Fiszel Bimko

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Fiszel Bimko
Data i miejsce urodzenia

28 grudnia 1890
Kielce

Data i miejsce śmierci

7 kwietnia 1965
Nowy Jork

Język

jidysz

Dziedzina sztuki

literatura

Fiszel Bimko (ur. 28 grudnia 1890 w Kielcach, zm. 7 kwietnia 1965 w Nowym Jorku) – żydowski prozaik i dramaturg tworzący w jidysz.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Syn Icchoka i Chany. Pochodził ze średniozamożnej rodziny chasydzkiej, jego rodzice zajmowali się prowadzeniem sklepu[1]. Nie ukończył świeckiej szkoły, uczęszczając jedynie do chederu. Około 1905 roku zaangażował się w działalność rewolucyjną, przez sześć miesięcy był następnie uwięziony w więzieniu przy ulicy Zamkowej w Kielcach[1].

Podczas pobytu w więzieniu napisał opowiadanie Di Aveira (Grzech), opublikowane następnie w 1912 roku w Łodzi. W tym samym roku wydano także jego pierwszy dramat Ojfn breg Waisl (Na drugim brzegu Wisły)[1]. Dramaty jego autorstwa były wystawiane w teatrach jidyszowych w Łodzi i Warszawie. Ich tematyka dotyczyła problemów społecznych i politycznych polskich Żydów[1].

Podczas I wojny światowej ponownie został uwięziony. Powstały wówczas m.in. utwory Porch (Proch), Rektrun (Rekruci) i Fun krig un fun fridn (Z czasów wojny i dni pokoju)[1]. W 1919 roku opublikował utwór Ganowin (Złodzieje), opisujący polsko–żydowski półświatek przestępczy[2][1].

Od 1921 roku mieszkał w Nowym Jorku[2]. Od tego czasu zajął się tematyką Żydów amerykańskich, w 1938 roku opublikował dramat East Side[1]. W związku z Holokaustem i późniejszym pogromem kieleckim powrócił do tematyki dotyczącej Żydów w Kielcach[1].

Był członkiem żydowskiego PEN Clubu, Hebrew Actors Union i Hebrew Actors Club[3]. Był założycielem F. Bimko Literary Fund, przyznawanego dla najlepszej książki napisanej w języku jidysz oraz Lonia Rubenstein Bimko Literary Memorial Fund dla najlepszego utworu dramatycznego w jidysz[3].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c d e f g h Bimko Fiszel [online], Ośrodek Myśli Obywatelskiej i Patriotycznej [dostęp 2024-04-12] (pol.).
  2. a b Rafał Żebrowski, Bimko Fiszel [online], delet.jhi.pl [dostęp 2024-04-12] (pol.).
  3. a b Fischel Bimko Dead at 74; Yiddish Playwright, Author and Actor [online], Jewish Telegraphic Agency, 20 marca 2015 [dostęp 2024-04-12] (ang.).