Metapoznanie: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m drobne techniczne |
→Metapoznanie w różnych dziedzinach nauki: lit., linki zewnętrzne, źródła/przypisy, drobne merytoryczne Znaczniki: VisualEditor Link do ujednoznacznienia |
||
Linia 13: | Linia 13: | ||
== Metapoznanie a inteligencja<ref>{{Cytuj |autor = Ewa Czerniawska |tytuł = Metapoznanie a inteligencja – przegląd poglądów teoretycznych i wyników badań |czasopismo = PRZEGLĄD PSYCHOLOGICZNY, 2006, TOM 49, Nr 2, 119-139 |data = 2006}}</ref> == |
== Metapoznanie a inteligencja<ref>{{Cytuj |autor = Ewa Czerniawska |tytuł = Metapoznanie a inteligencja – przegląd poglądów teoretycznych i wyników badań |czasopismo = PRZEGLĄD PSYCHOLOGICZNY, 2006, TOM 49, Nr 2, 119-139 |data = 2006}}</ref> == |
||
Relacje między inteligencją i metapoznaniem nie są jasne. Według niektórych badaczy umiejętności poznawcze są przejawem bądź też integralną częścią inteligencji – zwłaszcza w koncepcjach inkorporujących istnienie wiedzy deklaratywnej i proceduralnej, gdzie metapoznanie będzie utożsamiane z tą drugą. Posługując się podziałem [[Raymond Cattell|Cattela]] na inteligencję płynną i skrystalizowaną, ciężko jest umieścić metapoznanie w jednej z nich – może się bowiem mieścić w płynnej, gdyż jest nieodłączną zdolnością bytu jednostki<ref>{{Cytuj |autor = Lazar Stankov |tytuł = Complexity, Metacognition, and Fluid Intelligence |czasopismo = Intelligence |data = 2000-05 |data dostępu = 2022-01-22 |issn = 0160-2896 |wolumin = 28 |numer = 2 |s = 121–143 |doi = 10.1016/s0160-2896(99)00033-1}}</ref>; bądź też skrystalizowanej – ponieważ rozwija się w trakcie życia oraz może być ćwiczone<ref>{{Cytuj |autor = Maria Jagodzińska |tytuł = Rozwój pamięci w dzieciństwie |data = 2003}}</ref>. Według triarchicznej teorii inteligencji [[Robert Sternberg|Sternberga]] metapoznanie mieściłoby się w subteorii składników – metaskładników odpowiadających za przetwarzanie informacji<ref>{{Cytuj |autor = Robert Glaser |tytuł = Intelligence Reexamined: Beyond IQ . A Triarchic Theory of Human Intelligence. Robert J. Sternberg. Cam.. bridge University Press, New York, 1984. xvi, 411 pp. $39.50; paper, $14.95. |czasopismo = Science |data = 1985-10-04 |data dostępu = 2022-01-22 |issn = 0036-8075 |wolumin = 230 |numer = 4721 |s = 59–61 |doi = 10.1126/science.230.4721.59}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Sternberg, R. J. |tytuł = Psychologia Poznawcza |data = 2001}}</ref>. |
Relacje między inteligencją i metapoznaniem nie są jasne. Według niektórych badaczy umiejętności poznawcze są przejawem bądź też integralną częścią inteligencji – zwłaszcza w koncepcjach inkorporujących istnienie wiedzy deklaratywnej i proceduralnej, gdzie metapoznanie będzie utożsamiane z tą drugą. Posługując się podziałem [[Raymond Cattell|Cattela]] na inteligencję płynną i skrystalizowaną, ciężko jest umieścić metapoznanie w jednej z nich – może się bowiem mieścić w płynnej, gdyż jest nieodłączną zdolnością bytu jednostki<ref>{{Cytuj |autor = Lazar Stankov |tytuł = Complexity, Metacognition, and Fluid Intelligence |czasopismo = Intelligence |data = 2000-05 |data dostępu = 2022-01-22 |issn = 0160-2896 |wolumin = 28 |numer = 2 |s = 121–143 |doi = 10.1016/s0160-2896(99)00033-1}}</ref>; bądź też skrystalizowanej – ponieważ rozwija się w