Jan Władysław Zamoyski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jan Władysław Zamoyski
Ilustracja
Herb
Jelita
Rodzina

Zamoyscy herbu Jelita

Data i miejsce urodzenia

6 lipca 1849
Kozłówka

Data i miejsce śmierci

5 stycznia 1923
Gumniska

Ojciec

Jan Zamoyski

Matka

Anna Maria z Mycielskich

Żona

Louise Eugenie Pélissier de Malakoff

Jan Władysław Zamoyski
Data i miejsce urodzenia

6 lipca 1849
Kozłówka

Data śmierci

5 stycznia 1923

Poseł do Rady Państwa
kadencja VI
Okres

od 7 października 1879
do 23 kwietnia 1885

Przynależność polityczna

Koło Polskie w Radzie Państwa – konserwatyści podolacy

Poprzednik

Lucylian Krynicki

Następca

August Łoś

Jan Władysław Zamoyski herbu Jelita, hrabia (ur. 6 lipca 1849 w Kozłówce, zm. 5 stycznia 1923 w Gumniskach) – ziemianin, polityk konserwatywny, poseł do austriackiej Rady Państwa w Wiedniu.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Ziemianin, właściciel dóbr Sokołów[1]. Miłośnik muzyki, kolekcjoner i mecenas sztuki. Anegdota mówi że kiedy odmówiono jego żonie mianowania damą dworu w Wiedniu (ze względu na to iż nie miała pochodzenia szlacheckiego) rozgniewany tym udał się do pracowni Jana Matejki w Krakowie i zamówił dużych rozmiarów obraz historyczny, przedstawiający hetmana Jana Zamoyskiego prowadzącego w triumfalnym pochodzie wziętego do niewoli pod Byczyną arcyksięcia Maksymiliana z Habsburga[2]. Obraz ten, wystawiony w Wiedniu, wzbudził wiele wesołości wśród przebywających tam Polaków, a Austriacy bardzo niechętnie go oglądali[3]. Był także protektorem skrzypka Bronisława Hubermana, który wedle plotek miał być jego naturalnym synem. W 1894 podarował mu skrzypce Gibson wykonane przez Stradivariusa[4].

Poseł do austriackiej Rady Państwa VI kadencji (7 października 1879 – 23 kwietnia 1885), wybrany w kurii IV (gmin wiejskich) w okręgu wyborczym nr 14 (Sambor–Staremiasto–Turka–Rudki)[5]. Należał do frakcji posłów konserwatywnych (podolaków) w Kole Polskim w Wiedniu[1].

Kazimierz Chłędowski tak go scharakteryzował: Jan hr. Zamoyski zwany „Jańciem”, który ożenił się z bardzo piękną ognistą Francuzką hr. Pélissier de Malakoff, córką marszałka francuskiej armii z czasów Napoleona III, i nawet przez jakiś czas wprowadzał ją w wiedeńskie towarzystwo. Małżeństwo jednak nie było dobrane, Jańcio zajmował się muzyką, rozpływał się w nowych operach, co żony nie zadawalniało, a gdy wdała się w to jeszcze teściowa, Zamoyscy rozłączyli się i ona wyjechała do Paryża. Rozwód dał powód do skandalicznego procesu i do wydania dużej broszury w języku francuskim, którą pisał dziennikarz Newliński z polecenia Zamoyskiego. W broszurze tej przytaczał obrażony małżonek wszelkie możliwe i niemożliwe, najtajniejsze buduarowe fakty, a oczywiście wiedeńskie i polskie towarzystwo rozrywało ciekawą publikację. Rozszedłszy się z żoną poświęcił się Zamoyski zupełnie melomanii; wynajdywał jakieś cudownie dzieci, woził jak jaki impresario młodego Hubermana, skrzypka po Europie i wszędzie go było pełno: w Warszawie, we Lwowie, w Paryżu, Rzymie lub Neapolu. Gdzie tylko jakie ważne miało się odbyć muzykalne zdarzenie, jakieś nowe oratorium, jakaś nowa opera tam i Jańcio Zamoyski musiał się znaleźć[6].

Rodzina[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w arystokratycznej rodzinie ziemiańskiej. Syn właściciela m.in. pałacu w Kozłowce Jana (1802-1879) i Anny z Mycielskich (1818-1859). Wnuk XII ordynata na Zamościu Stanisława Kostki Zamoyskiego i Zofii z Czartoryskich Zamoyskiej. Miał rodzeństwo: siostry: Zofię (zm. w dzieciństwie), Jadwigę (1844-1895) żonę Ludwika Wodzickiego (1834-1894) oraz brata Konstantego (1846-1923). Ożenił się w 1881 z Louise Eugenie Pélissier de Malakoff (1860-1935), córką marszałka Francji Aimable Pélissiera (rozwód w 1888). Dzieci nie mieli[1][7].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c Parlament Österreich Republik, Franz Adlgasser, Kurzbiografie Zamoyski, Jan Graf [online], parlament.gv.at [dostęp 2019-10-16] (niem.).
  2. Obraz pt. Wzięcie do niewoli arcyksięcia Maksymiliana przez Jana Zamoyskiego pod Byczyną został namalowany przez Jana Matejkę w 1884. Po śmierci Jana Władysława Zamoyskiego w 1923 znalazł się w pałacu w Kozłówce. Podczas II wojny światowej został przewieziony przez Jadwigę Zamoyską do Warszawy. Zaginął podczas powstania warszawskiego w 1944 roku. Obecnie znamy jego wygląd z kopii autorstwa Piotra Walerskiego. – Historie zapomniane – online [7.06.2020].
  3. Monika Januszek-Surdacka, Hrabia i róża, – Muzeum Zamoyskich w Kozłówce- online [7.06.2020].
  4. Jadwiga Hereta. Historia jak z bajki. „Tygodnik Zamojski”, 2012-01-18. ISSN 0138-0729. (pol.). 
  5. Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok: 1880, s. 219; 1881, s. 217; 1882, s. 220; 1883, s. 224; 1884, s. 203; 1885, s. 203.
  6. Kazimierz Chłędowski, Pamiętniki, t. 2, oprac. Antoni Knot, Kraków 1957, s. 30.
  7. Marek Minakowski, Jan Władysław hr. Zamoyski z Zamościa h. Jelita [online], wielcy.pl [dostęp 2019-10-16] (pol.).