Admiralicja brytyjska

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Admiralicja (ang. Admiralty) – nazwa dowództwa brytyjskiej Królewskiej Marynarki Wojennej (Royal Navy). Będąca w przeszłości niezależną instytucją, obecnie Admiralicja (Admiralty Board – Rada Admiralicji) jest departamentem Ministerstwa Obrony Wielkiej Brytanii odpowiedzialnym za sprawy Marynarki Królewskiej.

Historia Admiralicji brytyjskiej[edytuj | edytuj kod]

Flaga lorda wielkiego admirała

Urząd admirała Anglii (Admiral of England) lub lorda admirała, a później lorda wysokiego admirała (Lord High Admiral) został utworzony około 1400. W 1546 król Henryk VIII ustanowił Radę Marynarki (Council of the Marine, następnie Navy Board). Jej zadaniem było nadzorowanie administracyjnych spraw służby morskiej. Operacyjna kontrola nad marynarką pozostawała zadaniem Lorda Wysokiego Admirała.

W 1628 Karol I przekazał urząd Lorda Wysokiego Admirała nowo utworzonej komisji, na skutek czego kontrola nad marynarką wojenną przeszła w ręce ciała kolegialnego w postaci Rady Admiralicji (Board of the Admiralty). Kontrola nad marynarką wojenną była następnie przekazywana kilka razy od Komisji do Lorda Wysokiego Admirała i na odwrót do 1709, kiedy kompetencje Lorda Wysokiego Admirała ostatecznie zostały powierzone Komisji Admiralicji.

Komisja Admiralicji składała się z admirałów (znanych jako Morscy Lordowie – Sea Lord) i cywilnych lordów – polityków. Merytoryczny (wojskowy) zwierzchnik brytyjskiej marynarki wojennej Royal Navy był (i wciąż jest) nazywany Pierwszym Morskim Lordem (First Sea Lord). Cywilny minister przewodniczący Komisji był nazwany Pierwszym Lordem Admiralicji (First Lord of the Admiralty).

Do 1707 funkcjonowało też stanowisko Lorda Wysokiego Admirała Szkocji, ale po akcie unii zostało włączone do admiralicji brytyjskiej.

W 1831 Rada Marynarki (Navy Board), zajmująca się sprawami administracyjnymi, została zniesiona jako oddzielna jednostka, a jej obowiązki i zadania zostały przekazane Radzie Admiralicji (Board of Admiralty).

Okres wojen światowych[edytuj | edytuj kod]

W swojej ukształtowanej postaci Admiralicja spełniała rolę zarówno ministerstwa marynarki, jak i jej dowództwa operacyjnego. Admiralicji podlegała również budowa okrętów oraz państwowe stocznie i składy uzbrojenia[1]

Podczas II wojny światowej, Rada Admiralicji składała się z 15 członków. Składała się z 10 oficerów marynarki (5 lordów morskich i 5 asystentów), 3 polityków i 2 urzędników cywilnych:[1]

  • Pierwszy lord Admiralicji (First Lord of the Admiralty) – cywilny polityk, przewodniczący Rady, główny reprezentant spraw marynarki w Parlamencie.
  • Sekretarz Parlamentarny i Finansowy – członek Izby Gmin, odpowiedzialny za kwestie finansowania i kontraktów, zastępca Pierwszego Lorda Admiralicji w Parlamencie.
  • Cywilny Lord (Civil Lord) – członek Izby Lordów lub Izby Gmin, odpowiedzialny głównie za kwestie budynków i zakładów należących do Marynarki.
  • Pierwszy Lord Morski (First Sea Lord) – faktyczny dowódca floty i szef jej sztabu, główny doradca morski rządu, zwykle w stopniu Admirała Floty.
  • Drugi Lord Morski – odpowiadał za sprawy personalne.
  • Trzeci Lord Morski (tzw. Kontroler) – odpowiadał za sprawy materiałowe, w tym budowę i rozwój okrętów i uzbrojenia
  • Czwarty Lord Morski – odpowiadał za logistykę i zaopatrzenie floty.
  • Piąty Lord Morski – odpowiadał za lotnictwo morskie (urząd utworzony w 1937).
  • Zastępca szefa sztabu morskiego – odpowiadał za wywiad i planowanie operacyjne.
  • 4 asystentów szefa sztabu morskiego – odpowiedzialni m.in. za prowadzenie operacji, zwalczanie min, obronę wybrzeża, szkolenie itp.
  • Kontroler budowy i napraw statków – stanowisko cywilne, odpowiadał za budowę i naprawy statków transportowych dla potrzeb transportu w czasie wojny.
  • Stały sekretarz – urzędnik cywilny, odpowiadał za sekretariat.

Admiralicja miała kompetencje do wydawania rozkazów dowódcom okrętów lub związków taktycznych lub operacyjnych, lecz nie dochodziło do tego często; na ogół respektowano zasadę, że dowódca na miejscu może sam ocenić sytuację w lepszym stopniu[1].

Czasy obecne[edytuj | edytuj kod]

W 1964 Admiralicja została podłączona pod Ministerstwo Obrony, łącznie z Urzędem Wojny (War Office) i Ministerstwem Lotnictwa (Air Ministry). W rozszerzonym Ministerstwie Obrony znajdują się: nowa Komisja Admiralicji (Admiralty Board), Komisja Armii (Army Board) i Komisja Sił Powietrznych (Air Force Board), każda kierowana przez Sekretarza Stanu Obrony.

Tytuł Lorda Wysokiego Admirała Zjednoczonego Królestwa (Lord High Admiral of the United Kingdom) jest obecnie powierzony władcy brytyjskiemu. Jednakże, wciąż mianowani są Wiceadmirał i Kontradmirał Zjednoczonego Królestwa (Vice-Admiral i Rear-Admiral of the United Kingdom).

Lordowie Wysocy Admirałowie (Lord High Admiral), 1413–1628[edytuj | edytuj kod]

Lordowie Wysocy Admirałowie i Pierwsi Lordowie Admiralicji, 1628–1709[edytuj | edytuj kod]

Pierwsi Lordowie Admiralicji (First Lord of the Admiralty), od 1709[edytuj | edytuj kod]

Admirałowie Floty (Admiral of the Fleet), 1795–1827[edytuj | edytuj kod]

Pierwsi Lordowie Morscy (First Sea Lord), od 1828[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c Brian Lavery: Churchill's Navy: The Ships, Men and Organisation, 1939–1945, Conway Maritime Press Ltd, ISBN 1-84486-035-3, s. 23–27