Jarosław Śmieja
 prof. dr hab. inż. Jarosław Śmieja | |
| Data urodzenia | |
|---|---|
| Profesor nauk technicznych | |
| Specjalność: inżynieria biomedyczna, automatyka i robotyka, biologia systemów, bioinformatyka, optymalizacja, sztuczna inteligencja | |
| Alma Mater | |
| Doktorat |
2000 – automatyka i robotyka |
| Habilitacja |
2012 – biocybernetyka i inżynieria biomedyczna |
| Profesura |
2020[1] |
| Nauczyciel akademicki | |
| Uczelnia |
Politechnika Śląska |
| Wydział |
Automatyki, Elektroniki i Informatyki (od 1993) |
| Instytut |
Instytut Automatyki PŚ (1993-2019) |
| Zakład/Katedra |
Zakład Teorii Sterowania PŚ (1993-2005) Zakład Inżynierii Systemów PŚ (2005-2019) Katedra Inżynierii i Biologii Systemów PŚ (od 2019) |
| Prodziekan ds. Kształcenia | |
| Wydział | |
| Okres spraw. |
2019–2020 |
| Zastępca Dyrektora ds. Dydaktyki | |
| Instytut | |
| Okres spraw. |
2016–2019 |
| Odznaczenia | |
| |
Jarosław Śmieja (ur. 1970) – polski naukowiec, inżynier, nauczyciel akademicki i profesor nauk technicznych, specjalizujący się w modelowaniu matematycznym i analizie układów biomedycznych[2], ze szczególnym uwzględnieniem wykorzystania metod pochodzących z teorii sterowania i optymalizacji[3], a także w analizie danych biomedycznych opartej na metodach sztucznej inteligencji[4]. Od 1993 r. związany z Wydziałem Automatyki, Elektroniki i Informatyki Politechniki Śląskiej w Gliwicach.
Działalność badawcza[edytuj | edytuj kod]
Działalność badawcza profesora dotyczy kilku obszarów tematycznych. Pierwszym z nich są badania, które rozpoczął w trakcie prac nad doktoratem, a dotyczyły one modelowania wzrostu nowotworu i terapii przeciwnowotworowych[5], optymalizacji protokołów terapii[6]. Osobnym aspektem tych badań była analiza danych ukierunkowana na wspomaganie wyboru typu terapii i przewidywanie jej efektów[4], która to tematyka zgłębiana była przez profesora Śmieję we współpracy z Narodowym Centrum Onkologii w Gliwicach.
W latach 2004–2006 jako profesor wizytujący w Rice University w Houston, we współpracy z prof. Markiem Kimmlem z tamtejszego Department of Statistics oraz prof. Alanem Brasierem z University of Texas, Medical Branch w Galveston, prowadził badania nad odpowiedzią immunologiczną komórek na infekcje wirusowe i powiązane z nimi aktywacje cytokinami szlaków sygnałowych. Oryginalnym osiągnięciem tego okresu było stworzenie matematycznego modelu szlaku sygnałowego pobudzanego Interferonem-beta[7], w którym postawiono hipotezę o istnieniu nieznanego wcześniej mechanizmu regulacyjnego, opartego na nierozpoznanej wcześniej aktywacji fosfatazy w ramach tego szlaku. Co ciekawe, kilka lat później taka fosfataza rzeczywiście została zidentyfikowana[8]. Staż w Rice University zaowocował nowymi zainteresowaniami, koncentrującymi się na analizie regulacji procesów wewnątrzkomórkowych, ze szczególnym uwzględnieniem procesów związanych z odpowiedzią na leczenie. Prace prowadzone w tym obszarze miały na celu wspomaganie modelowaniem matematycznym badań eksperymentalnych[9]. Modele matematyczne tworzone w ramach badań oraz metody ich analizy pozwalały stawiać i wstępnie testować hipotezy o biochemicznych mechanizmach regulacyjnych w żywych komórkach[10], co z jednej strony może pomóc w określeniu wzajemnych interakcji pomiędzy różnymi typami terapii[11], a z drugiej stanowić pierwszy etap w poszukiwaniu potencjalnych celów molekularnych dla nowych terapii.
Osobny obszar badań, prowadzonych przez profesora Śmieję stanowi wykorzystanie metod sztucznej inteligencji w planowaniu zadań[12] i rozwiązywaniu problemów transportowych[13].
Śmieja jest autorem bądź współautorem dwóch monografii[2][3] i ponad 150 publikacji naukowych. Aktywnie uczestniczył w pracach naukowo-badawczych, prowadzonych we współpracy z partnerami naukowymi i przemysłowymi, krajowymi i zagranicznymi. Z ciekawszych wymienić można m.in. udział w projekcie Chernobyl Tissue Bank (CTB), finansowanym ze środków Unii Europejskiej czy kierowanie projektem Zintegrowany system informatyczny wspomagający badania nad nowotworami pochodzenia środowiskowego (SYSCANCER)[14], finansowanym przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBiR).
