Gruczno
{{{rodzaj miejscowości}}} | |
Kościół pw. św. Jana Chrzciciela | |
Państwo | kujawsko-pomorskie |
---|---|
Powiat | |
Gmina | |
Liczba ludności (III 2011) |
1409[1] |
Strefa numeracyjna |
(+48) 52 |
Kod pocztowy |
86-111 |
Tablice rejestracyjne |
CSW |
SIMC |
0097784 |
Położenie na mapie gminy Świecie Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
Położenie na mapie Polski Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
Położenie na mapie powiatu świeckiego Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:airport} |
Gruczno – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie świeckim, w gminie Świecie.
Podział administracyjny i demografia
Do 1974 roku miejscowość była siedzibą gminy Gruczno. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 1409 mieszkańców[1]. Jest największą miejscowością gminy Świecie.
Historia
W roku 1290 wieś została podarowana przez księcia pomorskiego Mściwoja II arcybiskupom gnieźnieńskim. Miejscowa parafia św. Jana Chrzciciela należy do najstarszych na Pomorzu, a pierwszy kościół powstał w XIII wieku. Do połowy XVII wieku Gruczno było jedną z największych wsi na Pomorzu. Po spaleniu przez Szwedów i wymordowaniu ludności nie osiągnęło już dawnej świetności. Istniejący neogotycki kościół został wybudowany pod koniec XVIII w., a w latach 1873-1876 gruntownie przebudowany. Zabytkowy młyn pochodzi z roku 1888 i był kiedyś napędzany wodą, a ostatnio silnikiem elektrycznym. Młyn zakończył działalność w roku 1998, a obecnie jest siedzibą Towarzystwa Przyjaciół Dolnej Wisły i jest udostępniony dla zwiedzających.
Pierwsza osada znajdowała się na górze Świętego Jana. W wyniku prowadzonych wykopalisk w latach 1896-1899 (przez Muzeum Historyczne w Grudziądzu) i w roku 1938 (przez ks. Władysława Łęgę) odkryto cmentarzysko, a w grobach pierwotnej ludności znaleziono naczynia i inne przedmioty (znaleziska te zaginęły podczas II wojny światowej). W roku 1964 po raz trzeci były prowadzone wykopaliska, w przebadanych wówczas ponad 400 grobach w 41 znaleziono bardzo okazało biżuterię średniowieczną (kolie, bransolety, krzyżyki i inne). Wystawa warszawska znalezionych eksponatów została nagrodzona i odtąd stanowi stałą wystawę w Muzeum w Grudziądzu. Badania archeologiczne i wykopaliska rejestrują 5 faz zasiedlania zespołu grodowego w Grucznie (VII-XIV w.).
Od 2006 w miejscowości w przedostatni weekend sierpnia odbywa się co roku Festiwal Smaku.
Zobacz też
Bibliografia
- Ryszard Boguwolski, Lothar Hyss. Biżuteria średniowieczna z cmentarzyska w Grucznie. Muzeum w Grudziądzu 2005.
- ks. dr Władysław Łęga, wikariusz w Grucznie podczas I wojny światowej, historyk i etnograf, badał okolice Świecia i Gruczna przed r. 1939: Okolice Świecia. Badania etnograficzne. Gdańsk 1960.
- prof. M. Pająkowska-Kensik bada zasięg języka kociewskiego i regionalizmy; na UAM magisteria o aktualnym funkcjonowaniu parafii Gruczno (E. Dyjach, ks. T. Radziński).
- Gruczno – informator J. Cholewskiej-Luterek, 2005 r., tejże autorki duży bedeker o Grucznie, który ukazał się w r. 2008; naczynia liturgiczne (monstrancja 1607 r.), rękopisy (księgi od roku 1670), obrazy, rzeźby, feretrony, chorągwie (XVII-XIX w).
Linki zewnętrzne
- Gruczno, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 860 .