Prekolumbijskie kontakty z Ameryką: Różnice pomiędzy wersjami
Dodanie artykułu. |
(Brak różnic)
|
Wersja z 18:08, 15 kwi 2023
Prekolumbijskie kontakty z Ameryką – termin odnoszący się do kontaktów pomiędzy mieszkańcami obu Ameryk a ludźmi z innych kontynentów, które miały mieć miejsce przed odkryciem Ameryki przez Krzysztofa Kolumba w 1492 roku (t.j. w dowolnym czasie ery prekolumbijskiej).[1] Badania, które miały miejsce w latach 2004-2009, wskazują że najwcześniejsze migracje do Ameryk mogły mieć miejsce przy wykorzystaniu łodzi, a podróż miałaby wieść od pasu lądu zwanego Beringią w kierunku południowym, wzdłuż wybrzeży znajdujących się przy Oceanie Spokojnym. Podróże te miały odbywać się w zbliżonym czasie, lub nawet wcześniej niż lądowe wędrówki przez pomost lądowy Beringii, który w czasie zlodowacenia miał łączyć Syberię z Alaską.[2] To, czy taka transoceaniczna podróż miała miejsce w odległych dziejach, powodując prekolumbijski kontakt pomiędzy mieszkańcami Ameryk a podróżnikami z innych kontynentów, jest przedmiotem ożywionych dyskusji.
Zaledwie kilka przypadków prekolumbijskich kontaktów jest szeroko akceptowanych przez uznanych naukowców i akademików. Ludy Jupik i Aleuici zamieszkujący obie strony cieśniny Beringa miały ze sobą częsty kontakt, a wymiana dóbr z Eurazji została potwierdzona odkryciami archeologicznymi na Alasce.[3] Również morskie wyprawy wikingów ze Skandynawii w X wieku doprowadziły do kolonizacji Grenlandii oraz próby kolonizacji na terenach Nowej Fundlandii w dzisiejszej Kanadzie.[4] Wyprawy dokonane przez wikingów miały miejsce o ponad 500 lat wcześniej niż wyprawy Kolumba. Do szeroko uznawanych kontaktów prekolumbijskich przypisać można kontakty ludzi zamieszkujących zachodnie wybrzeża Ameryki Południowej ze wschodnimi Polinezyjczykami, na co wskazują niedawne badania genetyczne tych drugich, wskazując przybliżoną datę kontaktu na rok 1200 naszej ery.[5]
Odzew środowisk naukowych i akademickich na inne twierdzenia w zakresie prekolumbijskich transoceanicznych kontaktów z Ameryką jest różny. Część z tych twierdzeń jest poddawanych badaniom w recenzowanych i uznanych źródłach, lecz wiele innych jest opartych jedynie na przypadkowej i niejednoznacznej interpretacji znalezisk archeologicznych, odkryciu rzekomych niepasujących artefaktów, powierzchownych porównaniach kulturowych, komentarzach w dokumentach historycznych, bądź podaniach. Są one odrzucane jako twierdzenia będące na pograniczu nauki, pseuchoarcheologią lub pseudohistorią.[6]
Przypisy
- ↑ Carroll L. Riley, Man Across the Sea : Problems of Pre-Columbian Contacts., Austin, TX: University of Texas Press, 1971, ISBN 978-1-4773-0477-8, OCLC 1022790837 (ang.).
- ↑ Most archaeologists think the first Americans arrived by boat. Now, they're beginning to prove it [online], www.science.org [dostęp 2023-04-15] (ang.).
- ↑ Michael L. Kunz, Robin O. Mills, A Precolumbian Presence of Venetian Glass Trade Beads in Arctic Alaska, „American Antiquity”, 86 (2), 2021, s. 395–412, DOI: 10.1017/aaq.2020.100, ISSN 0002-7316 [dostęp 2023-04-15] (ang.).
- ↑ Margot Kuitems i inni, Evidence for European presence in the Americas in ad 1021, „Nature”, 2021, PMID: 34671168 [dostęp 2023-04-15] (ang.).
- ↑ Alexander G. Ioannidis i inni, Native American gene flow into Polynesia predating Easter Island settlement, „Nature”, 2020, PMID: 32641827 [dostęp 2023-04-15] (ang.).
- ↑ Garrett G. Fagan, Archaeological Fantasies: How Pseudoarchaeology Misrepresents the Past and Misleads the Public, Psychology Press, 2006, ISBN 978-0-415-30592-1 (ang.), s. 405.