Śmieja był wielokrotnym promotorem przewodów doktorskich, a także recenzentem prac doktorskich i rozpraw habilitacyjnych[15].
Działalność dydaktyczna[edytuj | edytuj kod]
Wykłada na Politechnice Śląskiej, na studiach inżynierskich, magisterskich i doktoranckich, a także w Wyższej Szkole Technologii Informatycznych (WSTI) w Katowicach. Jego zajęcia na stopniu inżynierskim i magisterskim, prowadzone w językach polskim i angielskim na kierunkach Automatyka i Robotyka, Biotechnologia (Bioinformatyka) oraz Control, Electronic and Information Engineering, związane były przede wszystkim z wykorzystaniem metod matematycznych w praktyce inżynierskiej (m.in. przedmioty Dynamika Układów, Podstawy Automatyki, Teoria Sterowania, Metody Optymalizacji, Bioinformatyka). Prowadził również wykłady dla doktorantów, m.in. Automatyka w Medycynie, Computational and Analytic Optimization, Modeling of Complex Dynamical Systems, Modeling and Control in Biology and Medicine. W Wyższej Szkole Technologii Informatycznych (WSTI) w Katowicach opracował i prowadził według autorskiej koncepcji wykłady z przedmiotów: Sztuczna Inteligencja, Systemy Operacyjne, Architektura Komputerów i Urządzenia Techniki Cyfrowej na kierunku Informatyka.
Był promotorem ponad 150 prac dyplomowych inżynierskich i magisterskich na kierunkach Automatyka i Robotyka, Biotechnologia, Control, Electronic and Information Engineering, Informatyka. Organizował i koordynował działalność dydaktyczną na kierunku Automatyka i Robotyka na Wydziale Automatyki, Elektroniki i Informatyki Politechniki Śląskiej. Był inicjatorem szeregu działań ważnych dla procesu dydaktycznego, m.in. utworzenia całkowicie nowego programu studiów magisterskich na kierunku Automatyka i Robotyka na Wydziale Automatyki, Elektroniki i Informatyki Politechniki Śląskiej w Gliwicach.
Śmieja prowadził również zajęcia dla doktorantów za granicą, jako zaproszony wykładowca w ramach szkół letnich – Summer school on modeling cancer treatment and therapy (w ramach programu Marie Curie Research Training Network) w Dundee University w Szkocji (2007) i IX q-bio Summer School[16] w Fort Collins, Colorado, USA (2015).
Działalność organizacyjna i ekspercka[edytuj | edytuj kod]
W latach 2016–2019 pełnił funkcję Zastępcy Dyrektora ds. Dydaktyki Instytutu Automatyki, a w roku akademickim 2019/2020 w trakcie transformacji struktury Wydziału Automatyki, Elektroniki i Informatyki służył jako Prodziekan ds. Kształcenia.
Śmieja współpracował z otoczeniem gospodarczym. Oprócz wspomnianej współpracy badawczej z Narodowym Instytutem Onkologii w Gliwicach. Od 2015 roku współpracował przy wykorzystaniu metod sztucznej inteligencji w planowaniu procesów cięcia w firmie Allcomp Polska sp. z o.o., a od 2019 r. wspomaga firmę Egzotech sp. z o.o. w analizie sygnałów EMG, wykorzystywanych w robotach rehabilitacyjnych[17].
W latach 2022–2023 prof. Jarosław Śmieja pełnił rolę eksperta B+R na Giełdzie Papierów Wartościowych.
Nagrody i osiągnięcia[edytuj | edytuj kod]
W 2015 r. Śmieja otrzymał Nagrodę Grand Prix w Konkursie Srebrnych Skrzypiec im. Bogdana Skalmierskiego na najlepszą pracę interdyscyplinarną[potrzebny przypis]. Za osiągnięcia w pracy naukowej i zawodowej otrzymał brązowy Medal za Długoletnią Służbę (2013), a także wiele nagród Rektora Politechniki Śląskiej.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ M.P. z 2020 r. poz. 992.
- ↑ a b Jarosław Śmieja, Dynamics, feedback loops and control in biology – from physiological to individual cell models, Gliwice: Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, 2011, ISBN 978-83-7335-825-6, OCLC 802448987 [dostęp 2023-03-06].
- ↑ a b Andrzej Świerniak i inni, System engineering approach to planning anticancer therapies, Switzerland 2016, ISBN 978-3-319-28095-0, OCLC 950459452 [dostęp 2023-03-06].
