ICP-81

ICP-81 – imitator celu powietrznego.

Opis techniczny imitatora celu powietrznego

Przeznaczenie

Imitator celu powietrznego ICP-81, wystrzeliwany ze 122 mm haubicy wz. 1938 jest przeznaczony do pozorowania celów powietrznych podczas strzelań szkolnych, treningowych, zaliczeniowych i bojowych z zestawów rakietowych bliskiego zasięgu i armat przeciwlotniczych małego kalibru.

W zależności od wykonywanego zadania wykorzystuje się go do pozoracji celu powietrznego rzeczywistego: zbliżającego się, nurkującego oraz oddalającego się (stosującego zakłócenia termiczne).

Dane taktyczno-techniczne

• kaliber – 122 mm
• masa pocisku – ok. 21,52 kg
• prędkość początkowa na ładunku nr 5 – 269 m/s
• prędkość początkowa na ładunku nr 6 – 248 m/s
• czas palenia się smugaczy w zespole smugaczy przednich i tylnych – co najmniej 25 s
• liczba pułapek termicznych – 1 (w pocisku wersji „O”)
• czas wylotu z pułapki – od 6 do 7,5 s od chwili strzału
• czas palenia się pułapki – od 2,5 do 4 s

Skład i ogólna budowa

Imitatorem celu powietrznego jest 122 mm nabój haubiczny, który składa się z następujących zespołów:

• pocisku specjalnego;
• ładunku miotającego nr 5 lub 6 w łusce.

W zależności od rodzaju pocisku specjalnego kompletuje się następujące typy imitatorów:

• ICP-81Z – jako cel zbliżający się;
• ICP-81N – jako cel nurkujący;
• ICP-81O – jako cel oddalający się, stosujący zakłócenia termiczne.

Do wykonania pocisku specjalnego zastosowana jest skorupa granatu odłamkowo-burzącego stalowego OF-462.

Rysunek nr 1
(1) opóźniacz zapłonu ZW-76
(2) czepiec balistyczny
(3) zespół smugaczy przednich
(4) skorupa pocisku

Pocisk specjalny imitatora ICP-81Z

Skorupa (patrz rys. 1) ma w części głowicowej gwint M90x3.

Zespół smugaczy przednich jest wkręcony w część przednią skorupy i zabezpieczony wkrętem M5x8.

W skład zespołu wchodzą:

• kadłub zespołu smugaczy;
• pirotechniczny opóźniacz zapłonu ZW-7G;
• płytka dociskowa;
• trzydzieści sześć smugaczy nr 12 rozmieszczonych po sześć sztuk w sześciu kanałach kadłuba zespołu smugaczy.

Zespół smugaczy przednich przednich jest osłonięty czepcem balistycznym.

Rysunek nr 2
(1) podsypka prochowa głowicowa
(2) przekaźnik prochowy
(3) czepiec balistyczny
(4) zespół smugaczy przednich
(5) skorupa pocisku
(6) zespół przekaźnikowo-sygnalizacyjny

Pocisk specjalny imitatora ICP-81N

Skorupa (patrz rys. 2) ma w części głowicowej gwint M90x3, a w części dennej M30x1,5.

Zespół smugaczy przednich jest wkręcony w część przednią skorupy i zabezpieczony wkrętem M5x8.

W skład zespołu wchodzą:

• kadłub zespołu smugaczy;
• podsypka prochowa;
• płytka dociskowa;
• trzydzieści sześć smugaczy nr 12 rozmieszczonych po sześć sztuk w sześciu kanałach kadłuba smugaczy.

Zespół smugaczy przednich osłonięty jest czepcem balistycznym.

Zespół przekaźnikowo-sygnalizacyjny jest wkręcony w część tylną skorupy.

W skład zespołu wchodzą:

• tulejka;
• trzy smugacze nr 12;
• podsypka prochowa;
• rurka ogniowa.

Rysunek nr 3
(1) korek
(2) zespół smugaczy tylnych
(3) wkręt mocujący
(4) pułapka termiczna
(5) skorupa pocisku
(6) podsypka prochowa
(7) kołek ustalający

Pocisk specjalny imitatora ICP-81O

Skorupa (patrz rys. 3) ma w części tylnej gwint lewy M80x3 i cztery otwory do kołków Ø8 i dwa gwintowe otwory M5x16, a w części przedniej otwór zaślepiony korkiem.

Pułapka termiczna jest umocowana na kołkach Ø8 i przykręcona wkrętami M5x16 do skorupy.

W skład pułapki wchodzą:

• kadłub;
• wkrętki dociskowe;
• trzynaście smugaczy nr 12 rozmieszczonych po 2 szt. w sześciu kanałach kadłuba oraz jeden smugacz znajdujący się w kanale centralnym;
• smugacz – przekaźnik;
• podsypka prochowa.

