Województwo bydgoskie (1975–1998)

Województwo bydgoskie
	1975–1998
Państwo	Polska
Data powstania	1 czerwca 1975
Data likwidacji	31 grudnia 1998
Siedziba wojewody i sejmiku	Bydgoszcz
Powierzchnia	10 349 km²
Populacja (1998); • liczba ludności	; 1 136 900
• gęstość	109,9 os./km²
Tablice rejestracyjne	BY, BG, BD, BC
	Położenie na mapie Polski;

Województwo bydgoskie – jedno z 49 województw istniejących w latach 1975–1998. W 1999 roku włączone zostało do województwa kujawsko-pomorskiego, z wyjątkiem obszaru położonego w północnej części, który jako powiat chojnicki został włączony do województwa pomorskiego, oraz gminy Trzemeszno, którą włączono do województwa wielkopolskiego.

Sąsiadowało z województwami: słupskim, gdańskim, elbląskim, toruńskim, włocławskim, konińskim, poznańskim i pilskim.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Mocą ustawy z 28 maja 1975 r. wchodzącej w życie od 1 czerwca tego roku, cały kraj został podzielony 49 województw oraz jednostki stopnia podstawowego (gminy, miasta i dzielnice większych miast). Dotychczasowy województwo bydgoskie zostało podzielone na trzy mniejsze województwa: bydgoskie, toruńskie i włocławskie. Ponadto niektóre gminy województwa bydgoskiego weszły w skład innych nowych województw^[1]:

Konarzyny i Lipnica do województwa słupskiego,
Karsin do województwa gdańskiego,
Białośliwie, Łobżenica, Wyrzysk, Wysoka do województwa pilskiego,
Orchowo, Przedecz i Wierzbinek do województwa konińskiego.

Wśród nowych województw, bydgoskie było stosunkowo duże obszarowo (3 miejsce) oraz dosyć ludne (8 miejsce w kraju). W 1975 r. zamieszkiwało je 995 tys. osób, a pod koniec jego istnienia w 1998 r. – 1 133 000 osób^[1]. Około ⅓ wojewódzkiego potencjału ludnościowego, a jeszcze więcej gospodarczego (ponad 50%) przypadało na miasto Bydgoszcz. Nowe województwo obejmowało 27 miast i 62 gminy. Ośrodkami subregionalnymi zostały: na południu Inowrocław (80 tys.), a na północy Chojnice (40 tys.) W latach 90. XX w. znajdowało się w województwie 31 gmin wiejskich, 25 miejsko-wiejskich i 3 miasta wydzielone^[1].

W 1976 roku zlikwidowano kilka gmin (Chełmce, Gębice, Gorzyce, Ogorzeliny, Rytel, Serock i Ślesin), łącząc je w większe jednostki; powstały też nowe gminy: Janikowo (1976) i Świekatowo (1991). W 1988 r. status miasta uzyskały Brusy. W latach 70. XX w. województwo włączono do makroregionu środkowo-zachodniego z siedzibą w Poznaniu^[1].

Urzędy Rejonowe[edytuj | edytuj kod]

W oparciu o ustawę z 22 marca 1990 r. o terenowych organach rządowej administracji ogólnej, utworzono na terenie województwa 5 rejonów administracyjnych, zrzeszających po kilkanaście gmin^[1].

