Sarniak pampasowy
| Ozotoceros bezoarticus[1] | |
| (Linnaeus, 1758) | |
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Infrarząd | |
| Rodzina | |
| Podrodzina | |
| Plemię | |
| Rodzaj |
Ozotoceros |
| Gatunek |
sarniak pampasowy |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |
 | |
| Zasięg występowania | |
| |
Sarniak pampasowy[3], jeleń pampasowy[4] (Ozotoceros bezoarticus) – średniej wielkości gatunek ssaka parzystokopytnego z rodziny jeleniowatych (Cervidae).
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Takson po raz pierwszy opisany przez K. Linneusza w 1758 roku pod nazwą Cervus bezoarticus[5]. Jako miejsce typowe autor wskazał „siedlisko w Ameryce Południowej”[a][5], zidentyfikowane jako Pernambuco w Brazylii przez O. Thomasa w 1911 roku[6]. Jedyny przedstawiciel rodzaju sarniak[3] (Ozotoceros) utworzonego przez F. Ameghino w 1891 roku[7].
Gatunek typowy[edytuj | edytuj kod]
Cervus bezoarticus Linnaeus, 1758 błędnie oznaczony jako Cervus campestris F. Cuvier, 1817
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Otwarte i suche tereny trawiaste Ameryki Południowej.
Charakterystyka ogólna[edytuj | edytuj kod]
Ciało o lekkiej budowie, ubarwione rudobrązowo lub żółtoszaro. Brak wyraźnej różnicy pomiędzy suknią letnią i zimową. Poroże z trzema rozgałęzieniami. Samce nieco większe, ale dymorfizm płciowy jest słabo zaznaczony. Samce wydzielają silny zapach podobny do zapachu czosnku, wyczuwalny z dużej odległości. U młodych do 2. miesiąca życia występuje szereg jasnych cętek po bokach ciała. Podstawowe dane przedstawia tabelka:
| Długość ciała | Wysokość w kłębie | Długość ogona | Masa ciała | Dojrzałość płciowa | Długość ciąży | Liczba młodych w miocie |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 110-130 cm | 70-75 cm | 10-15 cm | 35-40 kg | ok. 1 roku | 7 miesięcy | 1 |
Zagrożenia i ochrona[edytuj | edytuj kod]
Jeleń pampasowy miał duże znaczenie w kulturze Indian Ameryki Południowej. Poławiany dla mięsa i skór. W XIX w. jego skóry eksportowano masowo. Obecnie gatunek zagrożony wyginięciem z powodu utraty siedlisk oraz chorób przenoszonych przez zwierzęta hodowlane. W Czerwonej Księdze IUCN ujęty w kategorii podwyższonego ryzyka (NT)[2].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Ozotoceros bezoarticus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b S. González i inni, Ozotoceros bezoarticus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2015, wersja 2015.2 [dostęp 2015-09-03] (ang.).
- ↑ a b Nazwa polska za: Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 173. ISBN 978-83-88147-15-9.
- ↑ K. Kowalski (redaktor naukowy), A. Krzanowski, H. Kubiak, G. Rzebik-Kowalska, L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 117, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.
- ↑ a b C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae: secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Sztokholm: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 67. (łac.).
- ↑ O. Thomas. The mammals of the tenth edition of Linnaeus; an attempt to fix the types of the genera and the exact bases and localities of the species. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1911, s. 151, 1911. (ang.).
- ↑ F. Ameghino. Mamíferos y aves fósiles argentinas. — Especies nuevas, adiciones y correcciones. „Revista Argentina de Historia Natural”. 1, s. 243, 1891. (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Halina Komosińska, Elżbieta Podsiadło: Ssaki kopytne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002. ISBN 83-01-13806-8.
- D'Elia, G. 1999: Ozotoceros bezoarticus (On-line), Animal Diversity Web.. [dostęp 2007-11-18]. (ang.).