Zespół smugaczy tylnych jest wkręcony w część tylną skorupy. W skład zespołu wchodzą:

• kadłub zespołu smugaczy;
• płytka dociskowa;
• dwadzieścia osiem smugaczy nr 12 rozmieszczonych po 4 szt. w siedmiu kanałach kadłuba zespołu smugaczy.

Rysunek nr 4
zobacz legendę rysunku

Ładunek miotający nr 5 w łusce

Ładunek miotający nr 5 jest wykonany z ładunku haubicznego o indeksie Ż-463M (patrz rys. 4).

W skład ładunku wchodzą:

• łuska (rys. nr 4, część nr 7);
• zapłonnik KW-4 (rys. nr 4, część nr 6);
• odmiedzacz (rys. nr 4, część nr 3);
• ładunek zasadniczy (rys. nr 4, część nr 5);
• trzy ładunki dolne (rys. nr 4, część nr 4);
• pokrywa normalna (przybitka) (rys. nr 4, część nr 2);
• pokrywa wzmocniona (rys. nr 4, część nr 1).

Rysunek nr 5
zobacz legendę rysunku

Opakowanie imitatorów

Opakowanie stanowi drewniana skrzynia, w której umieszczone są dwa komplety tego samego typu imitatorów wraz z łuskami i ładunkiem miotającym. Skrzynia jest typowa, jak do amunicji haubicy wz. 38.

Wymiary skrzyni:

• długość – 745 mm;
• szerokość – 485 mm;
• wysokość – 220 mm.

Masa kompletu – ok. 65 kg.

Zasada działania

Zasada działania pocisku specjalnego imitatora ICP-81Z

W wyniku strzału mechanizm bezwładnościowy opóźniacza zapłonu ZW-7G powoduje zapalenie masy opóźniającej opóźniacza, która po upływie 0,1 s (po wylocie pocisku z lufy) zapala ładunek prochowy opóźniacza.

Pod wpływem wysokiego ciśnienia gazów prochowych, powstałych wskutek spalania się ładunku prochowego opóźniacza, następuje zapalenie smugaczy i zerwanie czepca balistycznego. Smugacze palą się na torze lotu przez około 25 s.

Zasada działania pocisku specjalnego imitatora ICP-81N

Pod wpływem wysokiej temperatury gazów prochowych ładunku miotającego zapala się pierwszy smugacz zespołu przekaźnikowo-sygnalizacyjnego. Po spaleniu się smugaczy zespołu przekaźnikowo-sygnalizacyjnego (ok. 15 s) zapala się podsypka prochowa tego zespołu; jej płomień przez rurkę ogniową zapala podsypkę prochową znajdującą się nad smugaczami w zespole smugaczy przednich. Pod wpływem wysokiego ciśnienia powstałego z palącej się podsypki prochowej następuje zapalenie smugaczy i zerwanie czepca balistycznego. Czas palenia się smugaczy na torze lotu wynosi około 25 s.

Zasada działania pocisku specjalnego imitatora ICP-81O

W czasie strzału zapalają się pod wpływem wysokiej temperatury pierwsze smugacze w części kanałach pułapki termicznej i smugacza-przekaźnik w kanale centralnym (środkowym). Na torze lotu, po upływie od 6 do 7,5 s, smugacz-przekaźnik zapala podsypkę prochową umieszczoną między pułapką termiczną a zespołem smugaczy tylnych. Powstałe wysokie ciśnienie gazów z palącej się podsypki prochowej powoduje zapalenie się smugaczy i zerwanie śrub umocowujących pułapkę termiczną. Po odrzuceniu pułapki termicznej umieszczone w niej smugacze palą się jeszcze przez około od 2,5 do 4 s, natomiast w lecącym pocisku smugacze palą się przez około 20 s.

Oddalająca się od pocisku pułapka termiczna, jako źródło promieniowania cieplnego, stanowi istotny element zakłócający pracę głowicy samonaprowadzającej rakiety.

Użytkowanie imitatorów

Imitator celu powietrznego ICP-81 mimo wprowadzonych zmian konstrukcyjnych w stosunku do etatowego pocisku haubicznego jest nadal nabojem artyleryjskim. Dlatego należy go użytkować zgodnie z zasadami użytkowania amunicji artyleryjskiej. Poniżej przedstawiono dodatkowe informacje dotyczące użytkowania poszczególnych typów ICP-81.

Postanowienia ogólne

ICP-81 stosuje się w ośrodkach szkolenia i wystrzeliwuje ze specjalnie przygotowanych stanowisk, z których prowadzi się strzelanie z przeciwlotniczych zestawów rakietowych bliskiego zasięgu i armat małego kalibru. Można go również stosować do strzelań na doraźnie przygotowanych stanowiskach w ośrodkach (rejonach), których obszar umożliwia wyznaczenie wycinka strzelania odpowiadającego wymaganiom wykonywanych zadań według programów strzelań.

