Knieżyca
| Elasmucha | |||
| Stål, 1864 | |||
_-_(imago),_Veluwezoom,_the_Netherlands_-_4.jpg) Knieżyca porzeczkówka | |||
_(Parent_Bug)_-_(male_imago),_Molenhoek,_the_Netherlands_-_3.jpg) Knieżyca szara | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj |
knieżyca | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Cimex ferrugatus Fabricius, 1787 | |||
| Synonimy | |||
| |||
Knieżyca[1] (Elasmucha) – rodzaj pluskwiaków z podrzędu różnoskrzydłych i rodziny puklicowatych.
Morfologia i zasięg[edytuj | edytuj kod]
Pluskwiaki pokrojem przypominające ukrzeńce, jednak zwykle od nich mniejsze. Wierzch ciała gęsto pokrywają bezładnie rozmieszczone, ciemno podbarwione punkty. Środkiem śródpiersia biegnie blaszkowate żeberko. Ujścia gruczołów zapachowych na zapiersiu są krótsze i szersze niż u ukrzeńców, na wierzchołkach zaokrąglone. Odwłok ma listewkę brzeżną zazwyczaj dobrze od góry widoczną, ubarwioną w kontrastowe jasne i ciemne pasy. Kolcowaty wyrostek trzeciego segmentu odwłoka zwykle dochodzi do bioder środkowej pary[2][3].
Przedstawiciele rodzaju zamieszkują krainy: palearktyczną, orientalną i nearktyczną[4]. Najliczniej knieżyce reprezentowane są w Palearktyce, gdzie występuje 37 gatunków. Trzy z nich znane są z Polski: knieżyca brzozówka, knieżyca porzeczkówka i knieżyca szara[2].
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Takson ten wprowadzony został do literatury po raz pierwszy w 1828 roku przez Theodora Emila Schummela pod nazwą Tropidocoris[5], jednak bez wyznaczenia gatunku typowego stanowiła ona nomen nudum. W 1834 roku Carl Wilhelm Hahn wprowadził ten rodzaj pod nazwą Clinocoris[6], a w 1835 roku Schummel podał Tropidocoris jako jego starszy synonim[7]. Nazwa Clinocoris okazała się jednak być młodszym homonimem nazwy wprowadzonej w 1829 roku przez Carla Fredrika Falléna[8], stąd za ważną uznaje się nazwę Elasmucha wprowadzoną w 1864 roku przez Carla Ståla[9]. Synonimizacji Clinocoris z Elasmucha dokonał w 1876 roku Stål[10], natomiast w 1909 roku George Willis Kirkaldy wyznaczył gatunkiem typowym omawianego rodzaju Cimex ferrugatus[11], opisany w 1787 roku przez Johana Christiana Fabriciusa[12].
Do rodzaju tego należą[4]:
- Elasmucha albicincta Distant, 1918
- Elasmucha amurensis Kerzhner, 1972
- Elasmucha angularis Hsiao & Liu, 1977
- Elasmucha aspera (Walker, 1867)
- Elasmucha bovilla Distant, 1900
- Elasmucha broussonetiae Li & Zheng, 2000
- Elasmucha choui Li & Zheng, 2000
- Elasmucha cordillera Thomas, 1991
- Elasmucha delicatula (Walker, 1867)
- Elasmucha dorsalis (Jakovlev, 1876)
- Elasmucha fasciator (Fabricius, 1803)
- Elasmucha fengkainica Chen, 1989
- Elasmucha ferrugata (Fabricius, 1787) – knieżyca porzeczkówka
- Elasmucha ferruginosa Stål, 1871
- Elasmucha fieberi (Jakovlev, 1865) – knieżyca brzozówka
- Elasmucha flammatum (Distant, 1893)
- Elasmucha fujianensis Liu, 1980
- Elasmucha glabra Hsiao & Liu, 1977
- Elasmucha grisea (Linnaeus, 1758) – knieżyca szara
- Elasmucha guangxiensis Liu, 1980
