Furioso
Furioso – rasa koni półkrwi, wyhodowana metodą selekcji w państwowej stadninie koni w Mezőhegyes na Węgrzech, gdzie znajdowały się klacze pochodzące od konia pełnej krwi angielskiej oraz klacze czystej krwi arabskiej[1]. Były one stanowione słynnym ogierem pełnej krwi Furioso. Został on wyhodowany ok. 1836 w węgierskiej stadninie hrabiego Karolyi[2][3].
„Furioso łączony był w Mezohegyes z klaczami półkrwi angielskiej oraz arabskiej i dał z nimi doskonałe potomstwo: rosłe, kościste i prawidłowo zbudowane. Pozostawił po sobie 95 synów i 81 córek. Pięciu z synów czynnych było jako ogiery czołowe w Mezohegyes, a trzech w Radowcach”[4].
Pokrój[edytuj | edytuj kod]
Furioso to majestatyczny koń, mierzący około 160 cm w kłębie. Dopuszczalne są prawie wszystkie maści, a najczęściej spotykane to kare, skarogniade i gniade. Głowa średniej wielkości, szlachetna, z dłuższymi uszami. Kłąb jest dobrze zaznaczony, łopatki i kończyny są zdrowe i mocne. Wpływ przodków koni karetowych przejawia się w ściętym, choć dobrze umięśnionym zadzie. Kończyny, chociaż mocne i suche, nie są tak dobrze ukształtowane jak u bardzo szybkich koni; pęciny są pochyłe. Kopyta o twardym rogu. Klatka piersiowa szeroka i głęboka, kłoda długa, grzbiet mocny. Konie te są wytrzymałe w pracy[2].
Wykorzystanie[edytuj | edytuj kod]
Podobnie jak wiele koni wierzchowych, furioso wykorzystywany był przede wszystkim w armii austro-węgierskiej. Jest to koń wszechstronny, w typie huntera (konia do polowań). Bardzo inteligentny, łatwy do powodowania. Pod siodłem doskonale spełnia swoją rolę zarówno jako koń spacerowy, w trudnych rajdach, jak i w steeple-chase, nadaje się także do zawodów cross-country i jazdy rekreacyjnej. Chociaż jego chody nie są idealne, jest dobrym skoczkiem, dość dobrym w ujeżdżeniu, wywierającym wrażenie elegancji[2][3].
Hodowla[edytuj | edytuj kod]
W 1885 populację koni furioso połączono z linią wytrzymałych koni kawaleryjskich pochodzących od reproduktora North-Star rasy Norfolk Trotter, zwanej też Norfolk Roadster, który przybył do Mezohegyes z Anglii w 1852. Z biegiem czasu linia north-star straciła na znaczeniu, a populację furioso krzyżowano z reproduktorami niemieckimi dla uzyskania nowoczesnego konia sportowego[2][3].
Furioso w Polsce[edytuj | edytuj kod]
Furioso był szeroko wykorzystywany w stadach hodowlanych, zwłaszcza w Europie Wschodniej i przyczynił się do uszlachetnienia wielu wartościowych ras. Przykładem jest polska linia koni Furioso-Przedświt hodowana m.in. w Stadninie Koni Kalników (Podkarpackie). „Polskie furioso są mniejsze od węgierskich i bardziej szlachetne. Najlepiej łączą się one z north-starami, przedświtami, końmi pełnej krwi angielskiej”[4]. Furioso na terenach Małopolski obecne są od lat 80. XIX wieku, a od roku 1918 zaczęły występować także w innych częściach kraju. W latach 90. XX wieku polska hodowla zaczęła z powodzeniem zmierzać w stronę uzyskania koni sportowych, głównie do skoków[4].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ lek. wet. Adam Jończyk, Pomorski Związek Hodowców Koni: Furioso-Przedświty. Hodowla i Jeździec, Rok II Nr 2 (3) 2004. [dostęp 2011-06-18].
- ↑ a b c d zob. Martin Haller: Rasy Koni. Warszawa: Oficyna Wydawnicza MULTICO, 1997. ISBN 83-7073-121-X.
- ↑ a b c Susan McBane: Pferde der Welt. Könemann, 1997, s. 144, język niemiecki, ISBN 3-89508-527-8
- ↑ a b c na podst. opracowania dr Adama Jończyka, Stadnina Koni Kalników: Furioso-Przedświty Hodowla. 2010. [dostęp 2011-06-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-09-26)].