Przejdź do zawartości

Uszanka japońska: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m Dodano kategorię "Gatunki zwierząt nazwane w 1866 roku" za pomocą HotCat, po czyszczeniu kodu przejrzyj wykonane zmiany!
WP:SK, drobne merytoryczne, drobne redakcyjne
Linia 14: Linia 14:
|rząd = [[drapieżne]]
|rząd = [[drapieżne]]
|podrząd = [[psokształtne]]
|podrząd = [[psokształtne]]
{{wstaw takson|[[płetwonogie]]}}
|parvordo = [[płetwonogie]]
|rodzina = [[uchatkowate]]
|rodzina = [[uchatkowate]]
|rodzaj = [[uszanka (rodzaj ssaka)|uszanka]]
|rodzaj = [[uszanka (rodzaj ssaka)|uszanka]]
|gatunek = '''uszanka japońska'''
|gatunek = uszanka japońska
|synonimy =
|synonimy = * ''Otaria japonica'' {{small|Peters, 1866}}<ref name="pet"/>
* ''Otaria stelleri''<ref group="uwaga">''Otaria Stellerii'' {{small|[[René Lesson|Lesson]], 1828}}.</ref> {{small|[[Coenraad Jacob Temminck|Temminck]], 1844}}<ref name="tem"/>
* ''Eumetopias elongatus'' {{small|[[John Edward Gray|J.E. Gray]], 1873}}<ref name="gray"/>
* ''Zalophus lobatus''<ref group="uwaga">Nie ''Arctocephalus lobatus'' {{small|J.E. Gray, 1828}}.</ref> {{small|[[Fredericus Anna Jentink|Jentink]], 1892}}<ref name="jen"/>
* ''Eumetopias'' (?) ''kishidai'' {{small|[[Tokio Shikama|Shikama]], 1953}}<ref name="shi"/>
|status IUCN = EX
|status IUCN = EX
|IUCN id = 41667
|IUCN id = 41667
Linia 24: Linia 28:
|commons = Zalophus japonicus
|commons = Zalophus japonicus
}}
}}
'''Uszanka japońska'''<ref name="miiz"/>, uchatka japońska (''Zalophus japonicus'') – [[gatunek (biologia)|gatunek]] [[wymieranie|wymarłego]] [[drapieżne]]go [[ssaki|ssaka]] z [[rodzina (biologia)|rodziny]] [[uchatkowate|uchatkowatych]] (Otariidae).
'''Uszanka japońska'''{{r|miiz}}, uchatka japońska (''Zalophus japonicus'') – gatunek [[drapieżne]]go [[ssaki|ssaka]] z rodziny [[uchatkowate|uchatkowatych]] uważany za wymarły od roku 1950<ref name="iucn"/>. Przez niektórych autorów uznawany za [[podgatunek]] [[uszanka kalifornijska|uszanki kalifornijskiej]]<ref name="iucn"/>. Samce były ciemnoszare, ważyły 450-560 kg i miały od 2,3 do 2,5 m długości, co czyniło je dużo większymi od samic (około 1,64 m). Zwierzęta te zamieszkiwały wybrzeża [[Japonia|Japonii]] i [[Korea|Korei]]<ref>{{MSW3|id=14001020|nazwa=''Zalophus japonicus''|data=27 września 2009}}</ref>. Wyginęły z powodu masowego połowu w [[XIX wiek|XIX]] i [[XX wiek|XX]] w., gdyż ceniono ich mięso i wykorzystywano je w występach cyrkowych. Ministerstwo Środowiska [[Korea Południowa|Korei Południowej]] podjęło próbę odnalezienia gatunku i przywrócenia go do życia na wolności.

== Taksonomia ==
Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami [[binominalne nazewnictwo gatunków|nazewnictwa binominalnego]] opisał w 1866 roku niemiecki zoolog [[Wilhelm Peters]] nadając mu nazwę ''Otaria japonica''<ref name="pet"/>. [[Holotyp]] [[miejsce typowe|pochodził]] z [[Japonia|Japonii]]<ref name="msw"/>.

Wcześniej uważany za podgatunek ''[[uszanka kalifornijska|Z. californianus]]'', ale ogólnie uznawany za odrębny gatunek, obecnie w oparciu o dane molekularne<ref name="sak&nii"/><ref name="wolf&inni"/><ref name="icmw"/>. Autorzy ''Illustrated Checklist of the Mammals of the World'' uznają ten gatunek za [[gatunek monotypowy|monotypowy]]<ref name="icmw"/>.

