Adolf Speidel

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Adolf Speidel
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

15 stycznia 1896 lub 15 czerwca 1898
Łódź

Data i miejsce śmierci

1989
Freden

Zawód, zajęcie

fabrykant

Adolf Speidel (ur. 15 stycznia 1896[1] lub 15 czerwca 1898[2] w Łodzi[1][2], zm. 1989 we Freden[3]) – doktor chemii, łódzki fabrykant.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Studiował chemię w Berlinie, następnie przez rok pracował w branży chemicznej oraz był adiunktem w instytutach chemicznych na Uniwersytecie we Fryburgu oraz na Politechnice w Karlsruhe. W latach 20. XX w. powrócił do Łodzi i podjął pracę w Zakładach Włókienniczych Adolf Horak SA, w której pracował na stanowisku dyrektorskim[2], odpowiadał za technologie produkcyjne oraz był akcjonariuszem[4]. Prowadził również fabrykę włókienniczą przy ul. Kopernika 53 w Łodzi. W latach 1921–1924 wraz z Adolfem Horakiem i Juliuszem Lohrerem był współwłaścicielem Towarzystwa Wydawniczego „Kompas”, zajmującego się wydawaniem książek i pism związanych z baptyzmem[5]. Speidel ponadto był właścicielem nieruchomości przy ul. Aleksandra 6 w Rudzie Pabianickiej, gdzie urządził tymczasowy dom modlitwy dla baptystów. W 1931 r. tymczasowa świątynia została przekształcona w samodzielną parafię, a Speidel został członkiem jej zarządu[4].

Podczas II wojny światowej był przewodniczącym ekspozytury zajmującej się przemysłem włókienniczym w Kraju Warty, tj. Wirtschaftsgrupe Textilindustrie – Bezirksgruppe Wartheland(inne języki), odpowiadającej za szkolenia w zakresie gospodarki oraz obronę przeciwlotniczą zakładów przemysłowych[5]. W 1942 r. wraz z Karlem Weberem przejął największe łódzkie zakłady włókiennicze – Fabrykę Izraela Poznańskiego, przemianowane na Aktiongesellschaft der Baumwollmanufaktur Speidel und Weber in Litzmannstadt[5]. Był również odpowiedzialny za organizację Wspólnoty Pracy Uniwersytetu Rzeszy w Poznaniu i Łodzi (Arbeitsgemeinschaft der Reichsuniversitaet Posen – Litzmannstadt) oraz badał gospodarkę regionu łódzkiego i kształtowanie przestrzenne Łodzi w kontekście osadnictwa niemieckiego[4]. W 1943 r. został wiceprezesem Wirtschaftskammer Litzmannstadt (Izby Handlowej w Lltzmannstadt)[6], w której pełnił funkcję kierownika okręgowej grupy gospodarczej przemysłu tekstylnego Kraju Warty i okręgowej grupy specjalistycznej tkactwa bawełnianego Kraju Warty. Ponadto był wyróżniony tytułem honorowym Wehrwirtschaftsführera(inne języki) („Lider Ekonomii Wojskowej”)[7].

Po II wojnie światowej zamieszkał we Freden w Dolnej Saksonii, gdzie ze szwagrem – Adolfem Horakiem juniorem – założył fabrykę włókienniczą[5] Fredener Textilgesellschaft Horak & Speidel oraz członkiem rady nadzorczej Deutsche Dampfstoff-GmbH[1].

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Był synem Johanna (Jana) Speidela (handlowca i właściciela fabryki wyrobów włókienniczych) i Emilii z domu Lohrer (córki Juliusza Lohrera, właściciela Fabryki Wyrobów Bawełnianych)[5]. Jego żoną była Ruth z d. Horak, córka Adolfa Horaka, a bratem był Elis Paul Speidel – chirurg zatrudniony w łódzkim szpitalu „Betlejem”, żonaty z Ingeborgą z d. Horak, siostrą Ruth Speidel[4][a]. Mieszkał w Rudzie Pabianickiej przy ul. Starorudzkiej 9. Ich dom spłonął w 1945 r., a w późniejszym okresie w jego miejscu wybudowano przedszkole[4].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Według późniejszego artykułu tej samej autorki żoną Adolfa Speidela była Ingeborga z d. Horak[5].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c Leitende Männer der Wirtschaft, wyd. 6, Berlin, Darmstadt, Essen: der Süddeutsche Verlag, 1957, s. 876.
  2. ↑ a b c Das Präsidium unferer Wirtfchaftskammer, „Litzmannstädter Zeitung” (233), 21 sierpnia 1943, s. 3 [dostęp 2024-02-13].
  3. ↑ Hubert Gottschling, Dr. phil. Adolf Speidel †, Freden/Leine, „Die Gemeinde” (9), 1989 (niem.).
  4. ↑ a b c d e Aneta Stawiszyńska, Gospodarcza i społeczna działalność rodziny Horaków do 1945 r., „Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku”, 6, 2009, s. 220–235 [dostęp 2024-02-13].
  5. ↑ a b c d e f Aneta Katarzyna Stawiszyńska, Działalność Towarzystwa Wydawniczego „Kompas” w Łodzi do 1939 r., „Toruńskie Studia Bibliologiczne”, 13 (2), 2020, s. 77–91, DOI: 10.12775/TSB.2020.016.
  6. ↑ Wartheland Gau der Wirtschaffspioniere. Die Gauwirtschaftskammer und die Wirtschaftskammer Litzmannstadt konstituiert, „Litzmannstädter Zeitung” (233), 21 sierpnia 1943, s. 1 [dostęp 2024-02-13].
  7. ↑ Das Präsidium unferer Wirtfchaftskammer, „Litzmannstädter Zeitung” (233), 21 sierpnia 1943, s. 3 [dostęp 2024-02-13].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Adolf_Speidel&oldid=73085620”