Hala Rabczycka

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Hala Rabczycka (słow. Rabčická hoľa) – nieistniejąca już hala - letnie górskie gospodarstwo pasterskie, funkcjonujące niegdyś na południowo-zachodnich stokach podszczytowych partii Babiej Góry[1] (obecnie w granicach Słowacji).

Południowe stoki Babiej Góry były wykorzystywane pastersko co najmniej od drugiej połowy XVI w., kiedy u jej podnóży zaczęto zakładać wsie na prawie wołoskim. Od początku XVII w. wypasali na niej swoje bydło mieszkańcy świeżo założonej Rabczycy (lokacja w 1616 r.[2]).

Głównym ośrodkiem hali była zarośnięta już dziś Rabczycka Polana, położona na południowym ramieniu Babiej Góry, zwanym Rabczyckim Groniem (lub Gruniem[3]). Obejmowała ona wyraźnie spłaszczony fragment tego ramienia, położony na północ od wzniesienia nazywanego Jedľa (1348 m n.p.m.)[4]. Rozciagała się na wysokości od ok. 1340 do ok. 1400 m n.p.m.[3] Tereny wypasowe sięgały znacznie wyżej, obejmując strefę górnej granicy lasu i piętro kosodrzewiny co najmniej aż po istniejące do dziś źródło wody przy obecnym żółto szlak turystyczny żółty znakowanym, słowackim szlaku turystycznym ze Słonej Wody na Diablak.

Jeszcze w XIX w. poniżej wspomnianej polany istniała Rabczycka Cyrhel – niżej położona (1165-1225 m n.p.m.) polana, wykorzystywana wiosną jako przejściowe pastwisko do czasu zazielenienia się właściwej hali[3].

Pasterstwo zanikło na Hali Rabczyckiej już w latach międzywojennych. W 1926 r. tereny te objęto częściowo ochroną w rezerwacie przyrody (słow.) Kotlina pod Babou horou. Po utworzeniu w 1978 r. Obszaru Chronionego Krajobrazu Horná Orava cała dawna hala znalazła się w granicach obejmującego 530 ha rezerwatu przyrody Babia hora, sięgającego po szczyt Diablaka[3]. Nieużytkowana, praktycznie w całości została już pochłonięta przez las.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Orava. Turistická mapa 1 : 100 000, wyd. Slovenská kartografia, Bratislava 1990
  2. Hencovský Ján a kolektív: Orava. Turistický sprievodca ČSFR č. 29, wyd. Šport, slovenské telovýchovné vydavateľstvo, Bratislava 1990, s. 217-218
  3. a b c d Midowicz Władysław (red.): Mała Encyklopedia Babiogórska, Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, Pruszków 1992
  4. Babia Góra. Mapa turystyczna 1 : 25 000, Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, Pruszków 1993