trakcie życia oraz może być ćwiczone<ref>{{Cytuj |autor = Maria Jagodzińska |tytuł = Rozwój pamięci w dzieciństwie |data = 2003}}</ref>. Według triarchicznej teorii inteligencji [[Robert Sternberg|Sternberga]] metapoznanie mieściłoby się w subteorii składników – metaskładników odpowiadających za przetwarzanie informacji<ref>{{Cytuj |autor = Robert Glaser |tytuł = Intelligence Reexamined: Beyond IQ . A Triarchic Theory of Human Intelligence. Robert J. Sternberg. Cam.. bridge University Press, New York, 1984. xvi, 411 pp. $39.50; paper, $14.95. |czasopismo = Science |data = 1985-10-04 |data dostępu = 2022-01-22 |issn = 0036-8075 |wolumin = 230 |numer = 4721 |s = 59–61 |doi = 10.1126/science.230.4721.59}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Sternberg, R. J. |tytuł = Psychologia Poznawcza |data = 2001}}</ref>. |
||
== Metapoznanie a pamięć == |
|||
Doznania metapoznawcze grają niezwykle ważną rolę w procesach pamięciowych. Rozróżnia się dwa procesy, podczas których najbardziej zauważalne są wpływy metapoznania: |
|||
====== Nabywanie wiedzy ====== |
|||
* EOL (ease of learning judgements) - przewidywania dotyczące, jak łatwo przyjdzie nam przyswojenie danego materiału<ref>{{Cytuj |autor = Andreas Jemstedt, Bennett L. Schwartz, Fredrik U. Jönsson |tytuł = Ease-of-learning judgments are based on both processing fluency and beliefs |czasopismo = Memory |data = 2018-07-03 |data dostępu = 2022-01-24 |issn = 0965-8211 |wolumin = 26 |numer = 6 |s = 807–815 |doi = 10.1080/09658211.2017.1410849 |url = https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/09658211.2017.1410849 |język = en}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Andreas Jemstedt, Veit Kubik, Fredrik U. Jönsson |tytuł = What moderates the accuracy of ease of learning judgments? |czasopismo = Metacognition and Learning |data = 2017-12-01 |data dostępu = 2022-01-24 |issn = 1556-1631 |wolumin = 12 |numer = 3 |s = 337–355 |doi = 10.1007/s11409-017-9172-3 |url = https://doi.org/10.1007/s11409-017-9172-3 |język = en}}</ref> |
|||
* JOL (judgement of learning) - przewidywania dotycząće, jak łatwo przyjdzie nam przywołanie danego materiału z pamięci <ref>{{Cytuj |autor = Cao, Li & Nietfeld, John. |tytuł = Judgement of learning, monitoring accuracy, and student performance in the classroom context. |czasopismo = Current Issues in Education. 8. |data = 2005}}</ref> |
|||
====== Wydobywanie wiedzy ====== |
|||
* FOK (feeling of knowing) - czyli zdawanie sobie sprawy z posiadania wiedzy koniecznej do wykonania zadania<ref>{{Cytuj |autor = Janet Metcalfe |tytuł = Feeling of Knowing in Memory and Problem Solving |czasopismo = Journal of Experimental Psychology: |
|||
Learning, Memory, and Cognition |
|||
1986, Vol. 12. No. 2, 288-294 |data = 1986}}</ref> |
|||
* TOT (tip of the tongue) - "na końcu języka", czyli wiedza o posiadaniu wiedzy z danego tematu/słowa, jednak chwilowe nieposiadanie do niej dostępu<ref>{{Cytuj |autor = Bennett L. Schwartz, Janet Metcalfe |tytuł = Tip-of-the-tongue (TOT) states: retrieval, behavior, and experience |czasopismo = Memory & Cognition |data = 2011-07 |data dostępu = 2022-01-24 |issn = 0090-502X |wolumin = 39 |numer = 5 |s = 737–749 |doi = 10.3758/s13421-010-0066-8 |url = http://link.springer.com/10.3758/s13421-010-0066-8 |język = en}}</ref> |
