Jaskinia nad Źródłem Piąta
50°10′51″N 19°45′19″E/50,180833 19,755278| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Położenie | |
| Długość |
22 m |
| Głębokość |
2 m |
| Wysokość otworów |
405 m n.p.m. |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie Polski  | |
| 50°10′51″N 19°45′19″E/50,180833 19,755278
| |
Jaskinia nad Źródłem Piąta – jaskinia w Dolinie Będkowskiej na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej. Pod względem administracyjnym znajduje się we wsi Będkowice w województwie małopolskim[1].
Historia odkrycia[edytuj | edytuj kod]
Jaskinię odkryli A. Górny i M. Czepiel w 1968 r. W latach 70. XX grotołazi odkryli korytarz prowadzący do niewielkiej salki z niedużą studnią. W latach 1988–1993 r. w jaskini systematyczne badania prowadziło Muzeum Archeologiczne AGH w Krakowie. Pod warstwą humusu znaleziono starsze osady rdzawej gliny z polewami naciekowymi i stalagmitami o wysokości do 0,5 m i średnicy do 25 cm przy podstawie. Są zbudowane z krystalicznego kalcytu, częściowo uwarstwionego żelazistymi smugami. Najmłodsze z nich metodą węgla C13 datowano na 40 tys. lat BP. Jeszcze głębiej znajduje się cienka warstwa kwarcowych żwirów z odłamkami wapieni i manganowymi ziarnami[2].
Opis[edytuj | edytuj kod]
Jaskinia znajduje się w górnej części lewego zbocza Doliny Będkowskiej, przy ścieżce prowadzącej od Źródła Będkówki do wsi Będkowice. Ma otwór tuż nad ścieżką, u zachodniego podnóża Skały nad Źródłem[3].
Jest to jaskinia o rozwinięciu poziomym i długości 22 m. Jest łatwa do zwiedzania, jednak jej końcowy odcinek jest silnie spękany i może się zawalić. Kręty korytarz jaskini kończy się niewielką salką z wieloma pionowymi pęknięciami. Ta część jaskini znajduje się w strefie aktywnych ruchów skalnych. Świadczą o tym skośnie przecięte i poprzesuwane o kilka cm stalaktyty. W ciągu 20 ostatnich lat w salce tej nastąpiło już kilka zawałów. Osuwiskom i innym ruchom skalnym sprzyja silne nachylenie zbocza w tym rejonie i duża masa luźno związanych skał. Przewiew powietrza w końcowej salce świadczy o tym, że pęknięcia tworzących ją skał wychodzą na powierzchnię. Na ścianach salki występuje mleko wapienne[2].
-
Otwór u podnóża skały -
Korytarz -
Korytarz i otwór jaskini -
Skała nad Źródłem z otworem jaskini
.jpg)
.jpg)
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Na tym samym stoku nad Źródłem Będkówki oprócz Jaskini nad Źródłem Piątej jest jeszcze kilka jaskiń o tej nazwie. Są to:
- Jaskinia nad Źródłem Pierwsza,
- Jaskinia nad Źródłem Druga,
- Jaskinia nad Źródłem Trzecia,
- Jaskinia nad Źródłem Czwarta[1]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Geoportal. Mapa topograficzna i satelitarna [online] [dostęp 2018-09-20].
- ↑ a b Jaskinie Wyżyny [online] [dostęp 2018-09-29].
- ↑ Paweł Haciski. Południowa część Jury Krakowsko-Częstochowskiej. Przewodnik wspinaczkowy. Warszawa: RING, 2015, ISBN 978-83-937960-0-7