Nr	Gmina	Siedziba
Urząd Rejonowy w Bydgoszczy
1	Gmina Białe Błota	Białe Błota
2	Miasto Bydgoszcz	Bydgoszcz
3	Gmina Dąbrowa Chełmińska	Dąbrowa Chełmińska
4	Gmina Dobrcz	Dobrcz
5	Gmina Koronowo	Koronowo
6	Gmina Mrocza	Mrocza
7	Gmina Nakło nad Notecią	Nakło nad Notecią
8	Gmina Nowa Wieś Wielka	Nowa Wieś Wielka
9	Gmina Osielsko	Osielsko
10	Gmina Sadki	Sadki
11	Gmina Sicienko	Sicienko
12	Gmina Solec Kujawski	Solec Kujawski
Urząd Rejonowy w Chojnicach
1	Gmina Brusy	Brusy
2	Gmina Cekcyn	Cekcyn
3	Miasto Chojnice	Chojnice
4	Gmina Chojnice	Chojnice
5	Gmina Czersk	Czersk
6	Gmina Gostycyn	Gostycyn
7	Gmina Kamień Krajeński	Kamień Krajeński
8	Gmina Kęsowo	Kęsowo
9	Gmina Lubiewo	Lubiewo
10	Gmina Sępólno Krajeńskie	Sępólno Krajeńskie
11	Gmina Sośno	Sośno
12	Gmina Śliwice	Śliwice
13	Gmina Tuchola	Tuchola
14	Gmina Więcbork	Więcbork
Urząd Rejonowy w Inowrocławiu
1	Gmina Dąbrowa	Dąbrowa
2	Gmina Dąbrowa Biskupia	Dąbrowa Biskupia
3	Gmina Gniewkowo	Gniewkowo
4	Miasto Inowrocław	Inowrocław
5	Gmina Inowrocław	Inowrocław
6	Gmina Janikowo	Janikowo
7	Gmina Jeziora Wielkie	Jeziora Wielkie
8	Gmina Kruszwica	Kruszwica
9	Gmina Mogilno	Mogilno
10	Gmina Pakość	Pakość
11	Gmina Rojewo	Rojewo
12	Gmina Strzelno	Strzelno
13	Gmina Trzemeszno	Trzemeszno
14	Gmina Złotniki Kujawskie	Złotniki Kujawskie
Urząd Rejonowy w Świeciu
1	Gmina Bukowiec	Bukowiec
2	Gmina Dragacz	Dragacz
3	Gmina Drzycim	Drzycim
4	Gmina Jeżewo	Jeżewo
5	Gmina Lniano	Lniano
6	Gmina Nowe	Nowe
7	Gmina Osie	Osie
8	Gmina Pruszcz	Pruszcz
9	Gmina Świecie	Świecie
10	Gmina Świekatowo (od 1991)	Świekatowo
11	Gmina Warlubie	Warlubie
Urząd Rejonowy w Żninie
1	Gmina Barcin	Barcin
2	Gmina Gąsawa	Gąsawa
3	Gmina Janowiec Wielkopolski	Janowiec Wielkopolski
4	Gmina Kcynia	Kcynia
5	Gmina Łabiszyn	Łabiszyn
6	Gmina Rogowo	Rogowo
7	Gmina Szubin	Szubin
8	Gmina Żnin	Żnin

Miasta[edytuj | edytuj kod]

Ludność 31.12.1998

Bydgoszcz – 386 855
Inowrocław – 79 534
Chojnice – 40 229
Świecie – 27 084
Nakło nad Notecią – 20 108
Solec Kujawski – 14 641
Żnin – 14 401
Tuchola – 14 235
Mogilno – 12 675
Koronowo – 10 640
Czersk – 9500
Szubin – 9330
Kruszwica – 9310
Sępólno Krajeńskie – 9300
Janikowo – 9100
Barcin – 7800
Trzemeszno – 7600
Gniewkowo – 7200
Strzelno – 6000
Więcbork – 5800
Pakość – 5800
Kcynia – 4700
Brusy – 4500
Łabiszyn – 4400
Mrocza – 4300
Janowiec Wielkopolski – 4100
Kamień Krajeński – 2300

Ludność w latach[edytuj | edytuj kod]

Rok	Liczba mieszkańców
1975 (31 grudnia)^[2]	995,1 tys.
1976 (31 grudnia)^[3]	1006,3 tys.
1977 (31 grudnia)^[4]	1015,4 tys.
1978 (spis powszechny)^[5]	1 016 871
1978 (31 grudnia)^[6]	1017,2 tys.
1979 (31 grudnia)^[7]	1027,4 tys.
1980 (31 grudnia)^[8]	1036 tys.
1985 (31 grudnia)^[9]	1083,8 tys.
1986^[10]	1090,4 tys.
1987^[11]	1096,6 tys.
1988^[12]	1098,4 tys.
1989 (31 grudnia)^[13]	1106,6 tys.
1990 (30 czerwca)^[14]	1109,6 tys.
1990 (31 grudnia)^[14]	1110,8 tys.
1991 (31 grudnia)^[15]	1116 tys.
1992 (31 grudnia)^[16]	1123 tys.
1993 (30 czerwca)^[17]	1124,8 tys.
1994 (31 grudnia)^[18]	1130 tys.
1995 (30 czerwca)^[19]	1130,9 tys.
1995 (31 grudnia)^[20]	1131,8 tys.
1997 (31 grudnia)^[21]	1135,2 tys.