- Elasmucha hsiaoi Liu, 1989
- Elasmucha immunda (Walker, 1868)
- Elasmucha laeviventris Liu, 1979
- Elasmucha lateralis (Say, 1831)
- Elasmucha lewisi (Distant, 1900)
- Elasmucha lineata (Dallas, 1849)
- Elasmucha longirostris Stål, 1871
- Elasmucha minax (Breddin, 1903)
- Elasmucha minor Hsiao & Liu, 1977
- Elasmucha montandoni Distant, 1911
- Elasmucha necopinata Kirkaldy, 1909
- Elasmucha nilgirensis (Distant, 1900)
- Elasmucha nipponica (Esaki & Ishihara, 1950)
- Elasmucha peshawarensis Ahmad & Moizuddin, 1990
- Elasmucha pilosa Liu, 1989
- Elasmucha potanini Lindberg, 1939
- Elasmucha prominula (Reuter, 1881)
- Elasmucha punctata (Dallas, 1851)
- Elasmucha putoni Scott, 1874
- Elasmucha recurva (Dallas, 1851)
- Elasmucha rubra Liu, 1987
- Elasmucha rufescens (Jakovlev, 1890)
- Elasmucha salebrosa (Breddin, 1903)
- Elasmucha scutellata (Distant, 1887)
- Elasmucha signoreti Scott, 1874
- Elasmucha tauricornis Jensen-Haarup, 1931
- Elasmucha tauriformis Distant, 1911
- Elasmucha truncatula (Walker, 1867)
- Elasmucha xizangensis Li, 1981
- Elasmucha yangi Liu, 1989
- Elasmucha yunnana Liu, 1980
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Acanthosomatidae – Puklicowate. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2022-05-23].
- ↑ a b Jerzy A. Lis, Barbara Lis, Dariusz J. Ziaja: Heteroptera Poloniae 2: Pentatomoidea 1: Acanthosmatidae, Cydnidae, Plataspidae, Scutelleridae, Thyreocoridae. Bytom: Zakład Poligraficzno-Wydawniczy „Plik”, 2012.
- ↑ Jerzy A. Lis, Barbara Lis: Klucze do oznaczania owadów Polski cz. XVIII Pluskwiaki różnoskrzydłe – Heteroptera z. 13 Puklicowate – Acanthosmatidae, Żółwinkowate – Scutelleridae. Warszawa, Wrocław: Oficyna Wydawnicza Turpress, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1998.
- ↑ a b Elasmucha Stål, 1864. [w:] Global Biodiversity Information Facility [on-line]. [dostęp 2022-05-23].
- ↑ T.E. Schummel. Eine ganz neue Wanzengattung. „Übersicht der Arbeiten und Veränderungen der Schlesischen Gesellschaft für Vaterländische Kultur”. 1827, s. 65, 1828.
- ↑ C.W. Hahn. Die Wanzenartigen Insecten. „Getreu nach der Natur abgebildet und beschrieben”. 2, s. 33-120, 1834.
- ↑ T.E. Schummel. Die von Dr. Hahn aufgestellte Gattung Clinocoris. „Übersicht der Arbeiten und Veränderungen der Schlesischen Gesellschaft für Vaterländische Kultur”. 1834, s. 91, 1835.
- ↑ C.F. Fallén: Hemiptera Sveciae. Sectio prima (Hemelytrata). 1829, s. 1-188.
- ↑ C. Stål. Hemiptera nonnula nova vel minus cognita. „Annales de la Société Entomologique de France”. 4, s. 47-68, 1864.
- ↑ Berend Aukema (red.): Genus Elasmucha Stål, 1864. [w:] Catalogue of Palearctic Heteroptera [on-line]. Naturalis Biodiversity Center. [dostęp 2022-05-23].
- ↑ G.W. Kirkaldy: Catalogue of the Hemiptera (Heteroptera). Vol. I, Cimicidae. Berlin: Dames, 1909, s. 1-392.
- ↑ J.C. Fabricius: Mantissa insectorum sistens species nuper detectas adiectis synonymis, observationibus, descriptionibus, emendationibus 2. Hafniae: Proft, 1787, s. 1-382.