|||
* Ocena pewności - raport, jak pewnym jest się udzielonej odpowiedzi (może być udzielany przed lub po wykonaniu zadania) |
|||
Dokonania w tej dziedzinie pozwalają na wykorzystywanie ich w polepszaniu procesów uczenia i nauczania, mając zastosowanie nie tylko w klasach i na uczelniach<ref>{{Cytuj |autor = Ningfeng Zhao, Jeffrey Wardeska, Saundra McGuire, Elzbieta Cook |tytuł = Metacognition: An Effective Tool to Promote Success in College Science Learning |czasopismo = Journal of College Science Teaching |data = 2014 |data dostępu = 2022-01-24 |issn = 0047-231X |wolumin = 043 |numer = 04 |doi = 10.2505/4/jcst14_043_04_48 |url = https://www.nsta.org/store/product_detail.aspx?id=10.2505/4/jcst14_043_04_48 |język = en}}</ref>, ale także przy dostosowywaniu warunków dla osób z różnego rodzaju zaburzeniami. [https://coe.uga.edu/research/labs/cognitive-communication-rehabilitation] Zauważono także, że pacjenci z [[Amnezja|amnezjami]] (jak np. [[Choroba Alzheimera|Alzheimer]]), zachowują pamięć metapoznawczą. <ref>{{Cytuj |autor = N. Gil, N. Josman |tytuł = Memory and metamemory performance in Alzheimer’s disease and healthy elderly: The Contextual Memory Test (CMT) |czasopismo = Aging Clinical and Experimental Research |data = 2001-08 |data dostępu = 2022-01-24 |issn = 1594-0667 |wolumin = 13 |numer = 4 |s = 309–315 |doi = 10.1007/BF03353427 |url = http://link.springer.com/10.1007/BF03353427 |język = en}}</ref> |
|||
== Metapoznanie w różnych dziedzinach nauki == |
== Metapoznanie w różnych dziedzinach nauki == |
||
Linia 23: | Linia 41: | ||
* Psychologia społeczna i osobowości zastanawia się nad rozumieniem metapoznania u innych jak i wpływie metapoznania na sumienność |
* Psychologia społeczna i osobowości zastanawia się nad rozumieniem metapoznania u innych jak i wpływie metapoznania na sumienność |
||
* Psychologia kliniczna definiuje metapoznanie jako umiejętności przeprowadzające przetwarzanie informacji i ocenę myśli i działań swoich i innych |
* Psychologia kliniczna definiuje metapoznanie jako umiejętności przeprowadzające przetwarzanie informacji i ocenę myśli i działań swoich i innych |
||
* Psychologia zwierząt i komparatywna bada ewolucję metapoznania oraz jego obecność u gatunków |
* Psychologia zwierząt i komparatywna bada ewolucję metapoznania oraz jego obecność u gatunków innych niż ludzki |
||
=== Metapoznanie w psychologii poznawczej === |
=== Metapoznanie w psychologii poznawczej === |
||
Linia 30: | Linia 48: | ||
# Podstawy metapoznawczego oceniania doświadczeń poznawczych |
# Podstawy metapoznawczego oceniania doświadczeń poznawczych |
||
# Słuszność tych ocen i zmiennych mających na nie wpływ |
# Słuszność tych ocen i zmiennych mających na nie wpływ |
||
# Procesy wpływające na ich |
# Procesy wpływające na ich dokładność |
||
# Jak metamonitoring wpływa na kontrolę metapoznawczą |
# Jak metamonitoring wpływa na kontrolę metapoznawczą |
||
