Hołowczyńscy herbu Łabędź

Hołowczyńscy herbu Łabędź – polski, książęcy ród szlachecki o ruskich korzeniach^[1], wymarły w XVII wieku^[2]. Według opinii historyków i heraldyków, ród ten pochodzi od Rurykowiczów^[1].

Etymologia nazwiska[edytuj | edytuj kod]

Nazwisko Hołowczyńskich pochodzi od nazwy miejscowej Hołowczyn, zlokalizowanej w powiecie orszańskim^[1]. Według badań Józefa Wolffa, zaczęli się pisać tym nazwiskiem od drugiej połowy XVI wieku^[3].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Protoplastą Hołowczyńskich był kniaź Matwiej Mikitynicz, który przybył do Polski w orszaku królowej Heleny, pochodzącej od książąt moskiewskich – żony króla Aleksandra Jagiellończyka. Z heraldyków polskich, ani Bartosz Paprocki, ani Szymon Okolski o tych kniaziach nie wspominają^[3], jednakże Wojciech Kojałowicz w swym dziele świadczy, że Hołowczyńscy pochodzili z Hołowczyna^[1]. W drugiej połowie XVI wieku przybrali od niej nazwisko (Hołowczyńscy), zaś w XVII wieku dodali sobie jeszcze tytuł kniaziów Rapałowskich (Rafałowskich), na pamiątkę ich wzajemnego bliskiego pokrewieństwa^[3].

Kasper Niesiecki twierdzi, że sztychowana na mapie Genealogia Ogińskich wywodzi Hołowczyńskich od ruskich jedynowładców (Siewierskich, pochodzących z dynastii Rurykowiczów). Genealogia ta księciowi Teodorowi Siewierskiemu, naznacza dwóch synów, Jędrzeja i Iwana. Od Iwana wywodzą się książęta Rapałowscy i Hołowczyńscy^[1].

Ród przestał istnieć w 1658 roku, kiedy to ostatni z jego przedstawicieli, książę Mikołaj, zmarł bezdzietnie^[2].

Członkowie rodu[edytuj | edytuj kod]

Nieznany z imienia kniaź Hołowczyński był wojewodą mścisławskim (nieznana jest również data jego urzędowania na tym stanowisku). Wiadome jest natomiast, że poślubił córkę Michała Wołowicza. Mieli dwóch synów; Samuela, chorążego orszańskiego i Mikołaja, pułkownika królewskiego. Jego brat rodzony, Jan, cześnik litewski, miał za żonę Helenę Wołowiczównę, podskarbiankę litewską^[1].

Z rodu tego znany jest również niejaki Aleksander, kasztelan żmudzki, starosta lidzki, deputowany w roku 1611 do korektury praw Księstwa Litewskiego. Szymon Okolski wzmiankuje też jednego Hołowczyńskiego, który miał za żonę Chodkiewiczownę, kasztelankę trocką^[1].