Fadil Kokomani

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Fadil Kokomani
Data i miejsce urodzenia

5 maja 1933
Durrës

Data śmierci

29 maja 1979

Zawód, zajęcie

dziennikarz

Fadil Kokomani (ur. 5 maja 1933 w Durrësie, zm. 29 maja 1979[1]) – albański dziennikarz i więzień polityczny.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Był synem Hysena i Hatixhe. Po ukończeniu szkoły średniej w rodzinnym mieście wyjechał na studia na wydziale filologicznym na uniwersytecie w Leningradzie[2]. Równolegle studiował w konserwatorium leningradzkim krytykę muzyczną. W 1957 rozpoczął pracę w Radiu Tirana, w dziale kulturalnym. Jego specjalnością były wywiady z ludźmi kultury, ale także audycje edukacyjne. Pisał także do czasopism – Zeri i Rinisë (Głos Młodzieży) i Zëri i Popullit (Głos Ludu).

W lipcu 1963 w rejonie Pogradcu schwytano grupę osób, która podjęła nieudaną próbę ucieczki z kraju. W grupie tej był także zaprzyjaźniony z Kokomanim – Vangjel Lezho. Aresztowany wkrótce potem Kokomani, 6 grudnia 1963 został skazany na karę śmierci, którą następnie zamieniono na karę 25 lat więzienia[3]. Dwóch żołnierzy, którzy brali udział w ucieczce – Trifona Xhagjikę i Thomę Rafaeliego skazano w tym samym procesie na karę śmierci.

Karę więzienia odbywał w obozach: Fushë-Krujë, Elbasan, Skrofotinë, Burrel, Tepelena, a wreszcie w 1978 trafił wraz z V.Lezhą do jednego z najcięższych obozów pracy – w Spaçu. W obozie 7 lipca 1978 powstał list, (przygotowany wraz z V. Lezhą), skierowany do Komitetu Centralnego Albańskiej Partii Pracy, w którym jego autorzy protestował przeciwko narastającym w latach 70. represjom, obejmującym środowisko armii i kadrę zarządzającą przemysłem albańskim[4]. Proces autorów listu, do których dołączono Xhelala Koprenckę i Fatosa Lubonję rozpoczął się w maju 1979 w więzieniu w Tiranie. Akt oskarżenia zawierał zarzut założenia w więzieniu organizacji kontrrewolucyjnej (art. 55, 57 KK), za co Kokomani, Koprencka i Lezha zostali skazani 18 maja 1979 na karę śmierci przez rozstrzelanie. Stracony na przedmieściach Tirany przez oddział specjalny ministerstwa spraw wewnętrznych[5]. Miejsce pochówku jego zwłok pozostaje nieznane.

Pamięć[edytuj | edytuj kod]

W 2011 w czasopiśmie Panorama opublikowano po raz pierwszy pełną treść listu Kokomaniego i Lezhy, za który zostali skazani[6]. 20 czerwca 2019 w Tiranie odbyła się uroczystość uczczenia pamięci Kokomaniego i Lezho w rezydencji szefa rządu albańskiego, a ich imię nadano skwerowi przylegającemu do rezydencji. Sprawa Kokomaniego i Lezhy stała się kanwą wydanej w 1996 powieści Drugi wyrok (alb. Ridënimi), autorstwa Fatosa Lubonji.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Video/ Muzikë dhe kujtime në Spaç, eshtrat e tre të dënuarve ende nuk gjenden [online], gsh.al [dostęp 2019-06-03] (alb.).
  2. ↑ Fadil Kokomani [online], kujto.al [dostęp 2019-05-11] (alb.).
  3. ↑ Ekzekutimi i tre “rebelëve” të Spaçit, zbulohen traktet që i kanë dërguar Komitetit Qendror [online], dosja.al, 2019 [dostęp 2023-06-17] (alb.).
  4. ↑ Ekzekutimi i tre “rebelëve” të Spaçit, 28 maj 1979 [online], observatorikujteses.al, 2019 [dostęp 2023-02-19] (alb.).
  5. ↑ 1979/ Ekzekutimi i Xhelal Koprenckës, Fadil Kokomanit dhe Vangjel Lesho [online], kujto.al, 31 maja 2021 [dostęp 2021-09-02] (alb.).
  6. ↑ Letra e zhdukue Kokomanit dhe Lezhos per Enver Hoxhen [online], panorama.com.al, 2011 [dostęp 2023-05-18] (alb.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Hamit Boriçi: Gazetarë dhe publicistë shqiptarë. Fjalor enciklopedik. Tirana: 2005. ISBN 93943-678-5-4.
  • Fatos Lubonja: Albania – wolność zagrożona. Wybór publicystyki z lat 1991–2002. Sejny: Pogranicze, 2005.
  • Azem Qazimi: Fjalor Enciklopedik i Viktimave te Terrorit Komunist, vol.4. Tirana: 2015, s. 259–260. ISBN 978-9928-168-01-6. (alb.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Fadil_Kokomani&oldid=73500777”