# Jak metamonitoring i kontrola metapoznawcza wpływają na wykonanie zadania<ref>{{Cytuj |autor = John F. Kihlstrom |tytuł = Book review: H.L. Roediger, Y. Dudai and S.M. Fitzpatrick (eds) Science of Memory: Concepts. New York: Oxford University Press, 2007. xviii+446 pp. $47.95. ISBN 0195310446 |czasopismo = Memory Studies |data = 2011-07 |data dostępu = 2022-01-22 |issn = 1750-6980 |wolumin = 4 |numer = 3 |s = 347–349 |doi = 10.1177/17506980110040030805}}</ref> |
# Jak metamonitoring i kontrola metapoznawcza wpływają na wykonanie zadania<ref>{{Cytuj |autor = John F. Kihlstrom |tytuł = Book review: H.L. Roediger, Y. Dudai and S.M. Fitzpatrick (eds) Science of Memory: Concepts. New York: Oxford University Press, 2007. xviii+446 pp. $47.95. ISBN 0195310446 |czasopismo = Memory Studies |data = 2011-07 |data dostępu = 2022-01-22 |issn = 1750-6980 |wolumin = 4 |numer = 3 |s = 347–349 |doi = 10.1177/17506980110040030805}}</ref> |
||
W badaniach nad metapoznaniem często porusza się też kwestie uczenia mimowolnego<ref>{{Cytuj |autor = Michał Wierzchoń |tytuł = Koszty poznawcze uczenia mimowolnego |data = 2009}}</ref>, [https://www.youtube.com/watch?v=-NQi5NxYDdo metapamięci], rozwiązywania problemów, podejmowania decyzji, [https://study.sagepub.com/sites/default/files/chapter%204.pdf świadomości] |
W badaniach nad metapoznaniem często porusza się też kwestie uczenia mimowolnego<ref>{{Cytuj |autor = Michał Wierzchoń |tytuł = Koszty poznawcze uczenia mimowolnego |data = 2009}}</ref>, [https://www.youtube.com/watch?v=-NQi5NxYDdo metapamięci], rozwiązywania problemów, podejmowania decyzji, [https://study.sagepub.com/sites/default/files/chapter%204.pdf świadomości], kontroli poznawczej<ref>{{Cytuj |autor = Pavle Valerjev, Marin Dujmović |tytuł = Performance and Metacognition in Scientific Reasoning: The Covariation Detection Task |czasopismo = Psihologijske teme |data = 2019 |data dostępu = 2022-01-22 |wolumin = 28 |numer = 1 |s = 93–113 |doi = 10.31820/pt.28.1.5 |url = https://hrcak.srce.hr/219805}}</ref> czy [[Efekt Dunninga-Krugera|efektu Dunninga-Krugera]] <ref>{{Cytuj |autor = Emil O. W. Kirkegaard, Arjen Gerritsen |tytuł = Looking for evidence of the Dunning-Kruger effect: an analysis of 2400 online test takers |czasopismo = OpenPsych |data = 2021-08-29 |data dostępu = 2022-01-24 |issn = 2597-324X |doi = 10.26775/OP.2021.08.29 |url = https://openpsych.net/paper/63 |język = en}}</ref> |
||
Psychologia poznawcza przyczyniła się do powstania teoretycznego szablonu pozwalającego zrozumieć, jak ludzie monitorują i kontrolują swoje procesy poznawcze. |
|||
== Metapoznanie w Polsce == |
== Metapoznanie w Polsce == |
Wersja z 13:15, 24 sty 2022
Metapoznanie (ang. metacognition) – pojęcie z zakresu psychologii, filozofii umysłu i kognitywistyki. Ogólnie pojmowane jako świadomość własnych procesów poznawczych, implikująca formę ich monitorowania i kontroli[1]. Uznaje się ją za proces hierarchiczny[2] – procesy metapoznawcze sprawdzają co dzieje się na niższych poziomach, bądź też kontrolują ich działanie[3].
Historia
Przyjmuje się, że badania w dziedzinie metapoznania zostały zapoczątkowane pod koniec lat siedemdziesiątych XX wieku przez amerykańskiego psychologa Johna H. Flavella, który w 1979 r. w czasopiśmie "American Psychologist" opublikował artykuł pt. Metacognition and cognitive monitoring: A new area of cognitive–developmental inquiry[4]. W artykule tym badacz zwracał uwagę na deficyty małych dzieci w dziedzinie metapoznania, sugerując, że rozwój kompetencji w tej dziedzinie jest jednym z ważnych elementów rozwoju poznawczego najmłodszych. Stworzył też pierwszą definicję metapoznania, które miało być wiedzą i regulacją procesów poznawczych.
