Czyreń gładki
_2.jpg)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
czyreń gładki |
| Nazwa systematyczna | |
| Phellinus laevigatus (P. Karst.) Bourdot & Galzin Hyménomyc. de France (Sceaux): 624 (1928) [1927] | |
Czyreń gładki (Phellinus laevigatus (P. Karst.) Bourdot & Galzin) gatunek grzybów z rzędu szczeciniakowców (Hymenochaetaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Phellinus, Hymenochaetaceae, Hymenochaetales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Takson ten w 1881 r. opisał Petter Adolf Karsten nadając mu nazwę Poria laevigata. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadali mu Hubert Bourdot i Amédée Galzin w 1927 r.[1]
Ma 8 synonimów. Niektóre z nich:
- Fomes igniarius var. laevigatus (P. Karst.) Overh. 1931
- Fuscoporia laevigata (P. Karst.) G. Cunn. 1948
- Ochroporus laevigatus (P. Karst.) Fiasson & Niemelä 1984
- Polyporus igniarius var. laevigatus (P. Karst.) Jørst. 1937[2].
Polską nazwę nadał mu Stanisław Domański w 1965 r.[3]
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Wieloletni, rozpostarty, na pionowych powierzchniach rozpostarto-odgięty, czasami guzowaty, silnie przyrośnięty do podłoża. Rozrasta się wzdłuż pni i gałęzi drzew. Powierzchnia nierówna, gruzełkowata, początkowo o barwie od tabaczkowej do cynamonowobrązowej, potem szarobrązowa. Brzeg wyraźny, odstający od podłoża, jaśniejszy i sterylny. Kontekst korkowaty, twardy. Hymenofor rurkowaty. Rurki tworzą wyraźnie odróżniające się warstwy o grubości do 4 mm. Pory okrągłe i bardzo drobne, na 1 mm mieści się ich 5–8[4].
- Cechy mikroskopowe
W hymenium znajdują się proste lub zagięte, brązowe, grubościenne szczecinki o wymiarach 10–20 × 4–8 µm. Bazydiospory owalne, łezkowate z ostrą podstawą, gładkie, grubościenne, przezroczyste, 4–5 × 3,5–4 µm[4].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Występuje w Ameryce Północnej (USA i Kanada), Europie, Azji, Australii i na Nowej Zelandii[5]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski do 2003 r. podano 5 stanowisk[3]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status V – gatunek narażony, który zapewne w najbliższej przyszłości przesunie się do kategorii wymierających, jeśli nadal będą działać czynniki zagrożenia[6]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Niemczech[3].
Grzyb nadrzewny, saprotrof i słaby pasożyt. Występuje w lasach na martwych lub zamierających pniach drzew liściastych, głównie brzóz, rzadziej na olszach, grabach, dębach i wierzbach. Powoduje zgniliznę białą jednolitą twardzieli[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2022-01-01].
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2022-01-01].
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c Piotr Łakomy, Atlas hub, Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2008, ISBN 978-83-7073-650-7.
- ↑ Mapa występowania czyrenia gładkiego na świecie [online], gbif.org. [dostęp 2022-01-01].
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.