Cmentarz żydowski w Jedwabnem
 nr rej. 374 z 29.07.1988[1]
| |
 Pomnik na cmentarzu żydowskim w Jedwabnem | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Krasickiego |
| Typ cmentarza |
wyznaniowy |
| Wyznanie |
judaizm |
| Stan cmentarza |
nieczynny |
| Powierzchnia cmentarza |
1,29 ha |
| Data ostatniego pochówku |
1941 |
Położenie na mapie Jedwabnego  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podlaskiego  | |
Położenie na mapie powiatu łomżyńskiego  | |
Położenie na mapie gminy Jedwabne  | |
 53°17′22,2″N 22°18′32,0″E/53,289500 22,308900
| |
Cmentarz żydowski w Jedwabnem – kirkut mieści się w Jedwabnem przy ul. Krasickiego[2], tuż obok miejsca, w którym 10 lipca 1941 roku dokonano mordu na jedwabieńskich Żydach.
Kirkut powstał w XIX wieku. Ostatni pogrzeb na cmentarzu miał miejsce w 1941. Przed 1939 cmentarz był ogrodzony niskim parkanem. Bramę wejściową na teren nekropolii wieńczyły tablice z Dziesięcioma Przykazaniami.
W czasie II wojny światowej uległ dewastacji. Latami był zarośnięty zagajnikiem leszczynowym. Jesienią 2022 i wiosną 2023 teren odkrzaczono[potrzebny przypis]. Widnieją także pozostałości po okopach z czasów II wojny św. Na terenie cmentarza zachowało się jedynie kilkadziesiąt nagrobków (najstarsze z 1847 i 1850[3]). Wykonane zostały z kamieni polnych, a napisy wykonano w języku hebrajskim.
Powierzchnia kirkutu to 1,29 ha. Obecnie teren jest ogrodzony siatką a od strony drogi murem z dużych kamieni polnych. W rogu cmentarza ustawiono stylizowany na macewę pomnik, na którym wyryto napis w językach polskim i hebrajskim: „Cmentarz żydowski w Jedwabnem, założony w XIX wieku. Miejsce pochówku Żydów z Jedwabnego i okolic. Groby Żydów zamordowanych 10 lipca 1941. Cześć ich pamięci!”[4].
Cmentarz sąsiaduje bezpośrednio z miejscem spalenia Żydów w czasie pogromu 10 lipca 1941. Wydarzenia związane z pogromem miały miejsce także na cmentarzu[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podlaskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2020-05-13].
- ↑ geoportal.gov.pl [online], mapy.geoportal.gov.pl [dostęp 2020-04-11].
- ↑ Cmentarz żydowski w Jedwabnem [online], cmentarze-zydowskie.pl [dostęp 2020-04-11].
- ↑ Cmentarz żydowski w Jedwabnem | Wirtualny Sztetl [online], sztetl.org.pl [dostęp 2020-04-11] [zarchiwizowane z adresu 2019-04-24].
- ↑ Jedwabne - cmentarz żydowski - Społeczne Muzeum Żydów Białegostoku i regionu [online], www.jewishbialystok.pl [dostęp 2020-04-11].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Cmentarz żydowski w Jedwabnem. sztetl.org.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-04)]. na portalu Wirtualny Sztetl