James Arness

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
James Arness
Ilustracja
Imię i nazwisko

James King Aurness

Data i miejsce urodzenia

26 maja 1923
Minneapolis

Data i miejsce śmierci

3 czerwca 2011
Los Angeles

Zawód

aktor

Współmałżonek

Virginia Chapman
(1948-1960; rozwód)
Janet Surtees
(1978-2011; jego śmierć)

Lata aktywności

1947-1994

Odznaczenia
Combat Infantryman Badge
Brązowa Gwiazda (Stany Zjednoczone) Purpurowe Serce (Stany Zjednoczone) Medal za Dobre Zachowanie Sił Lądowych (USA) Medal Amerykańskiej Służby Obronnej Medal Kampanii Europy-Afryki-Bliskiego Wschodu (USA) Medal Zwycięstwa w II Wojnie Światowej (USA)
Strona internetowa

James King Aurness (ur. 26 maja 1923 w Minneapolis, zm. 3 czerwca 2011 w Los Angeles) – amerykański aktor filmowy i telewizyjny. Znany był przede wszystkim z roli szeryfa Matta Dillona w serialu telewizyjnym Gunsmoke.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się i dorastał w Minneapolis, w stanie Minnesota. Jego rodzicami byli Niemka Ruth Duesler Salisbury Aurness i pochodzący z Norwegii Rolf Cirkler Aurness[1][2]. Wychowywany był w wierze metodystów. Jego młodszy brat Peter Graves został także aktorem. Uczęszczał do John Burroughs Grade School, Washburn High School i West High School w Minneapolis. Kiedy wybuchła II wojna światowa, chciał zostać pilotem marynarki wojennej, ale ogromny wzrost go zdyskwalifikował. Zamiast tego wstąpił do armii i otrzymał fioletowe serce po doznaniu poważnych obrażeń prawej nogi podczas inwazji na Anzio we Włoszech w 1944. Jego obrażenia sprawiły, że był hospitalizowany przez prawie rok i przez ten czas słyszał od pielęgniarek, że swoim grzmiącym głosem powinien pracować w radiu. Poszedł do pracy jako spiker i disc jockey na stacji w Minneapolis, a potem postanowił spróbować szczęścia w Hollywood. Ukończył Beloit College w Beloit w Wisconsin.

Zagrał efektowną drugoplanową rolę jednego z trzech braci głównej bohaterki w swoim pierwszym filmie, komedii romantycznej Córka farmera (The Farmer's Daughter, 1947) z Josephem Cottenem i Lorettą Young w rolach głównych[3]. Choć utożsamiany był z westernami, Arness pojawił się także w dwóch filmach fantastyczno-naukowych; zagrał potwora w horrorze Istota z innego świata (The Thing from Another World, 1951), a później walczył z gigantycznymi mrówkami w filmie One! (Them!, 1954)[4]. Jego pierwszą główną rolą był Kirk Hamilton, który rozbił się na wulkanicznej wyspie pełnej dinozaurów w filmie przygodowym Two Lost Worlds (1951)[5]. Zaprzyjaźnił się z Johnem Wayne, z którym grał w filmach: dramacie szpiegowskim Big Jim McLain (1952), westernie Johna Farrowa Hondo (1953) i dramacie przygodowym Island in the Sky (1953).

W latach 1955-1975 grał postać szeryfa Dodge City Matta Dillona w serialu Gunsmoke, za którą trzy razy był nominowany do Emmy[6].

Zmarł 3 czerwca 2011 w wieku 88 lat[7].

Filmografia[edytuj | edytuj kod]

Films[edytuj | edytuj kod]

  • Córka farmera (1947)
  • Man From Texas (1947)
  • Roses are Red (1947)
  • Battleground (1949)
  • Wagon Master (1950)
  • Sierra (1950)
  • Two Lost Worlds (1950)
  • Double Crossbones (1950)
  • Stars In My Crown (1950)
  • Wyoming Mail (1950)
  • Cavalry Scout (1951)
  • Belle le Grand (1951)
  • Iron Man (1951)
  • The Thing from Another World (1951)
  • The People Against O'Hara (1951)
  • Carbine Williams (1952)
  • Hellgate (1952)
  • The Girl in White (1952)
  • Big Jim McLain (1952)
  • orizons West (1952)
  • The Lone Hand (1953)
  • Ride the Man Down (1953)
  • Island in the Sky (1953)
  • Veils of Bagdad (1953)
  • Them! (1954)
  • Hondo (1954)
  • Her Twelve Men (1954)
  • Flames of the Islands (1955)
  • Many Rivers to Cross (1955)
  • The Sea Chase (1955)
  • Arizona Mission (1956)
  • Gun the Man Down (1956)
  • The First Traveling Saleslady (1956)
  • Alias Jesse James (1956)
  • The Alamo: Thirteen Days to Glory (1987 TV)
  • Gunsmoke: Return to Dodge (1987 TV)
  • Red River(1988 TV)
  • Gunsmoke II: The Last Apache (1990 TV)
  • Gunsmoke III: To the Last Man (1992 TV)
  • Gunsmoke IV: The Long Ride (1993 TV)
  • Gunsmoke V: One Man's Justice (1993 TV)

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. James Arness Biography (1923-). Film Reference. [dostęp 2020-10-10].
  2. James Arness (1923-2011). Find A Grave. [dostęp 2011-10-14]. (ang.).
  3. Karen Sparks: James Arness, american actor. Encyklopedia Britannica. [dostęp 2020-10-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-10)].
  4. Hal Erickson: James Arness Biography. AllMovie. [dostęp 2020-08-16]. (ang.).
  5. James Arness Awards. AllMovie. [dostęp 2020-10-10].
  6. „Gunsmoke” star James Arness dies at 88. Today. [dostęp 2020-10-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-06-06)].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]