Wyróżnił kilka czynników składających się na metapoznanie:[5][6][7]
- wiedzę metapoznawczą – określanie posiadanego stanu wiedzy
- metadoświadczenie – doświadczenia przez które zachodzi proces zdobywania wiedzy; bądź też doświadczenia przez które zachodzi regulacja innych procesów
- metaregulację – sposób monitorowania i oceniania swojej wiedzy; wiedza kiedy i jak zastosować określone procedury, by osiągnąć jak najbardziej optymalny efekt
- metapamięć – wiedza, czym jest pamięć, jak działa i jak najlepiej zapamiętywać
Metapoznanie a inteligencja[8]
Relacje między inteligencją i metapoznaniem nie są jasne. Według niektórych badaczy umiejętności poznawcze są przejawem bądź też integralną częścią inteligencji – zwłaszcza w koncepcjach inkorporujących istnienie wiedzy deklaratywnej i proceduralnej, gdzie metapoznanie będzie utożsamiane z tą drugą. Posługując się podziałem Cattela na inteligencję płynną i skrystalizowaną, ciężko jest umieścić metapoznanie w jednej z nich – może się bowiem mieścić w płynnej, gdyż jest nieodłączną zdolnością bytu jednostki[9]; bądź też skrystalizowanej – ponieważ rozwija się w trakcie życia oraz może być ćwiczone[10]. Według triarchicznej teorii inteligencji Sternberga metapoznanie mieściłoby się w subteorii składników – metaskładników odpowiadających za przetwarzanie informacji[11][12].
Metapoznanie a pamięć
Doznania metapoznawcze grają niezwykle ważną rolę w procesach pamięciowych. Rozróżnia się dwa procesy, podczas których najbardziej zauważalne są wpływy metapoznania:
Nabywanie wiedzy
- EOL (ease of learning judgements) - przewidywania dotyczące, jak łatwo przyjdzie nam przyswojenie danego materiału[13][14]
- JOL (judgement of learning) - przewidywania dotycząće, jak łatwo przyjdzie nam przywołanie danego materiału z pamięci [15]
Wydobywanie wiedzy
- FOK (feeling of knowing) - czyli zdawanie sobie sprawy z posiadania wiedzy koniecznej do wykonania zadania[16]
- TOT (tip of the tongue) - "na końcu języka", czyli wiedza o posiadaniu wiedzy z danego tematu/słowa, jednak chwilowe nieposiadanie do niej dostępu[17]
- Ocena pewności - raport, jak pewnym jest się udzielonej odpowiedzi (może być udzielany przed lub po wykonaniu zadania)
Dokonania w tej dziedzinie pozwalają na wykorzystywanie ich w polepszaniu procesów uczenia i nauczania, mając zastosowanie nie tylko w klasach i na uczelniach[18], ale także przy dostosowywaniu warunków dla osób z różnego rodzaju zaburzeniami. [2] Zauważono także, że pacjenci z amnezjami (jak np. Alzheimer), zachowują pamięć metapoznawczą. [19]
Metapoznanie w różnych dziedzinach nauki
Większość dziedzin współczesnej psychologii przeprowadza badania nad metapoznaniem. Najczęściej jednak zainteresowanie tym aspektem świadomości pojawia się w psychologii edukacji, klinicznej i rozwojowej. Charakterystyka badań, jak i sama definicja metapoznania, różni się między dziedzinami[20].