Wojewodowie bydgoscy[edytuj | edytuj kod]

Osobny artykuł: Wojewodowie bydgoscy.

Siedziba Urzędu Wojewódzkiego[edytuj | edytuj kod]

Osobny artykuł: Budynek Urzędu Wojewódzkiego w Bydgoszczy.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Podziały administracyjne 1944–1999:

Przegląd bydgoskich jednostek administracyjnych:

Kasztelania wyszogrodzka (1145–1314, Wyszogród – warownia zniszczona w 1330 r., w obrębie dzisiejszej Bydgoszczy)
Kasztelania bydgoska (1238–1793)
Księstwo bydgosko-wyszogrodzkie (1314–1323)
Starostwo bydgoskie (1358–1780)
Obwód Nadnotecki (1772–1807)
Departament bydgoski (1807–1815)
Rejencja bydgoska (1815–1920)
Rejencja bydgoska (1939–1945)
Województwo kujawsko-pomorskie (po 1999 r.)

Inne:

Burmistrzowie i prezydenci Bydgoszczy (od 1362 r.) – organizacja samorządu miejskiego na przestrzeni lat, lista burmistrzów i prezydentów
Bydgoscy urzędnicy ziemscy – urzędnicy ziemscy na ziemi bydgoskiej od początku XIV wieku do czasu I rozbioru Polski

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Umiński Janusz: Bydgoskie i Bydgoszcz w latach 1975–1996. Przemiany terytorialne i administracyjne oraz przesłanki rozwoju społeczno-gospodarczego regionu kujawsko-pomorskiego. [w:] Bydgoszcz jako ośrodek administracyjny na przestrzeni wieków, zbiór studiów. Praca pod red. Zdzisława Biegańskiego i Włodzimierza Jastrzębskiego. Bydgoszcz 1998.
↑ Rocznik statystyczny 1976, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1976, s. L .
↑ Rocznik statystyczny 1977, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1977, s. XLVI .
↑ Rocznik statystyczny 1978, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1978, s. XLVIII .
↑ Rocznik Statystyczny Województw 1980, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1980, s. 24 (s. 84 dokumentu PDF) .
↑ Rocznik statystyczny 1979, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1979, s. L .
↑ Rocznik statystyczny 1980, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1980, s. LVIII .
↑ Rocznik statystyczny województw 1981, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1982, s. 3 (s. 52 dokumentu PDF) .
↑ Encyklopedia powszechna PWN, t. 5 (suplement), Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1988, s. 318 .
↑ Świat w przekroju 1988, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1989, s. 270 .
↑ Encyklopedia popularna PWN, wyd. dwudzieste trzecie zmienione i uzupełnione, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1993, s. 117, ISBN 83-01-10416-3 .
↑ Świat w przekroju 1991, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 271, ISSN 0137-6799 .
↑ Encyklopedia popularna PWN, wyd. dwudzieste pierwsze zmienione i uzupełnione, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1991, s. 657 .
↑ ^a ^b Rocznik statystyczny województw 1991, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1991, s. 15 (s. 76 dokumentu PDF) .
↑ Encyklopedia popularna PWN, wyd. dwudzieste trzecie zmienione i uzupełnione, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1993, s. 657 .
↑ Mały rocznik statystyczny 1994, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1994, s. 434 .
↑ Mały rocznik statystyczny 1994, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1994, s. 435 .
↑ Mały rocznik statystyczny 1996, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1996, s. 447, ISSN 0079-2608 .
↑ Mały rocznik statystyczny 1996, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1996, s. 448, ISSN 0079-2608 .
↑ Rocznik statystyczny województw 1996, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1996, s. 25 (s. 94 dokumentu PDF) .
↑ Rocznik statystyczny województw 1998, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1998, s. XL-XLI (s. 41-42 dokumentu PDF) .