Strzelanie z zastosowaniem imitatorów ze 122 mm haubicy wz. 1938 prowadzi etatowa obsługa ośrodka szkolenia lub uprzednio przeszkolona obsługa dział bojowych. Do strzelań można dopuścić tylko obsługi dokładnie zapoznane z instrukcją dotyczącą obsługiwania i użytkowania 122 mm haubicy wz. 38, instrukcją dotyczącą opisu i użytkowania imitatora celu powietrznego ICP-81 oraz zaznajomionych z tabelami strzelniczymi imitatorów celów powietrznych.

Wymagania dotyczące stanowisk do wystrzeliwania imitatorów

W wycinku strzelania przeciwlotniczych zestawów rakietowych i armat małego kalibru do wykonywania zadań według programów strzelań jest wyznaczone miejsce na stanowisko do wystrzeliwania imitatorów celów powietrznych.

W skład tego stanowiska wchodzą:

• oznakowane stanowisko ogniowe haubicy;
• punkt składowania i przygotowania imitatorów;
• ukrycie dla obsługi haubicy, środków ciągu i transportu;
• punkt łączności radiowej i kablowej ze stanowiskiem kierowania strzelaniem.

Stanowisko ma wyznaczony sektor strzelania o kącie 60°, którego lewa i prawa granica oraz kierunek strzelania są oznakowane.

Przygotowanie imitatorów celów powietrznych do strzelania

Do punktu składowania i przygotowania imitatorów na stanowisku do wystrzeliwania imitatorów dostarcza się gotowe naboje, skompletowane z ładunkiem nr 5 lub 6 w opakowaniach magazynowych. Opakowania z imitatorami należy wyładowywać (załadowywać) z (na) środek transportowego z zachowaniem szczególnych środków ostrożności.

Dostarczone imitatory podlegają przeglądowi mającemu na celu ocenę ich przydatności do strzelania. Po otwarciu opakowań należy je ostrożnie wyjąć, dokładnie wytrzeć czystymi szmatami, a następnie ułożyć na opakowaniach lub specjalnie do tego przygotowanych podstawkach.

W czasie przeglądu należy sprawdzić:

• czy nie ma pęknięć na skorupie pocisku lub zespołu smugaczy przednich i pułapce termicznej;
• pewność dokręcenia zespołu smugaczy przednich i pułapki termicznej;
• pułapkę termiczną imitatora ICP-81O (powinna być w ściśle ustalonym przez wkręty położeniu – nie dokręcone wkręty M5x16 należy dokręcić wkrętakiem).

Imitatorów z pęknięciami lub z nie dokręconymi zespołami smugaczy przednich albo pułapką termiczną nie wolno używać do strzelań.

Niedopuszczalne jest jakiekolwiek rozkładanie pocisków. Ze względu na dużą ilość smugaczy i podsypek prochowych pocisk specjalny ICP-81 jest łatwopalny. W przypadku zapalenia się jego smugacze wypalają się w ciągu około 30 s, tworząc duży płomień o temperaturze około 1800 °C, przy czym czepiec balistyczny lub pułapka termiczna jest odrzucany z dużą prędkością.

Po przygotowaniu haubicy i imitatorów do strzelania dowódca działa melduje o gotowości do strzelania kierownikowi strzelania (prowadzącemu strzelanie). Kierownik strzelania przekazuje dowódcy działa kierunek strzelania i kąt celownika oraz rodzaj imitatora i ładunku.

Po wprowadzeniu nakazanych nastaw do strzelania kategorycznie zabrania się ich zmiany bez zgody kierownika strzelania. Haubicę ładuje i odpala obsługa na komendę przekazaną ze stanowiska ogniowego przez kierownika strzelania.

Przygotowanie ładunku miotającego do strzelania

Do strzelania ze 122 mm haubicy wz. 1938 stosuje się ładunek pełny zmienny (znak Ż-463M).

Ładunek pełny zmienny mieści się w łusce i składa się z woreczka zasadniczego, czterech jednakowych woreczków górnych o masie 325 g każdy i czterech woreczków dolnych również o jednakowej masie – po 115 g.

Aby otrzymać ładunek piąty, należy wyjąć z łuski pokrywę wzmocnioną i normalną, odmiedzacz oraz cztery woreczki górne i jeden dolny, po czym włożyć do łuski odmiedzacz i pokrywę normalną.

Aby otrzymać ładunek szósty, należy wyjąć z łuski pokrywę wzmocnioną i normalną, odmiedzacz oraz cztery woreczki górne i dwa dolne, po czym włożyć do łuski odmiedzacz i pokrywę normalną.

