Jerzy Wojciech Wójcik

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jerzy Wojciech Wójcik
Państwo działania

 Polska

Data i miejsce urodzenia

11 kwietnia 1937
Przemyśl

Zawód, zajęcie

pułkownik policji

Doktor habilitowany nauk prawnych
Specjalność: kryminalistyka
Alma Mater

Oficerska Szkoła MO w Szczytnie, Akademia Spraw Wewnętrznych

Doktorat

1987
ASW

Habilitacja

24 września 2007 – prawo
UW

Nauczyciel akademicki
uczelnia

Wszechnica Polska Szkoła Wyższa w Warszawie

Jerzy Wojciech Wójcik (ur. 11 kwietnia 1937 w Przemyślu) – polski prawnik, kryminolog i kryminalistyk, nauczyciel akademicki, praktyk bankowy, analityk przestępczości ekonomicznej, dr hab., prof. nadzwyczajny Wszechnicy Polskiej Szkoły Wyższej w Warszawie i tam zatrudniony w Katedrze Nauk o Bezpieczeństwie. Członek Polskiego Towarzystwa Kryminalistycznego im. prof. Stanisława Batawii. Zainteresowania badawcze od wielu lat kieruje na zagadnienia dotyczące: przestępczości zorganizowanej i patologii obrotu gospodarczego, bezpieczeństwa instytucji i transakcji finansowych, ochronie informacji i wywiadu gospodarczego. Jest autorem ponad 200 publikacji naukowych i popularnonaukowych, w tym 33 książek.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Pochodzi z rodziny górników soli w Wieliczce. Maturę ogólnokształcącą zdał w Korpusie Kadetów im. gen. K. Świerczewskiego w Warszawie (1955). Jest absolwentem Oficerskiej Szkoły MO w Szczytnie (1957). Początkowo zajmował się zwalczaniem przestępczości przeciwko życiu i zdrowiu w KSMO, a następnie przeciwdziałaniem przestępczości gospodarczej jako funkcjonariusz KGMO. Studia ukończył z tytułem magistra prawa w Akademii Spraw Wewnętrznych (1975), tam również ukończył kursy z zakresu pedagogiki szkoły wyższej i otrzymał stopień doktorski (1987) za pracę pt. Rola MO w przeciwdziałaniu przestępczości związanej z alkoholizmem. Habilitację otrzymał w 2005 na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego na podstawie pracy pt. Przeciwdziałanie praniu pieniędzy. W latach 1975–1986 był st. wykładowcą w Zakładzie Kryminologii Instytutu Kryminalistyki i Kryminologii Akademii Spraw Wewnętrznych. W 1991 jako funkcjonariusz Biura Prewencji Komendy Głównej Policji, po pozytywnej weryfikacji, zwolnił się z Policji na emeryturę w stopniu pułkownika. W latach 1991–2001 był doradcą ds. bezpieczeństwa finansowego w Centrali Banku Handlowego w Warszawie S.A. Od 2001 poświęcił się wyłącznie pracy naukowo-dydaktycznej, początkowo na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warmińsko Mazurskiego w Olsztynie i Wyższej Szkole Informatyki Zarządzania i Administracji w Warszawie. W czerwcu 2015 obchodził czterdziestolecie pracy naukowej i dydaktycznej[1][2]. Wielokrotnie wyróżniany odznaczeniami państwowymi za sukcesy zawodowe i pracę społeczną.

Kierunki badań i analiz[edytuj | edytuj kod]

J.W. Wójcik w trakcie nowatorskich badań i analiz, uwzględnia potrzeby praktyki związanej z bezpieczeństwem obrotu gospodarczego i obywateli RP, a przykładowo:

