[3].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Grzyb tremelloidalny. Owocniki grubości do 8 mm, początkowo koliste lub owalne, później szeroko rozrastające się. Są płasko rozpostarte i całkowicie przyrośnięte do podłoża, rzadziej z odwiniętym brzegiem. Brzeg postrzępiony. Poszczególne owocniki rosnąc zrastają się z sąsiednimi pokrywając znaczny obszar. Barwa blado-mięsno-różowawa lub pomarańczowo-czerwonawa, z wyraźnymi żyłkami lub fałdkami hymenoforu rozchodzącymi się promieniście[4].
W postaci rozchodzących się promieniście fałd, żyłek. Koloru blado-różowego, pomarańczowego do czerwonego, z wiekiem ciemnieje do brązowego lub szarzeje[4].
Galaretowaty lub mięsisto-woskowaty[5].
Biały. Zarodniki cylindryczne, ziarenkowate i gładkie o rozmiarach 4,5–6 × 1,5–2,5 μm[5].
- Gatunki podobne
Strocznik trzęsakowaty (Merulius tremellosus) ma podobną spodnią warstwę owocnika, jednak w odróżnieniu od ściśle przylegającego do podłoża żylaka promienistego tworzy zwykle małe kapelusze lub ostające płaty[6]. Podobna jest także żylica olbrzymia.
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Najwięcej stanowisk żylaka promienistego opisano w Ameryce Północnej i Europie, ale występuje także w Ameryce Południowej, Afryce i Nowej Zelandii[7]. W Polsce jest dość pospolity[5].
Występuje w lasach, parkach, ogrodach, sadach. Rośnie na pniakach, leżących na ziemi pniach i gałęziach, głównie na drewnie drzew liściastych: Alnus glutinosa, Betula pendula, Carpinus, Fagus, Populus tremula, Quercus petraea, Duercus sp., Salix caprea, Sorbus aucuparia, Tilia, rzadziej na iglastych: na jodle pospolitej, świerku pospolitym i uprawianej sośnie czarnej. Owocniki występują cały rok. Częsty w całej Polsce, szczególnie w lasach liściastych[3].
Znaczenie[edytuj | edytuj kod]
Grzyb niejadalny. Saprotrof, może wywoływać w drewnie białą zgniliznę drewna.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Index Fungorum [online] [dostęp 2015-01-12].
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2023-11-27].
- ↑ a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 515–516, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b Warmia i Mazury – Informator Turystyczno Przyrodniczy – Grzyby: Żylak promienisty, Phlebia radiata Fr. 1821 [online], jezioro.com.pl [dostęp 2008-05-12].
- ↑ a b c Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda, Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa: PWRiL, 1985, ISBN 83-09-00714-0.
- ↑ Andreas Gminder, Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej, 2008, ISBN 978-83-258-0588-3.
- ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2015-06-22].