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Biegański Zdzisław, Jastrzębski Włodzimierz red.: Bydgoszcz jako ośrodek administracyjny na przestrzeni wieków, zbiór studiów. Bydgoszcz 1998.
Sudziński Ryszard: Kształtowanie się granic i podziału administracyjnego województwa pomorskiego (bydgoskiego) w latach 1945–1950. In. Zapiski historyczne TNT XXXVIII Rok 1973 z. 2
Związki Kujaw i Pomorza na przestrzeni wieków. Zbiór studiów pod red. Zdzisława Biegańskiego i Włodzimierza Jastrzębskiego. Prace komisji historii BTN t. XVII: Bydgoszcz 2001

[UJ-1] Umiński Janusz: Bydgoskie i Bydgoszcz w latach 1975–1996. Przemiany terytorialne i administracyjne oraz przesłanki rozwoju społeczno-gospodarczego regionu kujawsko-pomorskiego. [w:] Bydgoszcz jako ośrodek administracyjny na przestrzeni wieków, zbiór studiów. Praca pod red. Zdzisława Biegańskiego i Włodzimierza Jastrzębskiego. Bydgoszcz 1998.

[2] Rocznik statystyczny 1976, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1976, s. L .

[3] Rocznik statystyczny 1977, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1977, s. XLVI .

[4] Rocznik statystyczny 1978, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1978, s. XLVIII .

[GUS1980-5] Rocznik Statystyczny Województw 1980, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1980, s. 24 (s. 84 dokumentu PDF) .

[6] Rocznik statystyczny 1979, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1979, s. L .

[7] Rocznik statystyczny 1980, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1980, s. LVIII .

[8] Rocznik statystyczny województw 1981, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1982, s. 3 (s. 52 dokumentu PDF) .

[9] Encyklopedia powszechna PWN, t. 5 (suplement), Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1988, s. 318 .

[10] Świat w przekroju 1988, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1989, s. 270 .

[11] Encyklopedia popularna PWN, wyd. dwudzieste trzecie zmienione i uzupełnione, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1993, s. 117, ISBN 83-01-10416-3 .

[12] Świat w przekroju 1991, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 271, ISSN 0137-6799 .

[13] Encyklopedia popularna PWN, wyd. dwudzieste pierwsze zmienione i uzupełnione, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1991, s. 657 .

[rsw1991-14] Rocznik statystyczny województw 1991, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1991, s. 15 (s. 76 dokumentu PDF) .

[15] Encyklopedia popularna PWN, wyd. dwudzieste trzecie zmienione i uzupełnione, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1993, s. 657 .

[:032-16] Mały rocznik statystyczny 1994, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1994, s. 434 .

[:0322-17] Mały rocznik statystyczny 1994, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1994, s. 435 .

[:1-18] Mały rocznik statystyczny 1996, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1996, s. 447, ISSN 0079-2608 .

[:12-19] Mały rocznik statystyczny 1996, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1996, s. 448, ISSN 0079-2608 .

[20] Rocznik statystyczny województw 1996, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1996, s. 25 (s. 94 dokumentu PDF) .

[21] Rocznik statystyczny województw 1998, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1998, s. XL-XLI (s. 41-42 dokumentu PDF) .

[dwie-22] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab ^ac ^ad ^ae ^af ^ag ^ah ^ai ^aj ^ak ^al ^am ^an ^ao ^ap ^aq ^ar ^as ^at ^au ^av ^aw ^ax ^ay Do 1991, miasto i jednoimienna gmina posiadały wspólne organa, mimo że stanowiły odrębne jednostki administracyjne

[scal-23] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab ^ac ^ad ^ae ^af ^ag ^ah ^ai ^aj ^ak ^al ^am ^an ^ao ^ap ^aq ^ar ^as ^at ^au ^av ^aw ^ax ^ay Na przełomie 1991/92, miasto i jednoimienną gminę (posiadające wspólne organa) formalnie połączono w jedną gminę miejsko-wiejską

[24] 1 I 1992 zmiana nazwy gminy: Janowiec → Janowiec Wielkopolski

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[A]

[B]

[C]