  • czynniki nasilające wiktymizację społeczną[3] oraz zapobiegawczą rolę wiktymologii kryminalnej w genezie przestępstw przeciwko życiu, zdrowiu i mieniu[4], z uwzględnieniem nasilającej się wiktymizacji w cyberprzestrzeni[5];
  • wyłonił wiktymologiczne aspekty zarządzania sytuacją kryzysową zarówno w banku, jak i w innych podmiotach gospodarczych[6];
  • określił uwarunkowania nieprzystosowania społecznego i przestępczości nieletnich, ze szczególnym uwzględnieniem negatywnej roli niektórych podkultur młodzieżowych[7];
  • określił rolę współczesnych stosunków społeczno-politycznych i biznesowych w patologii gospodarczej oraz w genezie współczesnych afer na tle triady: biznes – polityka- przestępczość, które dezorganizują wszelkie działania kontrolne[8];
  • badał i analizował węzłowe w kryminologii zagadnienie ciemnej i złotej liczby przestępstw oraz wad policyjnych statystyk przestępczości[9];
  • dokonał analizy współczesnych aspektów cyberprzestępczości, zasad jej zapobiegania oraz problematyki związanej z trudnym do rozpoznania i zabezpieczenia elektronicznym śladem transakcyjnym[10];
  • wprowadził do teorii kryminalistyki nowe pojęcie tzw. śladu transakcyjnego. Tego rodzaju ślady, a szczególnie elektroniczne, pojawiają się w postępowaniach o przestępstwa gospodarcze, w szczególności zaś oszustwa finansowe. Zauważa on, że: „transakcje wynikające z modus operandi sprawców prania pieniędzy mają najczęściej charakter legalny, lecz niezmiernie trudno je rozpoznać. Zatem ślady dokumentacyjne transakcji związanych z praniem pieniędzy, zarówno w instytucjach finansowych, jak i niefinansowych, mają charakter jawny i jak się wydaje zgodny z prawem”[11]. Wagę określenia tego terminu dostrzega wielu autorów[12].
  • Podkreślił rolę edukacji i profesjonalizmu w działaniach zapobiegawczych, a szczególnie w aspektach: prania pieniędzy, oszustw finansowych oraz tzw. oszustw nigeryjskich[13], cyberprzestępczości, fałszerstw dokumentów publicznych i kradzieży tożsamości[14].
  • Mając na względzie przestępczość zorganizowaną dokonał analizy przestępczości mafijnej, porwania dla okupu, handlu ludźmi i ludzkimi organami oraz prawnego systemu zapobiegania[15].
  • Wiele uwagi w swoich publikacjach poświęca zagadnieniu ochrony własności intelektualnej, która jest istotnym problemem naszych czasów[16].
  • Przykładem, który miał istotny wpływ na poszerzenie działań zapobiegawczych, oprócz znanych już metod przeciwdziałania oszustwom finansowym oraz praniu pieniędzy, szczególnie przydatny okazał się nowy program „Know Your Customer” Policy[17]. Jako pierwszy w Polsce już na początku lat 90. XX wieku dostosował ten program jako praktyk bankowy poświęcając mu wiele uwagi w ramach konferencji naukowych, edukacji pracowników, procedur bankowych i publikacji naukowych.
  • Wiele wykładów i publikacji poświęcił jednemu z najbardziej złożonych zagadnień, jakim jest przeciwdziałanie praniu pieniędzy[18] i finansowanie terroryzmu[19]. Jest autorem jednej z pierwszych w Polsce monografii dotyczącej zjawiska prania pieniędzy[20], za którą pismem z dnia 10 kwietnia 1997 r. otrzymał gratulacje od Prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego.
  • W uznaniu profesjonalizmu związanego z tematyką przeciwdziałania praniu pieniędzy Związek Banków Polskich delegował go do prac w grupie ekspertów – wybitnych prawników (wspólnie z prof. Oktawią Górniok i prof. Leonem Tyszkiewiczem) w podkomisji sejmowej pracującej nad projektem ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, która została uchwalona 16 listopada 2000 r. Natomiast aktem z dnia 11 października 2001 r. Ireneusz Wilk Generalny Inspektor Informacji Finansowej mianował na eksperta Rady do Spraw Informacji Finansowej przy Ministrze Finansów, w której brał udział w budowaniu od podstaw polskiej jednostki wywiadu finansowego.
  • Dokonał szerokiej analizy zagadnienia ochrony informacji, dostępu do informacji publicznej i ochrony informacji reglamentowanych prawnie na tle wywiadu i kontrwywiadu gospodarczego przy poszanowaniu tajemnicy przedsiębiorstwa i zasad legalnej konkurencji w biznesie[21].