Aby otrzymać ładunek szósty, mając do dyspozycji ładunek piąty, należy wyjąć z łuski pokrywę wzmocnioną i normalną, odmiedzacz i jeden woreczek dolny, po czym włożyć do łuski odmiedzacz i pokrywę normalną.

Wskazówki dotyczące bhp

W czasie przygotowania i prowadzenia strzelań należy przestrzegać zasad bezpieczeństwa danego ośrodka szkolenia poligonowego, a ponadto:

• prowadzić strzelanie z ukrycia znajdującego się w odległości 30-50 m za haubicą;
• obsługa haubicy powinna mieć stałą łączność telefoniczną lub radiową z kierownikiem strzelania;
• strzelanie przerywa się natychmiast w przypadku:
  • pojawienia się samolotów, śmigłowców itp. w sektorze strzelania;
  • upadku imitatora w niebezpiecznej bliskości wojsk i poza granicami sektora strzelania;
  • rozerwaniu się pocisku;
  • pojawienia się ludzi i pojazdów w sektorze strzelania;
  • powstania pożaru;
  • utraty łączności ze stanowiskiem ogniowym.

Zasady przechowywania

Podczas przechowywania należy przestrzegać zasad podanych w Przepisach o gospodarce mieniem służby uzbrojenia i elektroniki w bazach i składnicach.

Imitatory należy przechowywać w drewnianych opakowaniach w osłoniętych, suchych i przewiewnych pomieszczeniach.

Okres używalności pocisków wynosi 3 lata od daty produkcji.

Pomieszczenie do przechowywania ICP-81 powinno być wyposażone w sprzęt przeciwpożarowy. W pomieszczeniach zabrania się rzucania, ciągnięcia i przewracania na boki skrzyń, w których znajdują się imitatory, wykonywania remontów i spawania oraz przechowywania materiałów łatwopalnych.

Przewożenie

ICP-81 można przewozić wszystkimi środkami transportu bez ograniczenia odległości, przestrzegając zasad obowiązujących podczas przewożenia ładunków niebezpiecznych oraz stosownych przepisów wojskowych (np. Przepisów o przewozach wojskowych ładunków niebezpiecznych).

Tabele strzelnicze

Tabele strzelnicze do strzelania imitatorami celu powietrznego ICP-81 (ładunek nr 5, prędkość początkowa 269 m/s):

Kąt celownika			Donośność	Wierzchołkowa	Czas lotu
C	c		D	Y	t
tys.	st.	min.	m	m	s
333	20	00	4200	410	18
417	25	00	5000	610	23
500	30	00	5500	855	26
583	35	00	5900	1090	30
667	40	00	6100	1360	34
750	45	00	6100	1600	37
833	50	00	6000	1950	40
917	55	00	5700	2200	43
1000	60	00	5200	2470	45
1083	65	00	4600	2675	47

Prędkość pocisku ICP-81 na torze lotu (ładunek nr 5, prędkość początkowa 269 m/s, kąt 30°):

Kąt podniesienia 30°
czas	prędkość
s	m/s
0	269
5	236
10	215
15	206
20	208
25	221
26	225

Prędkość pocisku ICP-81 na torze lotu (ładunek nr 5, prędkość początkowa 269 m/s, kąt 65°):

Kąt podniesienia 65°
czas	prędkość
s	m/s
0	269
5	215
10	168
15	130
20	105
25	101
30	119
35	150
40	185
45	222
47	233

Tabele strzelnicze do strzelania imitatorami celu powietrznego ICP-81: ładunek nr 6, prędkość początkowa 248 m/s:

Kąt celownika			Donośność	Wierzchołkowa	Czas lotu
C	c		D	Y	t
tys.	st.	min.	m	m	s
333	20	00	3700	350	17
417	25	00	4300	535	21
500	30	00	4800	740	25
583	35	00	5100	1000	28
667	40	00	5300	1150	31
750	45	00	5300	1430	35
833	50	00	5200	1670	37
917	55	00	5000	1895	39
1000	60	00	4600	2115	42
1083	65	00	4000	2310	43

Prędkość pocisku ICP-81 na torze lotu (ładunek nr 6, prędkość początkowa 248 m/s, kąt 30°):

Kąt podniesienia 30°
czas	prędkość
s	m/s
0	248
5	217
10	199
15	193
20	199
25	213

Prędkość pocisku ICP-81 na torze lotu (ładunek nr 6, prędkość początkowa 248 m/s, kąt 65°):

Kąt podniesienia 65°
czas	prędkość
s	m/s
0	248
5	195
10	150
15	114
20	95
25	98
30	123
35	157
40	194
43	219

Zobacz też

• LZI-1000

Bibliografia

• Imitator celu powietrznego ICP-81, Opis i użytkowanie, sygn. Szt. Gen. 2509/88, Ministerstwo Obrony Narodowej – Szefostwo Służby Uzbrojenia i Elektroniki, Warszawa 1988