Gruboudka
| Argopus | |
| Fischer von Waldheim, 1824 | |
_(16524373732).png) gruboudka Ahrensa | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Gromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Rodzina | |
| Podrodzina | |
| Rodzaj |
Argopus |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
Argopus bicolor Fischer von Waldheim, 1824 | |
Gruboudka[1] (Argopus) – rodzaj chrząszczy z rodziny stonkowatych i podrodziny pchełek ziemnych.
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Chrząszcze o ciele krótkim[1], w obrysie szeroko-owalnym do okrągławego[2], silnie wysklepionym do prawie półkulistego[1]. Długość ich ciała wynosi od 2 do 7 mm, ale większość gatunków zamyka się w przedziale od 4 do 5,5 mm, a skrajne wartości dotyczą tylko pojedynczych z nich: 2 mm u A. rubricosus i 7 mm u A. splendens[2]. U gatunków środkowo- i wschodnioeuropejskich w ubarwieniu dominują barwy ceglastoczerwona lub rdzawa[1]. Wierzch ciała jest nieowłosiony. Czułki zbudowane są z 11 członów. Głaszczki szczękowe są przysadziste, o członie ostatnim spiczasto zwieńczonym. Z wyjątkiem jednego gatunku przednia krawędź nadustka jest wykrojona lub dwupłatowa. Na przedpleczu brak bruzd i wcisków. Na jednolicie wypukłych pokrywach punkty rozmieszczone w całości bezładnie lub też miejscami układają się prawie regularne rządki. Podgięcia pokryw ustawione są poziomo. Przedpiersie ma wyrostek międzybiodorwy pozbawiony podłużnej rynienki. Panewki przednich bioder otwierają się z tyłu. Odnóża mają trzeci człon stopy całobrzegi[2]. Jak u wszystkich pchełek ziemnych mocno zgrubiałe uda tylnej pary odnóży mają w swoim wnętrzu aparat Maulika pozwalający tym owadom na oddawanie skoków[1]. Uda te pozbawione są jednak zewnętrznych modyfikacji. Zewnętrzne powierzchnie goleni tylnych odnóży są płaskie lub zaopatrzone w kanalikowate wyżłobienie[2].
Występowanie i ekologia[edytuj | edytuj kod]
Owady te zamieszkują krainę palearktyczną i krainę orientalną z pojedynczym gatunkiem znanym z Afryki Południowej[2]. Najwięcej gatunków znanych jest z Azji Wschodniej i Południowo-Wschodniej[1]. W Europie występują 4 gatunki[3], z czego w Polsce tylko zagrożona gruboudka Ahrensa[4][5][6].
Europejscy przedstawiciele rodzaju są monofagami lub oligofagami roślin z rodziny jaskrowatych, natomiast dane o roślinach żywicielskich gatunków azjatyckich są szczątkowe[2].
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Rodzaj ten wprowadzony został w 1824 roku przez J. Gotthelfa Fischera von Waldheima[3]. Należy do niego około 40 opisanych gatunków, w tym[2][3]:
- Argopus ahrensii (Germar, 1817) – gruboudka Ahrensa
- Argopus balyi Harold, 1878
- Argopus bicolor Fischer von Waldheim, 1824
- Argopus bidentatus Wang, 1992
- Argopus brevis Allard, 1859
- Argopus chiui Kimoto, 1970
- Argopus clarki Jacoby 1885
- Argopus clypeatus Baly, 1874
- Argopus formosanus Chûjô, 1936
- Argopus fortunei Baly, 1877
- Argopus foveolatus Wang et Ge, 2009
- Argopus frontoclypeatus Gressitt et Kimoto, 1961
- Argopus indicus Jacoby, 1889
- Argopus intermedius Weise, 1887
- Argopus koreanus Chûjô, 1940
- Argopus maculipes Boheman, 1859
- Argopus melanocephalus Gressitt et Kimoto, 1961
- Argopus miyakei Kimoto, 1991
- Argopus nigrifrons Chen, 1934
- Argopus nigripennis Jacoby, 1885
- Argopus nigripes Weise, 1889
- Argopus nigritarsis Gebler, 1923
- Argopus punctipennis Motschulsky, 1866
- Argopus rubricosus Boheman, 1859
- Argopus similibidentatus Wang et Ge, 2009
- Argopus similis Chen, 1939
- Argopus splendens Gressitt et Kimoto, 1961
- Argopus subfurcatus Chen, 1939
- Argopus substriatus Weise, 1887
- Argopus unicolor Motschulsky, 1860
- Argopus univestis Heikertinger, 1940
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f Andrzej Warchałowski: Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XIX Chrząszcze — Coleoptera. Zeszyt 94c Stonkowate — Chrysomelidae. Podrodziny: Halticinae, Hispinae i Cassidinae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1978, s. 14-18, 110-112.
- ↑ a b c d e f g Andrzej Warchałowski. Key to Eastern and Southeastern Asiatic species of the genus Argopus Fischer von Waldheim, 1824 (Coleoptera: Chrysomelidae: Alticinae). „Genus”. 23 (1), s. 99-115, 2012.
- ↑ a b c Argopus. [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2019-02-08].
- ↑ B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Stonkowate – Chrysomelidae, część 1. „Katalog Fauny Polski”. XXIII (17), 1991.
- ↑ Zbigniew Głowaciński, Małgorzata Makomaska-Juchiewicz, Grażyna Połczyńska-Konior: Czerwona Lista Zwierząt Ginących i Zagrożonych w Polsce. Suplement. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2002.
- ↑ Radosław Ścibior: Argopus ahrensii. [w:] Polska czerwona księga zwierząt. Bezkręgowce [on-line]. Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2004-2009. [dostęp 2019-02-08].