  • W swych publikacjach, wykładach i referatach naukowych wielokrotnie uzasadniał kreatywność i nowoczesność przestępczych metod oraz potrzebę szerokiej edukacji w kierunku systematycznego rozpoznawania zagrożeń, a przede wszystkim konieczność wymiany doświadczeń przedstawicieli nauki i praktyki z instytucji finansowo-bankowych, jako ważny obszar analiz i badań naukowych.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. K. Rajchel, Jubileusz 40 – lecia pracy naukowej Profesora. Jerzego Wojciecha Wójcikakryminologa i kryminalistyka, [w:] Zeszyty Naukowe WSIZiA Nr 4(33) 2015, s. 263–266.
  2. Szerzej: https://web.archive.org/web/20171001122140/http://www.jww.waw.pl/index.php?id=o_autorze (dostęp 2017-07-27) oraz https://web.archive.org/web/20171001122227/http://www.wszechnicapolska.edu.pl/files/1314/9730/0965/sprawozdanie-z-konferencji-Wywiad-i-kontrwywiad-w-teorii-i-praktyce-biznesu.pdf (dostęp 2017-07-27).
  3. J.W. Wójcik, Zachowania dewiacyjne alkoholików, Warszawa 1976 oraz Wiktymizacja społeczna a alkohol, Warszawa 1979.
  4. M. Haś, K. Stępniak, J.W. Wójcik, Włamywacz mieszkaniowy i jego ofiara, Warszawa 1988.
  5. J.W. Wójcik, Zagrożenia w cyberprzestrzeni a przestępstwa ekonomiczne, [w:] T. Jemioła, J. Kisielnicki, K. Rajchel, Cyberterroryzm nowe wyzwania XXI wieku. Materiały z sympozjum naukowego. Warszawa 2009, s. 288–332.
  6. J.W. Wójcik, Zarządzanie sytuacją kryzysową na przykładzie napadu rabunkowego na bank, [w:] R. Borowiecki, M. Kwieciński, Informacja w zintegrowanej Europie. Koncepcje i narzędzia zarządzania wobec wyzwań i zagrożeń. Materiały sympozjum naukowego zorganizowanego przez Katedrę Ekonomiki i Organizacji Przedsiębiorstw Akademii Ekonomicznej w Krakowie 27 lutego 2006 r. Warszawa 2006, s. 158–178.
  7. J.W. Wójcik, Od hipisów do satanistów, Kraków 1992.
  8. J.W. Wójcik, Oszustwa finansowe. Zagadnienia kryminologiczne i kryminalistyczne, Warszawa 2008.
  9. J.W. Wójcik, Kryminologia. Współczesne aspekty, Warszawa 2014.
  10. J.W. Wójcik Przestępstwa komputerowe cz. I Fenomen cywilizacji, cz. II – Techniki zapobiegania, Warszawa 1999 oraz J.W. Wójcik, Cyberprzestrzeń – kryminologiczne i kryminalistyczne zagadnienia śladu transakcyjnego i elektronicznego, [w:] E. Gruza, M. Goc, T. Tomaszewski (red.), Co nowego w kryminalistyce – przegląd zagadnień z zakresu zwalczania przestępczości, Warszawa 2010, s. 375–407.
  11. J.W. Wójcik, Oszustwa finansowe. Zagadnienia kryminologiczne i kryminalistyczne, Warszawa 2008, s. 78.
  12. Przykładowo: P. Chlebowicz, W. Filipkowski: Analiza kryminalna. Aspekty kryminalistyczne i prawnodowodowe, Warszawa 2011, s. 70.
  13. J.W. Wójcik, Kryminalistyczne problemy zapobiegania oszustwom zaliczkowym (nigeryjskim). Program „Poznaj swojego klienta”, Toruń 1996.
  14. J.W. Wójcik, Fałszerstwa dokumentów publicznych. Rozpoznawanie i zapobieganie, Warszawa 2005.
  15. J.W. Wójcik Przeciwdziałanie przestępczości zorganizowanej. Zagadnienia prawne, kryminologiczne i kryminalistyczne, Warszawa 2011.
  16. J.W. Wójcik, Kryminologia. Współczesne aspekty, Warszawa 2014 oraz J.W. Wójcik, Kontrowersje wokół ACTA, czyli spór o prawa własności intelektualnej, [w:] Zeszyty Naukowe WSIZiA 2014, nr 1(26).
  17. R.A. Small, Know Your Customer Policy, [w:] Financial Action Task Force: Money Laundering Symposium, March 2-5, 1993 Warsaw, Poland.
  18. J.W. Wójcik, Pranie pieniędzy. Kryminologiczna i kryminalistyczna ocena transakcji podejrzanych, TWIGGER, Warszawa 2002.
  19. J.W. Wójcik, Przeciwdziałanie finansowaniu terroryzmu, Warszawa 2007 oraz J.W. Wójcik Z problematyki ochrony informacji w cyberprzestrzeni nie tylko w sytuacjach kryzysowych, [w:] R. Częścik i inni, Zarządzanie kryzysowe w administracji, Warszawa – Dęblin 2014.
  20. J.W. Wójcik, Pranie pieniędzy. Studium prawno – kryminologiczne i kryminalistyczne, Toruń 1997.
  21. J.W. Wójcik, Ochrona informacji a wywiad gospodarczy. Zagadnienia kryminalistyczne, kryminologiczne i prawne, Warszawa 2016.