- Psychologia rozwojowa definiuje metapoznanie podążając za myślą Flavella i skupia się nad badaniem rozwoju metapoznania w czasie życia człowieka
- Psychologia poznawcza najczęściej definiuje metapoznanie jako "poznanie o poznaniu" I skupia się na badaniu jego świadomości
- Neurobiologia poznawcza również uznaje metapoznanie jako "poznanie o poznaniu", badając jego neuronalne korelaty
- Psychologia edukacji uważa metapoznanie za aktywny, twórczy proces w którym uczący się stawiają cele do swojej nauki i próbują monitorować, regulować i kontrolować swoje poznanie"[21]
- Psychologia społeczna i osobowości zastanawia się nad rozumieniem metapoznania u innych jak i wpływie metapoznania na sumienność
- Psychologia kliniczna definiuje metapoznanie jako umiejętności przeprowadzające przetwarzanie informacji i ocenę myśli i działań swoich i innych
- Psychologia zwierząt i komparatywna bada ewolucję metapoznania oraz jego obecność u gatunków innych niż ludzki
Metapoznanie w psychologii poznawczej
Według Koriata istnieje pięć kategorii pytań, którymi zajmuje się psychologia poznawcza:
- Podstawy metapoznawczego oceniania doświadczeń poznawczych
- Słuszność tych ocen i zmiennych mających na nie wpływ
- Procesy wpływające na ich dokładność
- Jak metamonitoring wpływa na kontrolę metapoznawczą
- Jak metamonitoring i kontrola metapoznawcza wpływają na wykonanie zadania[22]
W badaniach nad metapoznaniem często porusza się też kwestie uczenia mimowolnego[23], metapamięci, rozwiązywania problemów, podejmowania decyzji, świadomości, kontroli poznawczej[24] czy efektu Dunninga-Krugera [25]
Psychologia poznawcza przyczyniła się do powstania teoretycznego szablonu pozwalającego zrozumieć, jak ludzie monitorują i kontrolują swoje procesy poznawcze.
Metapoznanie w Polsce
Metapoznanie jest jeszcze terminem mało eksplorowanym w polskiej kulturze powszechnej. Badaniem i publikacjami na temat metapoznania zajmuje się prof. Ewa Czerniawska. W Laboratorium C-lab działającym przy Uniwersytecie Jagiellońskim prowadzone są badania nad wzajemnymi oddziaływaniami między metaregulacją a metamonitoringiem. [3]
Przypisy
- ↑ Elisabeth Norman i inni, Metacognition in Psychology, „Review of General Psychology”, 23 (4), 2019, s. 403–424, DOI: 10.1177/1089268019883821, ISSN 1089-2680 [dostęp 2022-01-22] .
- ↑ A HIERARCHICAL MODEL OF METACOGNITION [online], cognitivesciencesociety.org [dostęp 2022-01-22] .
- ↑ Dunlosky i inni, Metacognition, 2009 .
- ↑ [1] Flavell, J. H. (1979). Metacognition and cognitive monitoring: A new area of cognitive–developmental inquiry. American Psychologist, 34(10), 906–911.
- ↑ John Flavell , Cognitive development, 1985 .
- ↑ John Flavell , Cognitive development: Past, present, and future, 1992 .
- ↑ John Flavell , Nature & Development of Metacognition, 1980 .
- ↑ Ewa Czerniawska , Metapoznanie a inteligencja – przegląd poglądów teoretycznych i wyników badań, „PRZEGLĄD PSYCHOLOGICZNY, 2006, TOM 49, Nr 2, 119-139”, 2006 .
- ↑ Lazar Stankov , Complexity, Metacognition, and Fluid Intelligence, „Intelligence”, 28 (2), 2000, s. 121–143, DOI: 10.1016/s0160-2896(99)00033-1, ISSN 0160-2896 [dostęp 2022-01-22] .
- ↑ Maria Jagodzińska , Rozwój pamięci w dzieciństwie, 2003 .
- ↑ Robert Glaser , Intelligence Reexamined: Beyond IQ . A Triarchic Theory of Human Intelligence. Robert J. Sternberg. Cam.. bridge University Press, New York, 1984. xvi, 411 pp. $39.50; paper, $14.95., „Science”, 230 (4721), 1985, s. 59–61, DOI: 10.1126/science.230.4721.59, ISSN 0036-8075 [dostęp 2022-01-22] .
