Johann Jacob Reiske

Johann Jacob Reiske (ur. 25 grudnia 1716 w Zörbig, zm. 14 sierpnia 1774 w Lipsku) – hellenista, arabista, znawca kultury Cesarstwa Bizantyjskiego.; Chociaż nie znalazł uznania w swoich czasach, to obecnie uważany jest założyciela filologii arabskiej jako samodzielnej dyscypliny naukowej.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Reiske urodził się 25 grudnia 1716 w Zörbig, jako syn garbarza. Od 1722 roku uczęszczał do szkoły w Zörbig, od 1727 pobierał prywatne lekcje w Zöschen, a w latach 1728–1733 był uczniem gimnazjum w Halle. W 1733 roku rozpoczął studia w Lipsku na wydziale teologii i studiował oprócz tego jako samouk język arabski.

W 1738 roku udał się na zlecenie Alberta Schultena do Lejdy, aby studiować arabskie rękopisy, których spora ilość znajdowała się w tamtejszej bibliotece. W Lejdzie uczęszczał na wykłady Tiberiusa Hemsterhuisa i Schultena, którzy obudzili w nim zainteresowanie literaturą grecką. Za namową Schultena rozpoczął tam studia medyczne. Doktoryzował się w 1746 roku broniąc pracę na temat medycyny arabskiej (Miscellaneae aliquot observationes medicae ex Arabum monumentis) i otrzymał tytuł doktora medycyny.

Po powrocie do Lipska w 1746 roku chciał wykonywać zawód lekarza i okazjonalnie zajmował się pracą filologiczną. W 1748 roku został mianowany profesorem nadzwyczajnym arabistyki w Lipsku, ale nie zapewniało mu to środków na utrzymanie. Mianowanie na profesora klasycznej filologii w Lipsku i Wittenberdze utrudniali mu jego wpływowi przeciwnicy m.in. Johann August Ernesti, którego prace ostro krytykował. 1 lipca 1758 roku został rektorem Nikolaischule w Lipsku. „To była deska, którą Bóg mi rzucił w biedzie. Bieda zmusiła mnie, aby jej się chwycić; w przeciwnym razie bym umarł” pisał w swojej biografii o zaoferowanej pracy.

Reiske ożenił się w 1764 roku z Ernestine Christine Müller. Z okazji wizyty u Gottholda Ephraima Lessinga w 1771 roku uporządkował orientalne manuskrypty w Herzog August Bibliothek.

Zmarł po długiej chorobie 14 sierpnia 1774 roku w Lipsku.

Działalność[edytuj | edytuj kod]

Johann Jacob Reiske uchodzi za założyciela filologii arabskiej, pioniera arabskiej numizmatyki i epigrafiki. Awansował filologię arabską z nauki pomocniczej teologii do samodzielnej dyscypliny naukowej. Mimo wielkiego trudu włożonego w badania nie znalazł uznania w swoich czasach. Sam nazywał się „męczennikiem literatury arabskiej”. Jego teksty i tłumaczenie Abu 'l-Fidas ukazały się pośmiertnie. Poza tym zajmował się arabskimi przysłowiami i przetłumaczył Demostenesa. Jego wydanie i komentarz do De ceremoniis zalicza się do najwybitniejszych źródłowych wydań bizantyjskich.

Uczniami jego byli między innymi:

Dzieła (wybór)[edytuj | edytuj kod]

Constantini Porphyrogeniti libri II. de ceremoniis aulae Byzant., vols. i’ ii. (Leipzig, 175 1–66), vol. iii. (Bonn, 1829),
Animadv. ad Graecos auclores (5 vols., Leipzig, 175 1–66) (the rest lies upprinted at Copenhagen),
Oratorum Graec. quae supersunt (8 vols, Leipzig, 1770–73),
App. crit. ad Demostheneni (~ vols., ib., '774–75),
Maximus Tyr. (ib., 1774),
Plularchus '(II vols., ib., 1774–79),
Dionys Italic. (6 vols., ib., 1774–77),
Libanius (4 Vols., Altenburg, 1784–97).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Reiske, Johann Jacob, Deutsche Biographie