Kalcyt
 Kalcyt z Brazylii | |
| Właściwości chemiczne i fizyczne | |
| Skład chemiczny |
CaCO |
|---|---|
| Twardość w skali Mohsa |
3[1] |
| Przełam |
kostkowy[1] |
| Łupliwość | |
| Pokrój kryształu |
słupkowy, izometryczny, soczerwkowaty, wrzecionowaty, tabliczkowy lub igiełkowy[1] |
| Układ krystalograficzny |
trygonalny[1] |
| Właściwości mechaniczne |
kruchy[1] |
| Gęstość minerału |
2,6–2,8 g/cm³[1] |
| Właściwości optyczne | |
| Barwa |
czysty jest bezbarwny, może przyjmować różne barwy[1] |
| Rysa |
biała[1] |
| Połysk |
szklisty[1] |
| Współczynnik załamania |
1,486-1,658[5] |
| Inne |
|
Kalcyt – minerał z gromady węglanów, węglan wapnia. Powszechny jako budulec m.in. wapieni czy marmurów.
Właściwości[edytuj | edytuj kod]
Kryształy kalcytowe zwykle wykształcają się w kształcie skalenoedru, romboedru, słupa, dwuścianu itd. Minerał ten odznacza się bogactwem postaci krystalograficznych, pod którymi może występować – jest ich ponad 2000. Częste są zbliźniaczenia, skupienia promieniste, rozetkowe, kuliste, groniaste, stalaktytowe, zbite i ziarniste[1].
Chemicznie czysty kalcyt (szpat islandzki) charakteryzuje silna dwójłomność – po położeniu odłamka tego minerału np. na kartce w kratkę lub napisanym tekście, wszystkie linie są widoczne podwójnie. Kryształy przez swoje właściwości były wykorzystywane m.in. do wyrobu mikroskopów polaryzacyjnych[1].
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Kalcyt jest minerałem dość pospolitym. Tworzy wiele skał – wapienie, marmury, karbonatyty, erlany i margle. Wykształca się w żyłach, w niewysokich temperaturach. W jaskiniach może tworzyć formy naciekowe, np. stalaktyty, stalagmity, stalagnaty[1].
Współwystępuje z dolomitem, kwarcem, galeną, chalkopirytem, arsenopirytem, sfalerytem, fluorytem i wieloma innymi minerałami[1].
Miejsca wystąpień kalcytu: Harz, Saksonia, Ulm i Hesja w Niemczech[1], Północne i Południowe Alpy Wapienne, Szampania we Francji, Czechy, Cumberland w Wielkiej Brytanii, Irlandia, Ontario w Kanadzie, Missouri, Dakota Południowa i Kolorado w Stanach Zjednoczonych, Półwysep Krymski, Meksyk i środkowa Syberia w Rosji[6].
W Polsce kalcyt można spotkać w Górach Świętokrzyskich, Tatrach, Karpatach i na Dolnym Śląsku[6].
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
-
Kalcyt z wrostkami pirytu, Kostomłoty, Góry Świętokrzyskie. -
Nietoperz zalany kalcytem w Jaskini Niedźwiedziej w Kletnie -
Mikrożyła kalcytu i hematytu (miejscowość Wiry)
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Rupert Hochleitner, Minerały: kamienie szlachetne, skały, Warszawa: Multico, 2022, s. 202, ISBN 978-83-7763-613-8.
- ↑ Calcite, [w:] Mindat.org, Hudson Institute of Mineralogy [dostęp 2024-01-11] (ang.).
- ↑ Calcite, [w:] WebMineral.com [dostęp 2024-01-11] (ang.).
- ↑ Kalcyt, [w:] Elżbieta Liber-Makowska, Barbara Teisseyre, Mineralogia i petrografia, Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 2000, s. 61–62, ISBN 978-83-7085-462-1.
- ↑ a b Walter Schumann, Kamienie szlachetne i ozdobne, Warszawa: Alma-Press, s. 224, ISBN 978-83-7020-645-1.
- ↑ a b Walter Schumann, Minerały świata, Warszawa: Alma-Press, s. 64, ISBN 978-83-7020-813-4.