- ↑ R.J. Sternberg , Psychologia Poznawcza, 2001 .
- ↑ Andreas Jemstedt , Bennett L. Schwartz , Fredrik U. Jönsson , Ease-of-learning judgments are based on both processing fluency and beliefs, „Memory”, 26 (6), 2018, s. 807–815, DOI: 10.1080/09658211.2017.1410849, ISSN 0965-8211 [dostęp 2022-01-24] (ang.).
- ↑ Andreas Jemstedt , Veit Kubik , Fredrik U. Jönsson , What moderates the accuracy of ease of learning judgments?, „Metacognition and Learning”, 12 (3), 2017, s. 337–355, DOI: 10.1007/s11409-017-9172-3, ISSN 1556-1631 [dostęp 2022-01-24] (ang.).
- ↑ Cao, Li & Nietfeld , John., Judgement of learning, monitoring accuracy, and student performance in the classroom context., „Current Issues in Education. 8.”, 2005 .
- ↑ Janet Metcalfe , Feeling of Knowing in Memory and Problem Solving, „Journal of Experimental Psychology: Learning, Memory, and Cognition 1986, Vol. 12. No. 2, 288-294”, 1986 .
- ↑ Bennett L. Schwartz , Janet Metcalfe , Tip-of-the-tongue (TOT) states: retrieval, behavior, and experience, „Memory & Cognition”, 39 (5), 2011, s. 737–749, DOI: 10.3758/s13421-010-0066-8, ISSN 0090-502X [dostęp 2022-01-24] (ang.).
- ↑ Ningfeng Zhao i inni, Metacognition: An Effective Tool to Promote Success in College Science Learning, „Journal of College Science Teaching”, 043 (04), 2014, DOI: 10.2505/4/jcst14_043_04_48, ISSN 0047-231X [dostęp 2022-01-24] (ang.).
- ↑ N. Gil , N. Josman , Memory and metamemory performance in Alzheimer’s disease and healthy elderly: The Contextual Memory Test (CMT), „Aging Clinical and Experimental Research”, 13 (4), 2001, s. 309–315, DOI: 10.1007/BF03353427, ISSN 1594-0667 [dostęp 2022-01-24] (ang.).
- ↑ Elisabeth Norman i inni, Metacognition in Psychology, „Review of General Psychology”, 23 (4), 2019, s. 403–424, DOI: 10.1177/1089268019883821, ISSN 1089-2680 [dostęp 2022-01-22] .
- ↑ Ernesto Panadero , A Review of Self-regulated Learning: Six Models and Four Directions for Research, „Frontiers in Psychology”, 8, 2017, s. 422, DOI: 10.3389/fpsyg.2017.00422, ISSN 1664-1078, PMID: 28503157, PMCID: PMC5408091 [dostęp 2022-01-22] .
- ↑ John F. Kihlstrom , Book review: H.L. Roediger, Y. Dudai and S.M. Fitzpatrick (eds) Science of Memory: Concepts. New York: Oxford University Press, 2007. xviii+446 pp. $47.95. ISBN 0195310446, „Memory Studies”, 4 (3), 2011, s. 347–349, DOI: 10.1177/17506980110040030805, ISSN 1750-6980 [dostęp 2022-01-22] .
- ↑ Michał Wierzchoń , Koszty poznawcze uczenia mimowolnego, 2009 .
- ↑ Pavle Valerjev , Marin Dujmović , Performance and Metacognition in Scientific Reasoning: The Covariation Detection Task, „Psihologijske teme”, 28 (1), 2019, s. 93–113, DOI: 10.31820/pt.28.1.5 [dostęp 2022-01-22] .
- ↑ Emil O.W. Kirkegaard , Arjen Gerritsen , Looking for evidence of the Dunning-Kruger effect: an analysis of 2400 online test takers, „OpenPsych”, 2021, DOI: 10.26775/OP.2021.08.29, ISSN 2597-324X [dostęp 2022-01-24] (ang.).