Miejscowości o statusie miasta (1975–1998)	Barcin Brusy (od 1988) Bydgoszcz Chojnice Czersk Gniewkowo Inowrocław Janikowo Janowiec Wielkopolski Kamień Krajeński Kcynia Koronowo Kruszwica Łabiszyn Mogilno Mrocza Nakło nad Notecią Nowe Pakość Sępólno Krajeńskie Solec Kujawski Strzelno Szubin Świecie Trzemeszno Tuchola Więcbork Żnin
„Miasta” (1975–1991) / Gminy miejskie (1991/92–1998)	Barcin (do 1991^[A]^[B]) Brusy (1988-91^[A]^[B]) Bydgoszcz Chojnice Czersk (do 1991^[A]^[B]) Gniewkowo (do 1991^[A]^[B]) Inowrocław Janikowo (1976-1991^[A]^[B]) Janowiec Wielkopolski (do 1991^[A]^[B]) Kamień Krajeński (do 1991^[A]^[B]) Kcynia (do 1991^[A]^[B]) Koronowo (do 1991^[A]^[B]) Kruszwica (do 1991^[A]^[B]) Łabiszyn (do 1991^[A]^[B]) Mogilno (do 1991^[A]^[B]) Mrocza (do 1991^[A]^[B]) Nakło nad Notecią (do 1991^[A]^[B]) Nowe (do 1991^[A]^[B]) Pakość (do 1991^[A]^[B]) Sępólno Krajeńskie (do 1991^[A]^[B]) Solec Kujawski (do 1991^[A]^[B]) Strzelno (do 1991^[A]^[B]) Szubin (do 1991^[A]^[B]) Świecie (do 1991^[A]^[B]) Trzemeszno (do 1991^[A]^[B]) Tuchola (do 1991^[A]^[B]) Więcbork (do 1991^[A]^[B]) Żnin (do 1991^[A]^[B])
Gminy miejsko-wiejskie^[A]^[B] (1991/92–1998)	Barcin Brusy Czersk Gniewkowo Janikowo Janowiec Wielkopolski Kamień Krajeński Kcynia Koronowo Kruszwica Łabiszyn Mogilno Mrocza Nakło nad Notecią Nowe Pakość Sępólno Krajeńskie Solec Kujawski Strzelno Szubin Świecie Trzemeszno Tuchola Więcbork Żnin
„Gminy” (1975–1991) / Gminy wiejskie (1991/92–1998)	Barcin (do 1991^[A]^[B]) Białe Błota Brusy (do 1991^[A]^[B]) Bukowiec Cekcyn Chełmce (do 1976) Chojnice Czersk (do 1991^[A]^[B]) Dąbrowa Dąbrowa Biskupia Dąbrowa Chełmińska Dobrcz Dragacz Drzycim Gąsawa Gębice (do 1976) Gniewkowo (do 1991^[A]^[B]) Gorzyce (do 1976) Gostycyn Inowrocław Janikowo (1976-91^[A]^[B]) Janowiec (Wielkopolski)^[C] (do 1991^[A]^[B]) Jeziora Wielkie Jeżewo Kamień Krajeński (do 1991^[A]^[B]) Kcynia (do 1991^[A]^[B]) Kęsowo Koronowo (do 1991^[A]^[B]) Kruszwica (do 1991^[A]^[B]) Lniano Lubiewo Łabiszyn (do 1991^[A]^[B]) Mogilno (do 1991^[A]^[B]) Mrocza (do 1991^[A]^[B]) Nakło nad Notecią (do 1991^[A]^[B]) Nowa Wieś Wielka Nowe (do 1991^[A]^[B]) Ogorzeliny (do 1976) Osie Osielsko Pakość (do 1991^[A]^[B]) Pruszcz Rogowo Rojewo Rytel (do 1976) Sadki Serock (do 1976) Sępólno Krajeńskie (do 1991^[A]^[B]) Sicienko Solec Kujawski (do 1991^[A]^[B]) Sośno Strzelno (do 1991^[A]^[B]) Szubin (do 1991^[A]^[B]) Ślesin (do 1976) Śliwice Świecie (do 1991^[A]^[B]) Świekatowo (od 1991) Trzemeszno (do 1991^[A]^[B]) Tuchola (do 1991^[A]^[B]) Warlubie Więcbork (do 1991^[A]^[B]) Złotniki Kujawskie Żnin (do 1991^[A]^[B])