=== Etymologia ===
* ''Zalophus'': {{gr.|ζα-}} ''za-'' „bardzo”; λοφος ''lophos'' „czub”<ref name="pal"/>.
* ''japonicus'': Japonia (nowoczesna nazwa wywodzi się od portugalskiego zniekształcenia malajskiego ''Jepang'' i chińskiego ''Zeppen'', które są lokalnymi wersjami japońskiego ''Nippon'')<ref>{{The Key to Scientific Names|nazwa=japonicus|data dostępu=2022-08-13}}</ref>.

== Zasięg występowania ==
Uszanka japońska występowała na północno-zachodnich wybrzeżach [[Ocean Spokojny|Oceanu Spokojnego]], w Japonii, [[Korea|Korei]], w południowej części półwyspu [[Kamczatka]] (występowanie tam dyskusyjne) i na wyspie [[Sachalin]]<ref name="icmw"/>. Ostatnie wiarygodne wzmianki dotyczą osobnika zastrzelonego w 1949 roku na wyspie Moneron oraz z obserwacji 50–60 osobników na wyspach [[Dokdo]] w 1951 roku<ref name="icmw"/>. Zapisy dotyczące ''Z. japonicus'' przetrwały do lat 70., ale są wątpliwe, ponieważ prawdopodobnie dotyczyły one ''Z. californianus''<ref name="icmw"/>.

== Morfologia ==
Samce były ciemnoszare, ważyły 450-560 kg i miały od 2,3 do 2,5 m długości, co czyniło je dużo większymi od samic (około 1,64 m).

== Status zagrożenia ==
W [[Czerwona księga gatunków zagrożonych|Czerwonej księdze gatunków zagrożonych]] [[Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody|Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów]] został zaliczony do kategorii EX ({{ang.|extinct}} „wymarły”)<ref name="iucn"/>. Wyginęły z powodu masowego połowu w [[XIX wiek|XIX]] i [[XX wiek|XX]] w., gdyż ceniono ich mięso, skórę, wąsy i wykorzystywano je w występach cyrkowych<ref name="icmw"/>. Ministerstwo Środowiska [[Korea Południowa|Korei Południowej]] podjęło próbę odnalezienia gatunku i przywrócenia go do życia na wolności.

