Świetlik świętojański

Świetlik świętojański

Lampyris noctiluca
(Linnaeus, 1767)
Samica świetlika świętojańskiego
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Podgromada	owady uskrzydlone
Rząd	chrząszcze
Podrząd	chrząszcze wielożerne
Rodzina	świetlikowate
Rodzaj	Lampyris
Gatunek	świetlik świętojański
Synonimy Cantharis noctiluca Linnaeus, 1758 Lampyris bellieri Reiche, 1858 Lampyris carreti Olivier, 1895 Lampyris cincta Motschulsky, 1854 Lampyris longipennis Motschulsky, 1853 Lampyris obscurella Motschulsky, 1853 Lampyris parvicollis Olivier, 1901 Lampyris sibirica Gebler, 1847 Lampyris submucronata Rey, 1891 Lampyris thoracica Motschulsky, 1853

Świetlik świętojański (Lampyris noctiluca) – jeden z trzech gatunków świetlika występujących na terenie Polski, szczególnie skrajach lasów obficie porośniętych krzewami, zbiorowiskach wysokich bylin, pobrzeżach żywopłotów i parkach.

Wygląd

Samiec świetlika świętojańskiego

Osobniki obu płci bardzo różnią się wyglądem. Samiec ma ok. 1 cm długości i jest uskrzydlony, podczas gdy przypominająca larwę samica osiąga długość 1,5–2 cm i nie jest uskrzydlona. Płeć żeńska ma na spodzie odwłoka narządy świetlne.

Dorosłe osobniki żyją krótko i nie pobierają żadnego pokarmu. W lipcowe noce świetliki latają, poszukując samic, które, siedząc na roślinach, wabią świeceniem potencjalnych partnerów. Zapłodnione samice składają jaja do ziemi.

Rozwój

Larwy płci żeńskiej, które potrafią wytwarzać światło, przebywają na powierzchni ziemi, gdzie polują na ślimaki. Przed przepoczwarczeniem zimują dwukrotnie.

Świecenie

Narządy świetlne

Światło wytwarzane przez świetlika świętojańskiego powstaje w wyniku chemiluminescencji dzięki enzymowi lucyferazie. Świetliki mogą dowolnie światło „włączać i wyłączać”. Światłu, które wytwarzają, nie towarzyszy ciepło, a więc ciało chrząszcza nie ulega nagrzaniu.

Znaczenie kulturowe

Świetlik świętojański posiada bogatą tradycję kulturową, szczególnie w Polsce, gdzie jest utożsamiany z Nocą Świętojańską, obchodzoną w okolicach przesilenia letniego. Jego blask jest często interpretowany jako symbol magii i tajemnicy dodający wyjątkowy urok letnim wieczorom. W wielu regionach organizowane są specjalne spacery czy festiwale, podczas których obserwacja migotliwego światła staje się atrakcją dla mieszkańców i turystów.

Zobacz też

• bioluminescencja