Masłoborowik górski
_crop.jpg)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
masłoborowik górski |
| Nazwa systematyczna | |
| Butyriboletus subappendiculatus (Dermek, Lazebn. & J. Veselský) Arora & J.L. Frank Mycologia 106(3): 470 (2014) | |
_ed.jpg)
Masłoborowik górski (Butyriboletus subappendiculatus (Dermek, Lazebn. & J. Veselský) Arora & J.L. Frank) – gatunek grzybów z rodziny borowikowatych (Boletaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Boletaceae, Boletales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozowali w roku 1979 Dermek, Lazebn. & J. Veselský jako gatunek borowika, nadając mu nazwę Boletus subappendiculatus. W 2014 r. Arora & J.L. Frank przenieśli go do rodzaju Butyriboletus[1].
- Boletus appendiculatus Schaeff. 1774
- Boletus appendiculatus subsp. euappendiculatus Maire 1933
- Boletus radicans var. appendiculatus (Schaeff.) Pers. 1801
- Dictyopus appendiculatus (Schaeff.) Quél. 1886
- Suillus appendiculatus (Schaeff.) Kuntze 1898
- Tubiporus appendiculatus (Schaeff.) Maire 1937[2].
Nazewnictwo tego gatunku i jego występowanie w Polsce jest niejasne. Według Index Fungorum jest to odrębny gatunek, w opracowanym przez Władysława Wojewodę wykazie wszystkich gatunków grzybów wielkoowocnikowych w Polsce brak tego gatunku[3]. Oznacza to, że albo gatunek ten nie występuje w Polsce, albo dla polskich mykologów jest gatunkiem nieznanym, bądź utożsamianym z innym gatunkiem. Morfologicznie bardzo podobny jest masłoborowik żółtobrązowy (Butyriboletus appendiculatus). Butyriboletus subappendiculatus (borowik górski) jest jednak w internetowym atlasie grzybów, gdzie jest uważany za formę borowika żółtobrązowego[4]. W 2021 Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego zarekomendowała używanie nazwy masłoborowik górski[5].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średnica 10–15 cm, kształt u młodych owocników półkulisty z podwiniętym brzegiem, z czasem staje się łukowaty, a u starych owocników poduchowaty. Powierzchnia pokryta wrośniętymi włókienkami, początkowo żółtobrązowa, później płowobrązowa, w końcu czerwonobrązowa[6].
W młodości jasnożółte, później cytrynowożółte, w końcu oliwkowozielonożółte. Po przecięciu nie zmieniają barwy. Mają pory o barwie złotożółtej, później oliwkowej, w końcu oliwkowej lub złotobrązowej[6].
Wysokość 5–12 cm, grubość 15 – 4 cm. U młodych owocników jest jajowato-beczułkowaty, u starszych nieregularnie walcowaty lub nieco beczułkowaty. Podstawa trzonu stożkowato ukorzeniona. Powierzchnia o barwie żółtej, pokryta delikatną siateczką, która u starszych okazów zanika. Dolna część trzonu ciemniejsza – ochrowobrązowa[6].
Żółty, tylko w podstawie trzonu różowawy. Nie posiada wyraźnego zapachu ani smaku. Po przecięciu nie zmienia barwy[6].
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Występowanie tego gatunku opisano tylko w Europie: w Hiszpanii, Słowenii, Norwegii, Szwecji[7] i Słowacji[6]. W Polsce znany jest pod nazwą borowik górski tylko ze stanowisk podanych przez hobbystów-grzybiarzy[4]. Zachodzi podejrzenie, że za masłoborowika górskiego mogli wziąć masłoborowika żółtobrązowego.
Rośnie w górskich lasach iglastych, głównie na kwaśnej glebie pod świerkami i jodłami[6].
Znaczenie[edytuj | edytuj kod]
Naziemny grzyb mykoryzowy[3]. Grzyb jadalny[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2015-10-24] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2023-03-23] (ang.).
- ↑ a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b Boletus subappendiculatus. Borowik górski [online] [dostęp 2015-10-22].
- ↑ Rekomendacja nr 1/2021 Komisji ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego [online], Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów, 20 lutego 2021.
- ↑ a b c d e f g Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2015-06-22].