== Uwagi ==
{{Uwagi}}


== Przypisy ==
== Przypisy ==
<references responsive>
<references responsive>
<ref name="pet">{{cytuj pismo |autor = W.C.H. Peters|tytuł = Nachtrag zu seiner Abhandlung über die Ohrenrobben, Otariae |url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/39053240|czasopismo = Monatsberichte der Königlichen Preussische Akademie des Wissenschaften zu Berlin| wolumin = Aus dem Jahre 1866 |strony = 668|rok = 1867|język = de}}</ref>
⚫
<ref name="iucn">{{IUCN |id = 41667 |nazwa = Zalophus japonicus |autor = L. Lowry |iucn rok = 2015 |wersja = 2015.1 |data dostępu = 2015-07-14}}</ref>
<ref name="tem">{{cytuj książkę| autor = P.F. von Siebold| tytuł = Fauna japonica, sive, Descriptio animalium, quae in itinere per Japoniam, jussu et auspiciis, superiorum, qui summum in India Batava imperium tenent, suscepto, annis 1823-1830|url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/53607674|autor r = C.J. Temminck| rozdział = Les mammifères marins| adres rozdziału = https://www.biodiversitylibrary.org/page/53607691|rok = 1842|wydawca = Apud A. Arnz et Socios|miejsce = Lugduni Batavorum| strony = 10|język = fr}}</ref>
⚫
* <ref name="miiz">Systematyka i nazwy polskie za: {{Cytuj książkę | autor = Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz| tytuł = Polskie nazewnictwo ssaków świata | wydawca = Muzeum i Instytut Zoologii PAN | miejsce = Warszawa | rok = 2015 | isbn = 978-83-88147-15-9| strony = 153}}</ref>
<ref name="gray">{{cytuj pismo |autor = J.E. Gray|tytuł = On the Skulls of Japanese Seals, with the Description of a New Species, Eumetopias elongatus|url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/28505089|czasopismo = [[Journal of Zoology|Proceedings of the Zoological Society of London]]| wolumin = 1873| numer = |strony = 776|rok = 1873| język = en}}</ref>
<ref name="jen">{{cytuj pismo |autor = F.A. Jentink|tytuł = Catalogue systématique des mammifères (singes, carnivores, ruminants, pachydermes, sirènes et cétacés)|url = {{Google Books|xd3RAAAAMAAJ|strony=155|link=tak}}|czasopismo = Muséum d’histoire naturelle des Pays-Bas| wolumin = 11 |strony = 155|rok = 1892| język = fr}}</ref>
<ref name="shi">{{cytuj pismo |autor = T. Shikama|tytuł = On a fossil remain of sea-lion, Eumetopias (?) kishidai n. sp. from Japan|url = |czasopismo = Scientific Reports of the Yokohama National University| wolumin = Section II|numer = 2|strony = 10–14 |rok = 1953| język = en}}</ref>
⚫
<ref name="iucn">{{IUCN |id = 41667 |nazwa = Zalophus japonicus |autor = L. Lowry |iucn rok = 2017 |wersja = 2022-1 |data dostępu = 2022-08-13}}</ref>
⚫
<ref name="miiz">Nazwy zwyczajowe za: {{Cytuj książkę | autor = W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz| tytuł = Polskie nazewnictwo ssaków świata | wydawca = Muzeum i Instytut Zoologii PAN | miejsce = Warszawa | rok = 2015 | isbn = 978-83-88147-15-9| strony = 153| język = pl en}}</ref>
<ref name="sak&nii">{{cytuj pismo |autor = F. Sakahira & M. Niimi|tytuł = Ancient DNA Analysis of the Japanese Sea Lion (Zalophus japonicus japonicus Peters, 1866): Preliminary results using mitochondrial control-region sequences|url = |czasopismo = Zoological Sciences | wolumin = 24|numer = 1|strony = 81–85|rok = 2007|doi = 10.2108/zsj.24.81 |język = en}}</ref>
<ref name="wolf&inni">{{cytuj pismo |autor = J.B.W. Wolf, D. Tautz & F. Trillmich|tytuł = Galapagos and Californian sea lions are separate species: genetic analysis of the genus Zalophus and its implications for conservation management|url = |czasopismo = Frontiers in Zoology| wolumin = 4|numer = 1|strony = 20|rok = 2007|doi = 10.1186/1742-9994-4-20|język = en}}</ref>
<ref name="msw">{{cytuj stronę|autor = D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy)|url = https://www.departments.bucknell.edu/biology/resources/msw3/browse.asp?id=14001020|tytuł = Species ''Zalophus japonicus'' |opublikowany = Johns Hopkins University Press |praca = Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) |rok = 2005 | data dostępu = 2022-08-13}}</ref>
<ref name="icmw">{{cytuj książkę| autor = C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher& W. Sechrest| tytuł = IllustratedChecklist of the Mammals of the World|url = https://www.lynxeds.com/product/illustrated-checklist-of-the-mammals-of-the-world/| rok = 2020|wydawca = LynxEdicions|miejsce = Barcelona|część = 2|tytuł części = Eulipotyphla to Carnivora|isbn = 978-84-16728-35-0|strony = 440|język = en}}</ref>
<ref name="pal">{{cytuj pismo| autor = T.S. Palmer| autor link = Theodore Sherman Palmer|tytuł = Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals|url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/27792460|rok = 1904|czasopismo = North American Fauna |wolumin = 23| strony = 713|język = en}}</ref>
</references>
</references>


Wersja z 10:23, 13 sie 2022

Uszanka japońska
Zalophus japonicus[1]
(Peters, 1866)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

drapieżne

Podrząd

psokształtne

Parvordo

płetwonogie

Rodzina

uchatkowate

Rodzaj

uszanka

Gatunek

uszanka japońska

Synonimy
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[7]

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Uszanka japońska[8], uchatka japońska (Zalophus japonicus) – gatunek wymarłego drapieżnego ssaka z rodziny uchatkowatych (Otariidae).

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1866 roku niemiecki zoolog Wilhelm Peters nadając mu nazwę Otaria japonica[2]. Holotyp pochodził z Japonii[9].

Wcześniej uważany za podgatunek Z. californianus, ale ogólnie uznawany za odrębny gatunek, obecnie w oparciu o dane molekularne[10][11][12]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy[12].

