Czasznik modrozielony
.jpg) Czasznik modrozielony na próchniejącym drewnie | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
czasznik modrozielony |
| Nazwa systematyczna | |
| Icmadophila ericetorum (L.) Zahlbr. Wiss. Mittellung. Bosnien und der Hercegov. 3: 605 (1895) | |
.JPG)
.jpg)
Czasznik modrozielony (Icmadophila ericetorum (L.) Zahlbr. – gatunek grzybów należący do rodziny czasznikowatych (Icmadophilaceae)[1]. Ze względu na współżycie z glonami zaliczany jest do porostów[2].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Icmadophila, Icmadophilaceae, Pertusariales, Ostropomycetidae, Lecanoromycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy gatunek ten zdiagnozowany został w 1753 r. przez Karola Linneusza jako Lichen ericetorum, do rodzaju Icmadophila przeniósł go Alexander Zahlbruckner w 1895 r[1].
Nazwa polska według Krytycznej listy porostów i grzybów naporostowych Polski[2].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Tworzy przylegającą do podłoża skorupiastą plechę o grubości do 0,6 mm, średnicy do 10(20) cm i barwie od białoszarej do szarozielonej. Ma ziarenkowatą lub gładką powierzchnię, może ona być jednolita, pomarszczona lub popękana. W plesze tej znajdują się zielenice z rodzaju Coccomyxa[3], ponadto w cefalodiach występują sinice[4].
Na plesze wyrastają siedzące, lub na bardzo krótkich trzoneczkach lecideowe apotecja o średnicy 1–4 mm. Mają różowawą lub cielistoczerwonawą tarczkę i cienki, jaśniejszy od niej brzeżek (ekscypulum), który w starszych owocnikach stopniowo zanika. Hymenium ma grubość 140–150 μm i jest bezbarwne, lub nieco brunatne. W jednym worku powstaje po 6–8 wrzecionowatego kształtu, bezbarwnych askospor. Zbudowane są z 2–4 komórek i mają rozmiar 15–25 × 4–6 μm[3] oraz poprzeczne przegrody o grubości 1–2 μm[4].
Metabolity wtórne: m.in. kwas tamnoliowy[4].
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Na półkuli północnej gatunek szeroko rozprzestrzeniony, na półkuli południowej znacznie rzadszy; podano jego występowanie tylko w Australii, Nowej Zelandii i jednym państwie w środkowozachodniej Afryce[5]. W Polsce w górach jest dość częsty, na niżu znacznie rzadszy. Rośnie w zacienionych i wilgotnych miejscach na próchniejącym drewnie, próchnicznej i torfiastej glebie oraz na obumarłych resztkach mchów i roślin[3].
W Polsce znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status EN – gatunek wymierający[6]. W Polsce podlega ścisłej ochronie gatunkowej[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12] (ang.).
- ↑ a b Wiesław Fałtynowicz, The Lichenes, Lichenicolous and allied Fungi of Poland. Krytyczna lista porostów i grzybów naporostowych Polski, Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2003, ISBN 83-89648-06-7
- ↑ a b c Hanna Wójciak: Porosty, mszaki, paprotniki. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2010. ISBN 978-83-7073-552-4.
- ↑ a b c Consortium of North American Lichen Herbaria [online] [dostęp 2014-06-02].
- ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2014-04-18].
- ↑ Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg, Red list of plants and fungi in Poland = Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences, 2006, ISBN 83-89648-38-5
- ↑ Dz.U. z 2014 r. poz. 1409 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów