Antonio Malfante
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
kupiec, odkrywca |
Antonio Malfante (ur. w 1409 lub 1410 w Genui[1], zm. w 1450 r. na Majorce[1][2]) – genueński kupiec i odkrywca, znany ze swej podróży w głąb Afryki, podczas której dotarł do oaz Tuat leżących na północnym krańcu transsaharyjskiego szlaku handlowego[3].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Nieślubny syn Tommaso[4]. W młodości, około roku 1420 r.[2][4], wyjechał z Genui i osiadł na Majorce[5]. Powrócił do rodzinnego miasta w 1445 r.[4][5] i prawdopodobnie w sierpniu[2] lub wrześniu[4] 1446 r., wysłany przez organizację Centurione w celu uzyskania jak największej ilości informacji na temat perspektyw i warunków handlu[1], wypłynął do Hunajn, gdzie rozpoczął swoją afrykańską podróż[2]. Dołączając do karawany, przez Sidżilmasę[4][5] przybył do Tamantit[1][5], będąc prawdopodobnie pierwszym wolnym zachodnim chrześcijaninem, który dotarł tak daleko na południe Sahary[6].
W Tuat uzyskał opiekę miejscowego szejka Sidi Yahia ben-Idira[4]. Dzięki opowieściom kupców, a przede wszystkim szejka, który spędził dwanaście lat w Timbuktu, zebrał informacje z pierwszej ręki o ludach i ziemiach dorzecza Nigru, od wybrzeża Atlantyku do jeziora Czad, w tym o czarnej Afryce[4].
Przebywając w Tamantit, w 1447 r. wysłał do swego patrona, Giovanniego Marioniego, napisany po łacinie list[1], który w znacznym stopniu rozszerzał europejską wiedzę o organizacji handlu i sytuacji politycznej Afryki Zachodniej. Opisał w nim socjologiczne i ekonomiczne uwarunkowaniach handlu transsaharyjskiego oraz przekazał informacje o kulturze, wierzeniach i sytuacji politycznej ludów tej części świata[6][7].
Nie ma informacji, by sprawozdanie z podróży było szerzej znane współczesnym. Z pewnością nie wpłynęło na kartografów genueńskich, którzy w latach bezpośrednio następujących po tej podróży nie uwzględniali wskazówek zawartych w liście w swoich opracowaniach. Jednakże list był prawdopodobnie znany weneckiemu żeglarzowi Alviso Cadamosto, być może za pośrednictwem genueńskiego kartografa Antoniotto Usodimare[4].
W 1918 r. francuski historyk Charles de La Roncière natrafił na paryskim targu antyków XV w. manuskrypt zawierający m.in. kopię listu Manfante[4][6]. Rękopis został opublikowany przez tego uczonego bez tłumaczenia w 1918 r., a z tłumaczeniem w 1927 r. De La Roncière odczytał również nazwisko autora, które zapisane było w liście w zaszyfrowanej formie. Przypisał mu przy tym genueńskie pochodzenie, jednakże nie był w stanie podać dalszych informacji na jego temat. Dopiero archiwalne badania Raffaele Di Tucciego w latach trzydziestych XX wieku pozwoliły ukazać pochodzenie i historię tego odkrywcy[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e Ingrid Houssaye Michienzi, De l’île de Majorque au désert du Sahara : réseaux de commerce juifs et trafic du cuivre vers 1400, „Revue des mondes musulmans et de la Méditerranée” (146), 2019, s. 201–226, DOI: 10.4000/remmm.13187, ISSN 0997-1327 [dostęp 2021-02-01] (fr.).
- ↑ a b c d The Monthly Record, „The Geographical Journal”, 84 (2), 1934, s. 175–178, ISSN 0016-7398, JSTOR: 1786920 [dostęp 2021-02-01] (ang.).
- ↑ R. Mauny, Ancient Ghana and Mali. By Nehemia Levtzion. London: Methuen, 1973. Pp. x + 283, maps., „Africa”, 44 (1), 1974, s. 103–103, DOI: 10.2307/1158585, ISSN 1750-0184, JSTOR: 1158585 [dostęp 2021-02-01] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j MALFANTE, Antonio in "Dizionario Biografico" [online], www.treccani.it [dostęp 2021-02-01] (wł.).
- ↑ a b c d Alfonso Enseñat de Villalonga, La noble, acaudalada y poderosa familia genovesa Centurione Canelli y su largo asentamiento en España (1375-1492), „Hidalguía: la revista de genealogía, nobleza y armas” (348), 2011, s. 581–610, ISSN 0018-1285 [dostęp 2021-02-01] (hiszp.).
- ↑ a b c Next Year in Tamentit, or the (Re)discovery of Africa, [w:] FRANÇOIS-XAVIER FAUVELLE, Troy Tice, The Golden Rhinoceros: Histories of the African Middle Ages, Princeton University Press, 2018, s. 220-231, DOI: 10.2307/j.ctvc77kzq, ISBN 978-0-691-18126-4, JSTOR: j.ctvc77kzq [dostęp 2021-02-01] (ang.).
- ↑ Timbuktu a Europa, [w:] Michał Tymowski, Dzieje Timbuktu, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1979, s. 179 [dostęp 2021-02-01].