Etymologia

  • Zalophus: gr. ζα- za- „bardzo”; λοφος lophos „czub”[13].
  • japonicus: Japonia (nowoczesna nazwa wywodzi się od portugalskiego zniekształcenia malajskiego Jepang i chińskiego Zeppen, które są lokalnymi wersjami japońskiego Nippon)[14].

Zasięg występowania

Uszanka japońska występowała na północno-zachodnich wybrzeżach Oceanu Spokojnego, w Japonii, Korei, w południowej części półwyspu Kamczatka (występowanie tam dyskusyjne) i na wyspie Sachalin[12]. Ostatnie wiarygodne wzmianki dotyczą osobnika zastrzelonego w 1949 roku na wyspie Moneron oraz z obserwacji 50–60 osobników na wyspach Dokdo w 1951 roku[12]. Zapisy dotyczące Z. japonicus przetrwały do lat 70., ale są wątpliwe, ponieważ prawdopodobnie dotyczyły one Z. californianus[12].

Morfologia

Samce były ciemnoszare, ważyły 450-560 kg i miały od 2,3 do 2,5 m długości, co czyniło je dużo większymi od samic (około 1,64 m).

Status zagrożenia

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii EX (ang. extinct „wymarły”)[7]. Wyginęły z powodu masowego połowu w XIX i XX w., gdyż ceniono ich mięso, skórę, wąsy i wykorzystywano je w występach cyrkowych[12]. Ministerstwo Środowiska Korei Południowej podjęło próbę odnalezienia gatunku i przywrócenia go do życia na wolności.

Uwagi

  1. ↑ Otaria Stellerii Lesson, 1828.
  2. ↑ Nie Arctocephalus lobatus J.E. Gray, 1828.

Przypisy

  1. ↑ Zalophus japonicus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ a b W.C.H. Peters. Nachtrag zu seiner Abhandlung über die Ohrenrobben, Otariae. „Monatsberichte der Königlichen Preussische Akademie des Wissenschaften zu Berlin”. Aus dem Jahre 1866, s. 668, 1867. (niem.). 
  3. ↑ C.J. Temminck: Les mammifères marins. W: P.F. von Siebold: Fauna japonica, sive, Descriptio animalium, quae in itinere per Japoniam, jussu et auspiciis, superiorum, qui summum in India Batava imperium tenent, suscepto, annis 1823-1830. Lugduni Batavorum: Apud A. Arnz et Socios, 1842, s. 10. (fr.).
  4. ↑ J.E. Gray. On the Skulls of Japanese Seals, with the Description of a New Species, Eumetopias elongatus. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1873, s. 776, 1873. (ang.). 
  5. ↑ F.A. Jentink. Catalogue systématique des mammifères (singes, carnivores, ruminants, pachydermes, sirènes et cétacés). „Muséum d’histoire naturelle des Pays-Bas”. 11, s. 155, 1892. (fr.). 
  6. ↑ T. Shikama. On a fossil remain of sea-lion, Eumetopias (?) kishidai n. sp. from Japan. „Scientific Reports of the Yokohama National University”. Section II (2), s. 10–14, 1953. (ang.). 
  7. ↑ a b L. Lowry, Zalophus japonicus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2017, wersja 2022-1 [dostęp 2022-08-13] (ang.).
  8. ↑ Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 153. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  9. ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Zalophus japonicus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-08-13].
  10. ↑ F. Sakahira & M. Niimi. Ancient DNA Analysis of the Japanese Sea Lion (Zalophus japonicus japonicus Peters, 1866): Preliminary results using mitochondrial control-region sequences. „Zoological Sciences”. 24 (1), s. 81–85, 2007. DOI: 10.2108/zsj.24.81. (ang.). 
  11. ↑ J.B.W. Wolf, D. Tautz & F. Trillmich. Galapagos and Californian sea lions are separate species: genetic analysis of the genus Zalophus and its implications for conservation management. „Frontiers in Zoology”. 4 (1), s. 20, 2007. DOI: 10.1186/1742-9994-4-20. (ang.). 
  12. ↑ a b c d e f C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher& W. Sechrest: IllustratedChecklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: LynxEdicions, 2020, s. 440. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
  13. ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 713, 1904. (ang.). 
  14. ↑ japonicus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-08-13] (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Uszanka_japońska&oldid=67822083”