Historia literatury polskiej (podręcznik)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Historia literatury polskiej
The History of Polish Literature
Autor

Czesław Miłosz

Tematyka

podręcznik do historii literatury polskiej dla cudzoziemców

Typ utworu

synteza historyczno-literacka

Wydanie oryginalne
Miejsce wydania

Stany Zjednoczone

Język

angielski

Data wydania

1969

Wydawca

Macmillan

Pierwsze wydanie polskie
Data wydania polskiego

1993 - wersja skrócona, 2010 - wersja pełna

Wydawca

Wydawnictwo Znak

Przekład

Maria Tarnowska

Historia literatury polskiej – synteza historyczno-literacka Czesława Miłosza, podręcznik do historii literatury polskiej napisany z myślą o cudzoziemcach, wydany na emigracji w Stanach Zjednoczonych w 1969 w wydawnictwie Macmillan[1], próba opisania historii literatury polskiej od jej początków do roku 1966 (pierwsze wydanie polskie w Wydawnictwie Znak obejmowało okres zakończony w 1939, a pełna wersja została wydana w 2010).

Geneza[edytuj | edytuj kod]

Przyczyna powstania syntezy historyczno-literackiej Miłosza jest ściśle powiązana z jego biografią. W latach 60. XX wieku poeta wykładał literaturę słowiańską na amerykańskich uniwersytetach. Prowadził wówczas między innymi wykłady z „Przeglądu literatury polskiej”. Notatki z tych zajęć podyktował swojej studentce, Catherine S. Leach, która następnie je opracowała i w ten sposób powstała książka.

Treść[edytuj | edytuj kod]

Sam Miłosz przyznawał: ,,Wystarczy zastanowić się chwilę, żeby dojść do wniosku, że napisanie literatury polskiej dla cudzoziemców jest przedsięwzięciem niemożliwym”. Pisał swój podręcznik z perspektywy emigranta, z dystansem do polskich spraw. W swojej książce nie ukrywa własnych niechęci i upodobań. Przyjął własne kryteria oceny utworów, przez co dokonał przewartościowania niektórych epok, prądów literackich oraz oceny twórczości samych autorów. W barwny sposób przemierzył kilka wieków polskiej literatury, co sprawiło, że „Historia literatury polskiej” nie przypomina bezosobowych podręczników i czyta się ją dobrze.

Emigracja polska sprzeciwiała się sposobowi patrzenia Miłosza na polską literaturę. W odpowiedzi na ich zarzuty poeta napisał esej „O historii polskiej literatury, wolnomyślicielach i masonach”, w którym bronił swoich poglądów.

Struktura utworu[1]:

Rozdział I. ŚREDNIOWIECZE

Rozdział II. WIEK PIĘTNASTY – PÓŹNE ŚREDNIOWIECZE

Rozdział III. HUMANIZM I REFORMACJA – WIEK SZESNASTY I POCZĄTEK WIEKU SIEDEMNASTEGO

Rozdział IV. WIEK SIEDEMNASTY – KONTRREFORMACJA I BAROK

Rozdział V. PIERWSZA POŁOWA OSIEMNASTEGO WIEKU – NOC SASKA

Rozdział VI. DRUGA POŁOWA OSIEMNASTEGO WIEKU – OŚWIECENIE

Rozdział VII. ROMANTYZM

Rozdział VIII. POZYTYWIZM

Rozdział XI. MŁODA POLSKA

Rozdział X. POLSKA NIEPODLEGŁA – 1918–1939

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b Czesław Miłosz, Historia literatury polskiej do roku 1939, Wyd. 2, Kraków: Wydawnictwo Znak, 1995, ISBN 83-7006-409-4 [dostęp 2023-01-30].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Teresa Walas, Czesław Miłosz jako historyk literatury polskiej, „Dekada Literacka”, 11 (94), 1994.