Chelidura
| Chelidura | |||
| Latreille, 1825 | |||
.jpg)
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj |
kikutniczka | ||
| Synonimy | |||
| |||
Kikutniczka[1], kusokrywka[2] (Chelidura) – rodzaj skorków z rodziny skorkowatych i podrodziny Anechurinae.
Owady z tego rodzaju charakteryzują się krępym, nieco spłaszczonym ciałem, dużym i szerokim jak na skorki. Głowę mają zaopatrzoną w zbudowane z około 13 członów czułki[2][3] oraz przeciętnie małe, ale wyłupiaste oczy[3]. Zarys przedplecza ma kształt poprzecznego prostokąta[2][3]. Pod szczątkowymi, stykającymi się na krótkim odcinku środkowym krawędzi wewnętrznych pokrywami (tegminami)[3] brak jest zupełnie tylnej pary skrzydeł[2][3]. Odnóża są stosunkowo krótkie. Odwłok rozszerza się od nasady ku wierzchołkowi, w którego okolicy osiąga swą największą szerokość. Ostatni z jego tergitów jest bardzo szeroki i krótki. Mniejsze lub większe pygidium bywa niekiedy ukryte i z góry niewidoczne[3]. Zwykle pygidium samicy jest trapezowate, a samca prostokątne. Przysadki odwłokowe (szczypce) są u samicy prawie proste[2], a u samca grube, szeroko rozstawione i łukowato wygięte[2][3].
Przedstawiciele rodzaju zasiedlają krainę palearktyczną[3]. W Europie stwierdzono 14 gatunków[4]. Z Polski wykazano tylko kikutniczkę pospolitą, ale Chelidura transsilvanica może występować na południowym wschodzie tego kraju[2].
Takson ten wprowadził w 1825 roku Pierre André Latreille. Dotychczas opisano 19 należących doń gatunków[5]:
- Chelidura acanthopygia (Géné, 1832) – kikutniczka pospolita
- Chelidura apfelbecki Werner, 1907
- Chelidura aptera (Megerle, 1825)
- Chelidura bolivari Dubrony, 1878
- Chelidura carpathica Steinmann & Kis, 1990
- Chelidura chelmosensis (Maran, 1965)
- Chelidura euxina (Semenov, 1907)
- Chelidura mutica Krauss, 1886
- Chelidura nuristanica Steinmann, 1977
- Chelidura occidentalis de Fernandes, 1973
- Chelidura przewalskii (Semenov, 1908)
- Chelidura pyrenaica (Bonelli, 1832)
- Chelidura redux (Semenov, 1908)
- Chelidura russica Steinmann, 1977
- Chelidura semenovi Bey-Bienko, 1934
- Chelidura specifica Steinmann, 1989
- Chelidura thoracica Fischer von Waldheim, 1846
- Chelidura tibetana (Semenov Tian-Shansky & Bey-Bienko, 1935)
- Chelidura transsilvanica Ebner, 1932
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Jiří Zahradník: Przewodnik: Owady. Warszawa: Multico, 2000, s. 100. ISBN 83-7073-132-5.
- ↑ a b c d e f g Władysław Bazyluk: Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XII: Skorki - Dermaptera. Warszawa: Polski Związek Entomologiczny, PWN, 1956.
- ↑ a b c d e f g h Henrik Steinmann: Dermaptera: Eudermaptera II. Berlin, Nowy Jork: Walter de Gruyter, 1993, seria: Das Tierreich.
- ↑ Chelidura. [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2019-01-02].
- ↑ Heidi Hopkins, Michael D. Maehr, Fabian Haas, Lesley S. Deem: genus Chelidura Latreille, 1825. [w:] Dermaptera Species File (Version 5.0/5.0) [on-line]. [dostęp 2018-01-02].