- ↑ a b Roman Jaksik, Jarosław Śmieja, Prediction of Lung Cancer Survival Based on Multiomic Data, Ngoc Thanh Nguyen i inni red., t. 13758, Cham: Springer Nature Switzerland, 2022, s. 116–127, DOI: 10.1007/978-3-031-21967-2_10, ISBN 978-3-031-21966-5 [dostęp 2023-03-06] (ang.).
- ↑ Roman Szewczyk, Cezary Zieliński, Małgorzata Kaliczyńska, Automation 2019 : progress in automation, robotics and measurement techniques, Cham, Switzerland 2019, ISBN 978-3-030-13273-6, OCLC 1086209488 [dostęp 2023-03-06].
- ↑ Andrzej Swierniak, Marek Kimmel, Jaroslaw Smieja, Mathematical modeling as a tool for planning anticancer therapy, „European Journal of Pharmacology”, 625 (1–3), 2009, s. 108–121, DOI: 10.1016/j.ejphar.2009.08.041, PMID: 19825370, PMCID: PMC2813310 [dostęp 2023-03-06] (ang.).
- ↑ Jaroslaw Smieja i inni, Model-based analysis of interferon-β induced signaling pathway, „Bioinformatics”, 24 (20), 2008, s. 2363–2369, DOI: 10.1093/bioinformatics/btn400, ISSN 1367-4811, PMID: 18713791, PMCID: PMC2720726 [dostęp 2023-03-06] (ang.).
- ↑ Frank-D Böhmer, Karlheinz Friedrich, Protein tyrosine phosphatases as wardens of STAT signaling, „JAK-STAT”, 3 (1), 2014, e28087, DOI: 10.4161/jkst.28087, ISSN 2162-3996, PMID: 24778927, PMCID: PMC3995736 [dostęp 2023-03-06] (ang.).
- ↑ Malgorzata Kardynska i inni, Mathematical modeling of regulatory networks of intracellular processes – Aims and selected methods, „Computational and Structural Biotechnology Journal”, 21, 2023, s. 1523–1532, DOI: 10.1016/j.csbj.2023.02.006, PMID: 36851915, PMCID: PMC9958294 [dostęp 2023-03-06] (ang.).
- ↑ Eirini Kalliara i inni, Post-transcriptional regulatory feedback encodes JAK-STAT signal memory of interferon stimulation, „Frontiers in Immunology”, 13, 2022, s. 947213, DOI: 10.3389/fimmu.2022.947213, ISSN 1664-3224, PMID: 36238296, PMCID: PMC9552616 [dostęp 2023-03-06].
- ↑ Anna Paszek i inni, Heat shock response regulates stimulus-specificity and sensitivity of the pro-inflammatory NF-κB signalling, „Cell Communication and Signaling”, 18 (1), 2020, s. 77, DOI: 10.1186/s12964-020-00583-0, ISSN 1478-811X, PMID: 32448393, PMCID: PMC7245923 [dostęp 2023-03-06] (ang.).
- ↑ Dieter Claeays and Veronique Limere, Modelling and simulation 2018 : The European Simulation and Modelling Conference 2018 : ESM 2018 : October 24-26, 2018, Ghent, Belgium, Ostend 2018, ISBN 978-94-92859-05-1, OCLC 1198815950 [dostęp 2023-03-06].
- ↑ Adam Gałuszka, Eryka Probierz, Tomasz Grzejszczak, Marek Harasny, Marcin Wolak, Rafał Kaern, Jarosław Śmieja, AdBlue distribution as a VRP problem with constraints on the capacity of trucks and suppliers’ requests on the example of a selected distribution system in Poland W: Modelling and simulation'2022. The 2022 European Simulation and Modelling Conference, October 26-28, 2022, Porto, Portugal / Praça Isabel, Maia Eva, Geril Philippe (red.), 2022, Ostend, EUROSIS-ETI, s. 201–204, ISBN 978-9-492-85924-2.
- ↑ Wojciech Bensz i inni, Integrated System Supporting Research on Environment Related Cancers, Dariusz Król, Lech Madeyski, Ngoc Thanh Nguyen (red.), t. 642, Cham: Springer International Publishing, 2016, s. 399–409, DOI: 10.1007/978-3-319-31277-4_35, ISBN 978-3-319-31276-7 [dostęp 2023-03-06].
- ↑ System Wspomagania Wyboru Recenzentów [online], recenzenci.opi.org.pl [dostęp 2024-02-01].
- ↑ 2015 q-bio Schedule (CSU) – Q-bio [online], q-bio.org [dostęp 2023-03-06].
- ↑ Politechnika Śląska | Jarosław Śmieja [online], Katedra Inżynierii i Biologii Systemów [dostęp 2024-02-01] (pol.).